Er hangt tegenwoordig een zekere mystiek rond Sparklehorse, grotendeels te wijten aan het vroegtijdige overlijden van het meesterbrein achter de groep, Mark Linkous. Voordat hij in 2010 op tragische wijze een einde aan zijn leven maakte, was Linkous verantwoordelijk voor vier eigengereide albums onder de naam Sparklehorse, evenals enkele opmerkelijke samenwerkingen. Zijn releases weigeren hardnekkig om in een hokje geplaatst te worden en vertrouwen op een willekeurige aanpak die de luisteraar afwisselend verbaast en verbijstert. Dit deed hij met zijn direct herkenbare lyrische gevoeligheid – poëtisch, cryptisch, vaak speels – die een altijd sluimerende duisternis maskeert.
Het is net dat laatste punt dat Linkous’ dood een overweldigende prominente plaats geeft in elke overweging van zijn muzikale output. Immers, dezelfde duisternis die vaak onopvallend over zijn nummers hing, is uiteindelijk de oorzaak geweest van zijn dood. Er valt echter meer uit te halen. Ondanks de lyrische abstractie van Sparklehorse, straalt Linkous’ vocale voordracht en de muzikale begeleiding een gevoel van rauwe menselijkheid uit. Als Linkous zelf verdwenen is, blijven zijn meestal zachte maar prachtige mompelingen voortleven, als een aimabele geest in het huis, bemind in plaats van gevreesd.
Het is vanzelfsprekend dat het idee om muziek uit te brengen zonder dat de maker aanwezig is om goedkeuring te geven een gecompliceerd onderwerp is. Er zijn genoeg gevallen te vinden van duidelijke geldklopperij zonder enige aandacht voor het beste belang van de artiest. Veel van dergelijke releases bevatten materiaal dat nog zeer onvoltooid is of ver verwijderd is van het gebruikelijke kwaliteitsniveau – wellicht een waardevol product voor verzamelaars, maar mogelijk afbreuk doend aan de nalatenschap van de muzikant. Gelukkig is Sparklehorse’s vijfde volledige album Bird Machine in wezen het ideale voorbeeld van een geweldige postume release. Niet alleen was de belangrijkste drijvende kracht achter de totstandkoming van dit album Mark Linkous’ jongere broer Matt, maar de geestelijke vader van Sparklehorse had ook een albumtitel en tracklist achtergelaten. Dit samen met vele nummers die volledig voltooid of bijna voltooid waren.
Zelfs bij de eerste luisterbeurt is Bird Machine een geschenkje uit de hemel – een plaat die dertien jaar na het overlijden van de Sparklehorse-songwriter opduikt en naadloos aansluit bij het overige werk van de groep. De kwaliteit is vergelijkbaar en de nummers voelen onmiskenbaar ‘Sparklehorse’ aan. Deze songs vormen een gevarieerde mix: een paar korte en pittige rockers met schurende vocalen, zoals de opener “It Will Never Stop” of de wilde rit van “I Fucked It Up”. Daarnaast staan er enkele aanstekelijk dromerige nummers op, zoals “Evening Star Supercharger” of “Everybody’s Gone to Sleep”. Tel daarbij nog een handvol diepgaande nummers vol melancholie, zoals de directe klassieker “Falling Down” of de afsluiter “Stay”. Gedurende het hele album is de muziek wonderbaarlijk emotioneel en evocatief, en hoewel dit misschien niet het sterkste project is, bevindt het zich op zijn minst in dezelfde categorie als de andere albums van de band.
Hoewel Bird Machine op sommige manieren aanvoelt als een archetypisch Sparklehorse-album dat miraculeus tot ons komt vanuit de hemel, kan het vanuit een ander perspectief worden gezien als het ‘Sparklehorse-gaat-pop’ album dat Matt Linkous ons vertelt dat zijn broer voor ogen had. Hier zul je geen verwarrende en rammelende intermezzo’s vinden zoals in “Ballad of a Cold Lost Marble” of verontrustende Tom Waits-bijdragen zoals in “Dog Door”, maar gewoon een relatief eenvoudige reeks liedjes, verpakt in de meest beknopte speeltijd ooit voor een Sparklehorse-release. Zo duurt Bird Machine amper vierendertig minuten in totaal.
Hoewel de opener een beetje ontspoord klinkt, zijn de meeste nummers hier zeer toegankelijk. Sterker nog, er zijn genoeg nummers vol gemakkelijk te onthouden melodieën. “Hello Lord” tart zelfs de gebruikelijke Sparklehorse-dogma met zijn onderwerp van oorlogsklachten dat opvallend tastbaarder is dan Linkous’ typisch abstract-deprimerende teksten vol dierlijke metaforen en dergelijke. Dat is de essentie hier – Bird Machine maakt indruk als een onverwacht herrezen album met die klassieke Sparklehorse-vibe, en als een op zichzelf staande entiteit die het project in een relatief gepolijste en verfijnde richting ziet bewegen. Zelfs zonder de treurige context van de release behoort het tot de beste indie-albums van het jaar. Met die context erbij is het een krachtige herinnering aan hoezeer de muziekwereld heeft verloren zonder de unieke creatieve geest van Mark Linkous die vreemde maar intuïtief betekenisvolle nummers blijft creëren.
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website zelfmoord1813.be.
Ontdek “Evening Star Supercharger”, ons favoriete nummer van Bird Machine, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
