Dat er in de Benelux afgelopen jaargang veel kwaliteitsmuziek uitkwam, konden we al lezen in de twintig beste albums van Belgische bodem. Ook in Nederland was er in 2023 volop fijne nieuwe muziek te bewonderen. Redenen genoeg dus om de koppen opnieuw bij elkaar te steken en te bepalen welke plaat dit jaar, in navolging van S10 (2022), met de hoofdprijs van ‘beste Nederlandse album’ naar huis gaat. Het kostte ons behoorlijk wat tijd en moeite om uiteindelijk deze winnaar aan te wijzen, maar met enkele compromissen zijn we er uiteindelijk uitgeraakt. Wie deze winnaar is, kan je ontdekken aan het einde van de lijst, samen met de rest van de platen die dit jaar een plekje hebben veroverd in onze top tien.
10. John Coffey – Four
Afgelopen jaargang kende vele donderslagen bij heldere hemel, maar de terugkeer van John Coffey was misschien wel de krachtigste van allemaal. De Utrechtse band besloot, mede door de opdroging van de creativiteit, om in 2016 een punt achter zijn bestaan te zetten, waarna ieder lid zijn eigen pad koos. Anno 2023 ziet het er heel anders uit. De leden kwamen weer terug bijeen, met ieders een bootlading aan ervaringen, maar vooral nieuwe creativiteit. Hier vloeide uiteindelijk FOUR uit, waarmee de groep, aan de hand van snoeiharde gitaren en ijzersterke vocals van frontman David Achter de Molen, zich meteen weer terug op de kaart wist te zetten. Met hitjes als “STEAM WALTZ” en “The sunset” wist de band de randjes van zijn eigen sound op te zoeken, terwijl “BOMB CULTURE” alles in zich heeft om uit te groeien tot een scene-klassieker. John Coffey leeft weer, brulde als nooit tevoren en bracht met FOUR een meer dan prima plaat uit. Dat is nog eens een comeback waar je U tegen zegt.
John Coffey – FOUR (★★★½): Broederlijke passie voor snoeiharde gitaarmuziek
9. Vreemde Kostgangers – Mist
In 2017 brachten Boudewijn de Groot, George Kooymans en Henny Vrienten twee albums uit onder de naam Vreemde Kostgangers. De Nederlandse supergroep had van bij het begin het doel een trilogie te maken, al was het even wachten op die laatste plaat. Tot dit jaar, wanneer plots singles “Luie Liefde” en “Fender Strat” de wereld werden ingestuurd. Met Mist kregen we dan ook het einde van de trilogie, maar meteen ook van Vreemde Kostgangers. Henny Vrienten overleed vorig jaar, wat “Tijd Tekort” een extra laag geeft. George Kooymans kreeg ondertussen de diagnose van ALS, al is er op tracks zoals “Ik speel Gitaar” of “Fender Strat” niks van te horen en krijgen we zelfs nog een gitaarsolo – zijn laatste – voorgeschoteld. Mist rondt het hoofdstuk van Vreemde Kostgangers op een gepaste manier af en leert ons dat we moeten genieten van de tijd die we hebben.
Vreemde Kostgangers – Mist (★★★★): Waardig slotakkoord
8. Sef – Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag
Sef breekt al meer dan tien jaar het stereotype dat rappers enkel gewelddadig en denigrerend kunnen zijn. De Nederlander is kritisch over deze maatschappij, meer bepaald over het kapitalisme en nationalisme dat tegenwoordig heerst. Toch is Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag geen betoog, maar een hoopvolle droom over hoe het wel zou kunnen, zoals in het openingslied “In Den Beginne” al duidelijk wordt. Het album geeft ook Sefs persoonlijke gedachten en gevoelens weer. Hij is half-Marokkaans, half-Nederlands en zo stelt hij zich vragen over zijn cultuur. “Land Dat Niet Bestaat” vat dan weer de hele plaat het best samen: een vlag is een onnodig symbool. Sef is kritisch door de staat van deze maatschappij, maar ook door zijn eigen ervaringen en gevoelens. Het maakt van Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag een interessante langspeler die ons even laat nadenken.
