Sinds het begin van het jaar bracht Peter Gabriel ons iedere maand een stukje dichter bij zijn nieuwe album i/o, dat zijn eerste album met nieuw materiaal in eenentwintig jaar is. De Britse musicus releasete namelijk bij iedere volle maan een nieuwe single van die plaat. Van “Panopticom“, dat begin januari verscheen tot “Live and Let Live” dat pas eerder deze week werd uitgebracht; kregen we nummer voor nummer het gehele tiende album van Gabriel. De verrassing is er dus op zijn zachtst gezegd wel al af, maar dat laat niet weg dat i/o een geniaal album is.
Met “Panopticom” opent i/o meteen met een van zijn meest aanstekelijke liedjes. Tijdens de strofes houdt Gabriel het wel nog wat mysterieus en donker, maar met het refrein toont hij ook al meteen aan dat hij dat gevoel voor aanstekelijke deuntjes nog niet verleerd is. Het is een balans die Gabriel doorheen het album opmaakt, die tussen regelrechte aanstekelijkheid en experimentele duisternis, die zich dan met name laat kenmerken door straffe elektronica.
Dat die elektronica zo goed tot zijn recht komt, komt ook door de haarfijne productie op beide versies. Gabriel bracht van iedere single twee versies uit, die door twee verschillende producers werden gemixt. De verschillen zijn miniem en vooral voor echte audiofielen, maar Tchad Blake en Mark Stent leverden beiden uitstekend werk; dat kan ook niet anders onder toezicht van Gabriel zelf, die ook wel het een en het ander van producen af weet.
Naast aanstekelijke liedjes en experimentele instrumentatie staat i/o ook bol van de ontroerende semiballads. Op het weemoedige “Playing For Time” etaleert Gabriel zijn klasse in alle sereniteit met subliem pianospel, subtiele strijkers en vooral zijn aangrijpende en verouderde stem. Vocaal beperkt Gabriel zichzelf voor het merendeel van het album tot iets wat net zo dicht bij praten als bij zingen staat, om dan af en toe, zoals tijdens het titelnummer, wat meer kracht toe te voegen aan zijn stem. Hij pikt er dan natuurlijk ook de ideale momenten voor om dat te doen, namelijk de keren dat de instrumentatie erom vraagt om tot een aanstekelijk refrein te komen, zoals ook op “Olive Tree” het geval is.
Gabriel bewijst ons met datzelfde “Olive Tree” dat hij het na al die jaren nog in zich heeft om catchy en haast dansbare muziek te verenigen met muzikale gelaagdheid en complexiteit zoals eigenlijk alleen hij – en Brian Eno misschien? – dat kan. Toch zijn de allermooiste momenten van het album de melancholische liedjes “Playing For Time” en het prachtige “Love Can Heal” die de plaat naar het allerhoogste niveau tillen. De combinatie van de meeslepende en melancholische strijkers, de subtiele elektronica en Gabriels ingetogen stem, is simpelweg onfeilbaar.
Met zijn achtenzestig minuten is i/o een zeer lang album, dat daardoor ook vol staat met songs van vijf tot ruim zeven minuten. Dat vormt nooit echt een probleem, vooral dan doordat de langdurende en met name dan de gewaagdere nummers zichzelf telkens ontwikkelen en we tegen het einde al vergeten zijn dat we nog steeds naar hetzelfde lied luisteren. Toch zijn er af en toe wel momenten waarbij het net wat minder had mogen zijn. “This Is Home” is met zijn vijf minuten een van de kortste liedjes van de plaat, maar is ook het minst onderhoudend, waardoor die vijf minuten er toch een paar minder hadden mogen zijn.
“And Still” duurt zelfs net geen acht minuten en is daarmee vlak voor het einde misschien net wat te lang om na ruim vijftig minuten nog heel aandachtig te beluisteren, al is het wel een mooi nummer, dat eigenlijk gewoon al wat vroeger het album had mogen komen. De ietwat weggezakte aandacht komt wel meteen terug bij het horen van de eerste noten van “Live and Let Live”, dat zich op de valreep met zijn dreigende strijkers en de haast “Biko”-achtige outro nog ontpopt tot een van de hoogtepuntjes van de plaat. “Live and Let Live” is door het aanstekelijk herhalen van de liedjestitel op het einde een perfecte afsluiter, die ons op de een of andere manier ook na achtenzestig minuten naar meer doet verlangen, al zou dat dan toch ook even goed als deze afsluiter moeten zijn.
i/o is het eerste album in eenentwintig (!) jaar met daarop origineel Peter Gabriel-materiaal. Het was het wachten vast en zeker waard, want het leverde ons een pak pareltjes op, waarvan er enkelen kunnen uitgroeien tot klassiekers in het oeuvre van de Brit. Door de maandelijkse releases van de singles was de verrassing er wel al af, maar op die manier heeft elk lied doorheen het jaar wel de aandacht gekregen die het verdient, want als we helemaal eerlijk zijn had Peter Gabriel aan de gebruikelijke vier singles niet genoeg gehad om alle klassenummers op i/o te etaleren zoals het hoort.
Ontdek “Playing For Time”, ons favoriete nummer van i/o, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
