‘Remember when Arcade Fire were good?’ Het was een nogal pijnlijke vaststelling die op de website van het alom gerespecteerde Stereogum pronkte nadat de Canadese bende met Everything Now niet enkel de roos miste, maar zelfs met moeite het dartsbord überhaupt raakte. Zou het dan toch? Zou de put der genialiteit van het grote Arcade Fire, lieveling van elk indieliefhebbend hartje, na een vierklapper die de grenzen van het woordje ‘indie’ helemaal vertekende, dan toch zijn uitgedroogd? Oké, de formatie rond Win Butler en zijn wederhelft Régine Chassagne mag dan wel veelal furore maken als liveband – en in dat aspect zijn het ABBA-gewijs meezingbare “Everything Now” en het energiebommetje “Creature Comfort” uitgegroeid tot sterkhouders in de set – maar het lijkt ons niet de bedoeling dat je na jaren van klasse plots genoegen mag nemen met zo’n middelmatig eindresultaat.
Muzikaal leek het, toen nog, zestal dus op een zijspoor te zitten, maar dat nam niet weg dat er zoals steeds alsnog een sterk concept achter de plaat zat. Een band van het volk zoals Arcade Fire kon anno 2017 haast niet anders dan tegen de schenen te schoppen van de materialistische veelvraten. Gelukkig veranderen tijden tegenwoordig om de haverklap, zeker de afgelopen vijf jaar. Een pandemie, een nakende derde wereldoorlog, onbekwame despoten die met regelmaat de planeet in rep en roer wisten te zetten… De wereld is vandaag de dag gepolariseerder dan ooit tevoren, wat ervoor zorgt dat we allemaal veel individualistischer zijn gaan leven en we ons bijgevolg veel eenzamer voelen. Depressies, een schoudersbrekende druk of je gewoonweg niet goed in je vel voelen; het inspiratieboekje van Win Butler puilde er mee uit. En niet in het minst omdat hij er zelf mee te maken kreeg.
Laat de wereld waarin we nu terecht zijn gekomen, net het tegenovergestelde zijn van datgene waar Arcade Fire voor staat. De Canadezen zijn één van ons, ze stralen warmte, liefde en vriendschap uit. Er staat niet zomaar tien man op het podium. Doe daar nog eens het feit bij dat Nigel Godrich (vaste producer van Radiohead) tegenwoordig achter de knoppen zit, en je weet dat er eigenlijk niet heel veel meer fout kan gaan. Het vertrek van Wins broer Will Butler kwam echter wel als een donderslag bij heldere hemel en zal hoe dan ook een aderlating zijn voor de band – live wordt hij vervangen door Dan Boeckner (Wolf Parade) en Paul Beaubrun; twee leden, jawel. Wel speelde hij gelukkig nog een significante rol in het proces van dit zesde album. Die plaat kreeg de titel WE; de kortst mogelijk manier om iets zo betekenisvol mogelijk te zeggen, aldus de frontman. En dat is nog maar het topje van de ijsberg van het volledige concept.
Zo moet je WE eigenlijk zien als twee aparte delen, geschreven uit verschillende perspectieven. Het hele album vertelt namelijk het verhaal van een niet nader genoemd individu, dat in deel één – tot en met “End of the Empire IV” – leeft in de wereld zoals hij er vandaag uitziet. Depressief, ongelukkig, naarstig zoekend naar een manier om er een eind aan te maken, naar een manier om zijn fysieke vorm lijdend onder pijn te verlaten. Daarna valt hij in een zwart gat, metafoor voor de pupil van het oog op de albumcover – ‘End of the Empire (Sagittarius A*)” verwijst niet zomaar naar het grootste zwarte gat in ons melkwegstelsel – waarna hij geleidelijk aan tot besef komt hoe het leven echt in elkaar zit. Ja, de druk is er en de nare gevoelens kunnen je soms helemaal gek maken, maar het begin van gelukkig zijn, zit in jezelf. Afsluitende zin ‘When everything ends, can we do it again?’ vat dat verhaal misschien nog het best samen. Hoe ondragelijk de pijn soms ook lijkt, op het einde van je leven komt er een moment waarop je alles zo zou overdoen, de moeilijke momenten inbegrepen.
Mocht het nog niet duidelijk zijn, WE is bijzonder diepgaand, en toch wist Arcade Fire er met 41 minuten zijn kortste plaat tot nog toe van te maken. Je moet uiteindelijk ook geen dingen toevoegen om ze toe te voegen. Dat was bij dit album ook het uitgangspunt van Win en Régine, gezien ze het met z’n tweetjes schreven in hun thuisstudio, met enkel een piano en een gitaar. Op die manier voelt het geheel ook veel ruimer en luchtiger aan, veel eerlijker. En net daarom lijkt WE de verademing te zijn die de band nodig had na het kitscherige Everything Now.
Met een nummer als “Age of Anxiety I” op de tracklist lijkt het haast moeilijk te geloven dat het album al bijna klaar was nog voor de coronapandemie zijn intrede maakte. ‘De voelsprieten van een goeie muzikant reiken echter altijd wat verder, waardoor ze een stukje van de toekomst kunnen voorspellen’, grapte Butler afgelopen week daarover bij Zane Lowe. Het neemt echter niet weg dat de track zich ongetwijfeld tot een van de beste nummers in het rijke oeuvre van de band mag rekenen. Gaande van het mysterieus glinstende ‘It’s the age of doubt / And I doubt we’ll figure it out’ tot het energetisch euforische ‘’Cause I can’t stop crying and I really think I mean it / But the tears mean nothing to me’ wat verderop; het lijkt wel alsof de volledige discografie in een paar minuten voorbijflitst.
