Whisper Festival @ OLT Rivierenhof: Geen geknal, toch geraakt

De festivalkalender is al aardig gevuld, maar toch bleek er nog ruimte te zijn voor een nieuwe afspraak. Zoals de naam laat vermoeden, is Whisper geen traditioneel muziekfeestje. Het is een nieuw concept waarbij uitbundigheid geen doel is, maar wel even verstillen in een intieme sfeer. Breekbare muziek wordt afgewisseld met podiumgesprekken over actuele thema’s zoals klimaatbewustzijn en mentaal welzijn. De focus ligt hier dus op de ziel, niet op de danspasjes.

Niet meteen een recept voor het grote publiek, en dat vertaalde zich ook in de ticketverkoop. Hoewel het nooit de massa ambieerde (gelukkig maar), was de belangstelling minder dan gehoopt. Hierdoor werd het oorspronkelijk geplande weekend herleid tot één dag, en moesten fijne acts als Cassandra Jenkins en Circuit des Yeux geschrapt worden. Gelukkig bleef er nog genoeg schoon volk over in de mooie setting van OLT Rivierenhof in Deurne. De zalvende stem van Ayco Duyster begeleidde ons door een inspirerende dag, met optredens van o.a. The Weather Station, Joep Beving en Penguin Cafe.

Anna B Savage

De Londense singer-songwriter Anna B Savage debuteerde vorig jaar met de langspeelplaat A Common Turn. Hoewel die niet meteen het grote publiek bereikte, maakte het album indruk bij menig recensent. Dit voorjaar was Savage gepland in de Botanique, maar helaas moest ze haar tour annuleren door corona.

Wanneer Savage om 13u15 opkomt, zitten er zo’n veertig mensen op haar te wachten. Na het eerste liedje fluistert ze haar dankbaarheid richting de vroegkomers: ‘We’re the special ones’. Graag gedaan, Anna, maar we wisten al snel waarom we hier zo vroeg waren. Als ze alleen met haar elektrische gitaar blootsvoets achter de micro gaat staan, voelen we al aan dat dit muziek op z’n eerlijkst en puurst zal worden. Vanaf de eerste tonen golft haar op- en neerdeinende stem over ons heen, en wat voor een stem! Ze heeft de breekbaarheid van Joni Mitchell, maar ook de kracht van Anna Calvi. Een geluid dat je niet meteen zou verwachten als je haar daar zo frêle ziet staan, lange blonde haren op een wit linnen hemdje.

Ze brengt vooral nummers uit haar debuutalbum en schuwt hierbij de emoties niet. Met haar geprononceerde Britse tongval zijn haar teksten niet mis te verstaan. Zonder zich te verstoppen zingt ze over seksuele onzekerheid, zelftwijfel en soms gewoon radeloosheid: ‘I don’t remember how to be me’. De dramatiek die ze in haar stem legt, is voor ons nooit te veel, maar weet ons welgemikt te raken. Een mooie en met een halfuur ook te korte opener; als wat volgt dezelfde impact heeft, belooft het voor ons hart een turbulente dag te worden.

The Weather Station

De groep rond de Canadese Tamara Lindeman heeft een ironische verhouding met het klimaat: hoe slechter dat evolueert, hoe meer muzikaal succes haar toekomt. Met twee uitstekende platen in evenveel jaar, Ignorance en How Is It That I Should Look At The Stars, bevestigde ze haar garantie op kwaliteit. De eerdere passage dit jaar in de Botanique toonde ook aan dat de groep live overtuigt.

Met dergelijke adelbrieven mocht de groep wat ons betreft gerust wat hoger op de affiche staan, maar soit. The Weather Station begint ingetogen aan de set, met enkel Lindeman aan de piano. Misschien is het omdat ze net na Savage komt, maar haar loepzuivere stem mist een beetje korrel om ons helemaal mee te krijgen. Het is voor haar wel een gelegenheid om haar intiemere liedjes over gebrek aan connectie en klimaatbezorgdheid voor een groter publiek te spelen. Geleidelijk aan komen de andere leden hun positie innemen bij de instrumenten en mag het er iets steviger aan toegaan. Lindeman had naar eigen zeggen pas vrij laat door dat dit festival rond intimiteit draait en zo heeft ze toch haar ‘big rock band’ meegenomen. Jammer vinden wij dat alleszins niet; het is immers niet omdat kwetsbaarheid het centrale thema is, dat de drums alleen maar gestreeld hoeven te worden. De groep straalt zichtbaar plezier uit tijdens het spelen, wat bij momenten zelfs tot een funky gitaar leidt. Met liedjes als “Atlantic” en “Robber” uit Ignorance begint het publiek hier en daar al wat te schuifelen. Zo genieten wij ook het meest van The Weather Station en vinden we dat Lindemans zijdezachte stem op die manier het best uit de verf komt. De emoties liggen er minder dik op, maar dat is geen voorwaarde voor een geslaagd optreden.