Sef – Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag (★★★★): Een kritische idealist
7. The Vices – Unknown Affairs
Een succesvol vervolg geven aan een bejubeld debuutalbum, het is iets waar vele bands een flinke kluif aan hebben. Na het succes van Looking For Faces in 2021, toonden de Nederlandse indierockers van The Vices geen angst voor de druk rondom een tweede plaat en lanceerden ze afgelopen jaar vol vertrouwen Unknown Affairs. De groep liet een opmerkelijke groei en volwassenheid zien, maar wist ook de speelsheid, energie en dynamiek van zijn debuut te behouden en zelfs met momenten te overstijgen. Die vooruitgang was misschien wel het meest voelbaar bij tracks als “Strange Again” en “Never Had To Know“, terwijl het melancholische “For My Mind” de bands nieuwgevonden maturiteit op een wonderschone manier wist uit te beelden. The Vices toonde het zogenaamde ‘sophomore slump’ een duidelijk middelvinger en gaf ons een tweede album waar menig artiest jaloers op kan zijn.
The Vices – Unknown Affairs (★★★★): Van kleine jongens naar flinke mannen
6. POM – We Were Girls Together
Nederland staat misschien niet bekend als het land van de gitaarbands, maar dat neemt niet weg dat er een erg fijne nieuwe lichting op de deur staat te bonzen. Het Amersterdamse POM is een van de aanvoerders van die golf; een bevinding die het met debuutplaat We Were Girls Together nog maar eens in de verf wist te zetten. De groep vindt altijd het midden tussen fuzzy gitaren, plezante punk en aanstekelijke melodieën, met als rode draad frontvrouw Liza van As die de zoektocht naar een eigen geluid onder woorden brengt. Het zorgt ervoor dat het album een soort vierde muur doorbreekt, waarbij de band je bij de hand neemt en je in een moshpit op de dansvloer dropt. We Were Girls Together werd met andere woorden een heel erg leuk album, dat een mooie kers op een bijzonder smakelijk eerste hoofdstuk is in het bestaan van POM. Wij gooien er met deze zesde plaats slechts nog wat glittertjes bovenop.
POM – We Were Girls Together (★★★½): Leuk, leuk, leuk!
5. Pip Blom – Bobbie
We zeiden het al eerder en herhalen het nog eens: Bobbie is tot nog toe het hoogtepunt van Pip Blom. De indierockgroep experimenteert op die plaat zonder haar identiteit te verliezen, aangezien het soms enkel bij flirten met de grens van haar genre blijft. Zo klinkt “I Can Be Your Man” redelijk vertrouwd, maar verrast de groep ook met een vleugje postpunk in “Kiss Me By The Candlelight“, waarbij ze trouwens de hulp kreeg van Personal Trainer-frontman Willem Smit. Die samenwerking, net zoals de feature van Alex Kapranos van Franz Ferdinand, is hier wel een meerwaarde en verklaart misschien het experimentele. Toch kan Pip Blom alleen ook verrassen, want afsluiter “7 Weeks” klinkt bijvoorbeeld behoorlijk dansbaar. Bobbie is een meesterwerk en laat ons uitkijken naar wat de Nederlanders nog meer voor ons in petto hebben.
Beire Kort #42: Pip Blom – Bobbie (★★★★)
4. Sophie Straat – Smartlap Is Niet Dood
Het doel van Sophie Straat is om een punt te maken, waarna de muziek wel volgt. Dat verklaart bijna het hele idee achter Smartlap Is Niet Dood, waarbij ze maatschappijkritische teksten levert en trouw blijft aan haar boodschap. Zo protesteert ze tegen het patriarchaat in het sterke “Mannen” en “Papa”, heeft ze het over abortus in “De Vergiffenis” en kaart ze hedendaags seksisme aan in “Mooier Als Je Lacht“. Kritisch, maar ook herkenbaar. Toch is dit geen plaat van een boze, pessimistische artieste. Zo klinkt die laatste redelijk dromerig en voegt Sophie Straat draaiorgels en accordeons toe aan “Mannen”, een keuze die ons nog steeds wat doet fronsen. Daarnaast is er ook tijd voor hoop en kan ze zich een ideale wereld inbeelden in “Vrijheid, Gelijkheid, Zusterschap”. Sophie Straat is een Nederlander met een sterke boodschap over de huidige situatie van de wereld, maar ze biedt ook hoop en toont aan hoe het wel goed kan verlopen. Daardoor krijgt Smartlap Is Niet Dood een terechte plaats in deze lijst.