Muzikaal zit WE vaak op dezelfde manier in elkaar, dat werd na “The Lightning I” en “The Lightning II” al wel duidelijk; een rustig en dromerig begin, waarna het nummer ergens in het midden helemaal omslaat in een krachtige uppercut. Het is een van de redenen waarom zowat de helft van dit album een gigantische meerwaarde kan vormen in de liveset, getuige de vele warm-up clubshows. Ook “Age of Anxiety II (Rabbit Hole)” speelde daarin bijvoorbeeld al een epische rol, met Win die knipoogt naar wijlen goeie vriend Bowie – ‘Rabbit hole / Plastic soul’ – terwijl Régine even verderop lasers uit haar handen schiet op de dansvloer. Huilen in de club, met andere woorden. Een recept dat we dankzij Reflektor wat meer met een band als Arcade Fire zijn gaan associëren, en waarmee de Canadezen nu wat verder mee lijken te hebben geëxperimenteerd.
Na de tranen komt dus, zoals gezegd, het zwarte gat. Eentje van welgeteld negen minuten en 47 seconden, in de vorm van “End of the Empire I-IV”. “Bohemian Rhapsody“-gewijs neemt Arcade Fire je laagje per laagje bij de hand tot het einde der tijden. Dat is muzikaal misschien niet altijd even interessant, maar de manier waarop Butler ‘uit het leven stapt’, overigens begeleid door zijn eigen moeder op harp, hangt symbolisch wel mooi aan elkaar als scharnierstuk tussen Everything Now en deze WE; ‘Unsubscribe / We’ll see one day / What’s on the other side’, klinkt het breekbaar.
Op die manier maken de donkere synthbassen meteen ook plaats voor de goudgele piano en akoestische gitaar. Dat vooruitgestuurde singles “The Lightning I”, “The Lightning II” en “Unconditional I (Lookout Kid)” bewezen dat Arcade Fire weer straalt als vanouds, wisten we ondertussen al wel. Butler balanceert op die laatste weliswaar op een koord tussen ‘cliché’ en ‘eerlijk’ met zijn ‘No one’s perfect’ en de ietwat kleverige ‘Do-do-do-do’s’, maar dat het nummer een auditief zonnestraaltje is, staat buiten kijf. Het vervolg, “Unconditional II (Race and Religion)”, is dan weer het obligatoire moment de gloire van Régine. Vocaal wordt ze, misschien gelukkig maar, bijgestaan door de grote Peter Gabriel, waardoor we de dansvloer nu met een geheel ander gevoel betreden; weg met die tranen! Waar is die vroege jaren 2000 popglimlach?
Samenvattend zouden we kunnen zeggen dat Arcade Fire voor WE eens goed in de spiegel heeft gekeken, althans op muzikaal vlak. De volkse energie uit The Suburbs wordt gecombineerd met de kaleidoscopische regenbogen van Reflektor, met daarbij de eerlijke power uit Funeral en het orkestrale accordeonachtige uit Neon Bible. Dat geheel wordt uiteindelijk afgekruid met iets dat lijkt op het cringe randje dat Everything Now kleurde. Dat sommige melodietjes hun oorsprong ook effectief kennen in hetzelfde tijdperk als het debuut, wordt doorheen de plaat gigantisch duidelijk. Volgens Stereogum – datzelfde magazine dat de band drie jaar geleden ten grave droeg – is WE het beste wat Arcade Fire voortbracht sinds zijn debuut. Zo euforisch durven wij echter niet te zijn, al is dit album wel een uiterst mooie toevoeging aan het rijke palmares van de Canadezen.
Laten we dus stiekem doen alsof Everything Now nooit het levenslicht zag – afgezien van die paar hoogvliegers dan – en ervan uitgaan dat WE gewoon de logische opvolger van Reflektor is. Een emotioneel geladen plaat, die net zo hard flirt met de dansvloer als met een depressie. Twee uitersten die Arcade Fire perfect met elkaar weet te vervlechten, én het slechts zelden wat minder boeiend over weet te laten komen. Deze zesde plaat is op die manier een emotionele terugkeer. Eentje die je hart verwarmt met tranen en pijn, maar ook eentje die je tranen droogt met zonneschijn. De 41 minuten vliegen met andere woorden voorbij, waardoor het nu vooral uitkijken is naar het moment waarop de Canadezen de Europese concertzalen weer onveilig komen maken.
Op 12 september zakt Arcade Fire af naar het Sportpaleis, met in het voorprogramma de band Feist.
Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.
Ontdek nog meer muziek op onze Spotify.
Schatjes,
er staat een dt-fout in jullie stuk: verwarmd moet verwarmt zijn
verder vind ik jullie kritiek op Everything now wat gratuit en helemaal niet terecht. Die plaat staat vol catchy pareltjes. Ik leg ze wekelijks op. Regine = disco queen
Als je de eerste nummers hoort daar wordt ik even stil van wat een schoonheid!