Smerz

Naast Röyksopp zijn er nog andere Noorse duo’s die de liefde voor elektronica levend houden. Catharina Stoltenberg en Henriette Motzfeldt geloofden sterk genoeg in hun experimenteel geluid om de universiteit vaarwel te zeggen. Na twee ep’s brachten ze in 2021 hun eerste langspeler uit, Believer. Smerz kwam eerder deze zomer ook langs op Gent Jazz.

Vanaf de twee het podium opkomen, cool as fuck, is duidelijk dat dit even iets anders wordt. Het begint nog eerder braaf op een tapijt van strijkers, maar algauw wordt een universum gecreëerd waarin het gemakkelijk verdwalen is. Gebruikmakend van samples, van klassiek tot TLC of zelfs Vanessa Carlton, spelen en misleiden ze ons met verwachtingen. Het leidt tot een gevoel van vervreemding waar niet iedereen in het halfrond even goed mee om kan. ‘Wat moet ik hiermee?!’ horen we wanhopig naast ons. Wij laten het graag over ons komen, van hiphop en r&b tot eerder primitieve technobeats, terwijl Stoltenberg en Motzfeldt alleen of samen zingen, al dan niet met autotune. Met sigaret in de mond en glas wijn in de hand, is het niet altijd duidelijk in hoeverre hun fysieke act een gimmick is, maar iets zegt ons dat het net hun bedoeling is om zo het unheimlich gevoel te versterken. De set eindigt schijnbaar lieflijk met lijnen als ‘I want your arms around my body’, maar als daarna volgt ‘I love your choice of restaurants’ blijven we weer met een door ironie gevoede vertwijfeling achter. Soms intrigerend, soms van ons afglijdend, maar apart was dit duo zeker.

James Holden & Waclaw Zimpel

Begonnen als producer groeide de Brit James Holden meer en meer naar het podium toe. Zo ontwikkelde hij een stevige reputatie als dj en elektronica-innovator tout court. Hij werkt vaak samen met anderen, zoals Thom Yorke om maar iemand te noemen; op ons maakte vooral het project The Animal Spirits veel indruk. In Deurne treedt hij op met de Poolse klarinettist en componist Waclaw Zimpel, met wie hij eerder de ep Long Weekend opnam.

Veel dichter bij knallen zullen we vandaag niet komen dan met dit duo. Het lijkt geen evidente combinatie, een klassiek geschoolde klarinettist en een elektronica-artiest, maar aanvankelijk werkt het wel. Terwijl Holden een krautbeat uit zijn knoppen haalt, laat Zimpel als een sjamaan zijn vingers vliegensvlug over zijn klarinet glijden. Meeslepend is het alvast, kwetsbaar komt het duo allerminst over. Of zoals Holden na twee composities zegt: ‘For me vulnerability means pressing the start button not knowing if the computer will play’. Hoewel de heren hun stinkende best doen, komt hun geluid bij de gemiddelde toeschouwer eerder onverschillig binnen. De aardse beats bieden nochtans veel perspectief, maar als Zimpel een scherpe Peruviaans klinkende fluit bovenhaalt, worden de oren van sommigen toch op de proef gesteld. Ayco Duyster verwittigde vooraf: ‘Deze muziek is op zijn best in het donker, dicht bij elkaar’. Laat dat nu net niet mogelijk zijn in een bijna halfgevulde arena op klaarlichte dag. Een miscast zou misschien wat te negatief uitgedrukt zijn, maar de omstandigheden zaten tegen voor dit sympathieke duo om onze aandacht te behouden en nieuwe zieltjes te overtuigen.

Joep Beving

De Nederlandse pianist Beving maakte al furore in de streamwereld en bevestigde in 2015 met zijn debuut Solipsism. Net als Nils Frahm neemt hij ook het getokkel binnenin de piano op, wat voor extra intimiteit zorgt. Zijn minimalistische stukken spreken veel mensen op zoek naar verstilling aan. Zijn laatste album, Hermetism, leidde hem in april tot het podium in Bozar. Hoge verwachtingen dus!

Dat die er bij anderen ook zijn, was al duidelijk voor het eigenlijke concert. Zelden een publiek zo stil en gefascineerd geweten dan wanneer de vriendelijke man met de grote baard een geluidscontrole kwam doen op zijn piano. Het intussen meer gevulde halfrond begroet Beving dan ook hartelijk. Het lijkt een match made in heaven: de verstilde pianoklanken krijgen hier in openlucht letterlijk de ruimte om vrijuit te vibreren en na te zinderen. Samen met het geruis van de bomen op de achtergrond bekomen de gevoelige toetsen een melancholische symbiose die voelbaar is voor het hele publiek. Huilende baby’s worden subtiel door de ouders naar de uitgang geleid, hoofden worden al eens op de schouder van een lief gelegd, Beving raakt duidelijk ook figuurlijk een gevoelige snaar. Zijn midtempo spel leidt tot zelfreflectie en laat ons mijmeren en dromen. Het doet ons denken aan de werken van Satie en Chopin, maar dat kan ook aan onze beperkte kennis van klassieke piano liggen, en klinkt waarschijnlijk als blasfemie voor de puristen.