Sophie Straat – Smartlap Is Niet Dood (★★★½): Met onze neus op de feiten gedrukt
3. Naaz – Never Have I Ever
Onze top drie wordt geopend door een zangeres die het misschien wel ietsje meer gegund wordt dan een andere; niet in het minst omdat ze het sinds kort helemaal onafhankelijk doet. Naaz keerde het muzieklandschap een hele tijd de rug toe, maar kwam begin dit jaar terug met Never Have I Ever, een album waarin ze haar imago van opkomende popprinses meteen ook inruilde voor die van veelbelovend indie-elfje. De evolutie van de persona van de zangeres staat met andere woorden centraal, waardoor er ook een duidelijke invloed te horen is uit haar Koerdische roots. Onzekerheden gaan hand in hand met een vernieuwde zelfverzekerdheid, maar evengoed met de gigantische trots om dat als vrouw uit het Midden-Oosten te mogen verspreiden in het Westen. Naaz komt met andere woorden ongelofelijk krachtig uit de hoek, waardoor het begin van dit nieuwe hoofdstuk meteen ook het begin van een groter geheel lijkt. Eentje dat je moet ervaren; deels door te luisteren, deels door het mee te maken. De ontbolstering is bij deze ingezet, benieuwd waar die haar in 2024 zal brengen.
Naaz – Never Have I Ever (★★★★): Bloei. Groei.
2. Pitou – Big Tear
In 2022 stond ze uit het niets op de affiches van zowel Rock Werchter als Pukkelpop, pas in 2023 werd duidelijk waarom dat zo was. Met Big Tear maakte Pitou een album dat de volledige 36 minuten en 41 seconden intensief wist te boeien. Eentje dat je met andere woorden van begin tot eind meesleept in een wereld die de Nederlandse eigenhandig heeft geschapen én gefinetuned. Allerhande invloeden die in zowat alle omstandigheden tot hun recht kunnen komen, overgoten met sausjes vol mysterie, melancholie en zelfs psychedelica. Pitou wist met andere woorden te scoren met een écht album, waarbij vooruitgestuurde singles die voor hype moesten zorgen, eigenlijk totaal onnodig waren. Het was op Big Tear namelijk de som en niet de afzonderlijke delen die ons van onze sokken bliezen. Een zilveren medaille is daarom verdiend haar deel.
Beire Kort #40: Pitou – Big Tear (★★★★)
1. Spinvis – Be-Bop-A-Lula
Al twintig jaar lang weet Spinvis de harten van Nederlandstalige muziekliefhebbers sneller te doen slaan. Zijn zevende studioalbum Be-Bop-A-Lula had zowel iets vernieuwends als iets vertrouwds dat deed denken aan de beginjaren van de eenmansband van Erik de Jong. Met nadrukkelijke uitspattingen van vreugde, extase en alles daartussenin, is het album ideaal om de winter door te komen, en net zo geschikt om de volgende lente in te zetten.
Singles als “Lente ’22” en “Paradijs” zitten na één luisterbeurt al meteen weer in ons hoofd vast, terwijl nummers zoals “Icarus II”, zonder de aangename sfeer te schaden, voor de nodige portie dramatiek zorgen. De nadrukkelijkere aanwezigheid van strijkers en koortjes maakt van dit album misschien wel het meest experimentele sinds Goochelaars & Geesten, dat in 2007 verscheen. Be-Bop-A-Lula is aanstekelijk, subliem experimenteel, catchy en grotendeels zomers; wat heeft een mens nog meer nodig?
Spinvis – Be-Bop-A-Lula (★★★★): Zomer & weemoed
Wil je nog even een reis door het muzikale jaar ondernemen? We kozen uit elk album één nummer en goten alles in een afspeellijst op Spotify. Geniet ervan!
Deze lijst werd gestemd door alle beren, de alinea’s werden geschreven door Nando Mahieu, Lucas Palmans, Elisa Cogneau en Bryan Boomaars.