Na een ode aan Mark, zijn manager, die aan kanker lijdt en op de koop toe ook nog eens naar het Burning Man-festival moet – hoeveel ellende kan een mens aan? – eindigt Beving op een climax met een repetitief uptempo-stuk. Ongetwijfeld een hoogtepunt van deze dag, het publiek begint erin te komen.

Joep Beving treedt op 1 december ook nog op in de Carré in Amsterdam.

Charlie Cunningham

Zijn laatste album, Permanent Way, dateert alweer uit 2019, maar dat houdt deze Brit gelukkig niet tegen om op te treden. Cunningham beroert al langer met alleen gitaar en stem, waarbij al eens vergelijkingen met Damien Rice of José González worden gemaakt. Hij breidt zijn geluid ondertussen verder uit met subtiele elektronica. Na de AB eerder dit jaar laat hij nu zijn kunstjes horen op Whisper.

Wanneer de duisternis langzaamaan neerdaalt op het Rivierenhof, acht Cunningham zijn moment gekomen. Met zijn akoestische gitaar weet deze bard moeiteloos de sfeer naar zijn hand te zetten. Zijn lichtjes nasale stem is gedipt in melancholie, maar daarmee laat hij ons niet hopeloos spartelen in weemoed. Integendeel, zijn opzwepende percussieve speelstijl geeft energie en zorgt eerder voor een grijns dan voor een traan. Vaak gaat dit gepaard met diepgaande en hoopgevende teksten, zoals ‘You can do what you want’ uit “Permanent Way”. Bijna alle liedjes komen van zijn laatste lp’s, waaronder ook publiekslieveling “Minimum”. Daarnaast brengt hij in première ook een nieuw nummer, “Bird’s View”, dat samen met zijn volgende plaat uitgebracht wordt in 2023. Ondertussen vertrouwt hij ons ook toe dat hij voor de bijhorende tour terugkomt naar Antwerpen. Voor de fans dus om in de gaten te houden. Afsluiten doet hij in typisch zuiderse stijl, met trompet en een vleugje flamencogitaar, een mooi souvenir van zijn verblijf in Sevilla. Cunningham en zijn groep brachten op begeesterende wijze leven in de brouwerij, het vervolg van een inspirerende avond.

Penguin Cafe

De tienkoppige Engelse groep Penguin Cafe onder leiding van Arthur Jeffes krijgt de eer om de allereerste editie van dit festival af te sluiten. Toen vader Simon overleed, leek ook het project Penguin Cafe Orchestra daarmee begraven, maar Jeffes zette verder onder de nieuwe naam. De symfonische groep grossiert in vele stijlen en heeft ook een stevige livereputatie. Onze berenvriend is nog steeds aan het bekomen van hun passage in de Roma in 2020.

Vanavond zien we echter een lightversie van de groep aan het werk. Zes leden tellen we, met naast Jeffes op de piano ook nog twee violen, een contrabas, een cello en percussie. Nog steeds volk genoeg om sfeer te brengen en dat doen ze ook. Met een meer filmische stijl dan de voorloper Orchestra, weeft de groep mooie gelaagde klanktapijten ineen. De heruitgave van hun debuutalbum A Matter Of Life… gaf ze het excuus om wat oudere composities terug boven te halen en opnieuw voor het publiek te brengen. Zo passeert vanavond “That, Not That” en “From a Blue Temple” de revue. Bij die laatste maakt Jeffes gebruik van een glazen gong, wat een verbazend warm geluid produceert.

Misschien lag het ook aan het wat brave publiek dat druppelsgewijs huiswaarts trok, maar we misten een beetje hectiek en onvoorspelbaarheid die de set wat vuriger konden maken. Niet dat het een makke boel was, vooral “Wheels Within Wheels” zorgde voor een nodige dosis adrenaline. Zo bleven ze nummers plukken uit hun volledige oeuvre en stuurden het publiek voldaan de nacht in.

Op muzikaal vlak is het een geslaagde eerste editie van Whisper geworden, met een gedurfde en gevarieerde keuze van acts. De setting leende zich perfect voor de intieme sfeer, meerdere artiesten beaamden dit. Een festival met veel beenruimte en weinig zweetgeur, het is best eens aangenaam. Anderzijds kon de sfeer net iets meer volk gebruiken; hoe meer connectie, hoe sterker de muziek immers binnenkomt. Hopelijk is het de start van een goede traditie: een oase van rust om de zomermaanden af te sluiten, wij tekenen er alvast voor.