© CPU – Bert Savels (archief)
Het zijn grote schoenen die je moet vullen als je Yo La Tengo bent. Veertig jaar ongebreideld passionele nonchalance aan de dag leggen op een twintigtal steengoede platen, zorgt voor hoge verwachtingen in een overvolle Ancienne Belgique, inclusief zijbalkons. This Stupid World is de jongste plaat van het indietrio uit Hoboken, New Jersey. Ze kreeg van ons vier en een halve ster, was Best New Music op Pitchfork en wordt de bands beste plaat van het decennium genoemd, ook al was daar al veel moois in te vinden. Dat van die grote schoenen, dus.
Gelukkig staat de band ook al sinds het begin van hun carrière bekend om hun sterke liveshows; ze halen nieuw materiaal door de hakselaar, spelen impromptu covers en grijpen terug naar obscure parels uit hun eerste platen. Georgia Hubley zorgt voor repetitieve drums en prachtige vocals en nog heel wat daartussenin. Haar medebandlid annex huwelijkspartner Ira Kaplan bewijst zich steeds een eerder introvert gastheer, maar een extravert gitarist, terwijl James McNew het solide doet op (bas)gitaar op links. Dat deden ze trouwens allemaal ook in ons land in 2020; different time, same place. Ze vonden daarnaast een keurslijf uit om hun charmante chaos in onder te brengen: een show in twee delen, zonder voorprogramma. De liedjes zijn gesorteerd in twee groepen; zacht versus hard, melodie versus distortion, al weet elke fan van de band dat het net de snijpunten van die curves zijn die het boeltje zo hartroerend mooi maken.
Het eerste bedrijf zou dat van zachtheid zijn: negen zeemzoete liedjes, afwisselend gebracht door Hubley en Kaplan. Tijdens het lichtjes opzwepende “Sinatra Drive Breakdown” lijkt het even of ze hun zachte boekje te buiten zullen gaan. Echter wordt de zwoele drum van Hubley, die aanvankelijk binnenkomt als een stormram, gestaag in melodie gewikkeld en zo is het weer allemaal mooi en zoet. Bij “Alyda” begroet Kaplan het publiek en haalt hij herinneringen op uit 1998; ook toen speelden ze dit lied in Brussel. Voor dat lied tastte de band diep in de buidel, richting 1990, om een stukje Fakebook boven te halen.
Tijdens “Nowhere Near”, uit Painful van 1993, wordt de hele zaal in donkerte gehuld, uitgezonderd van een enkele spot gericht op vrouwe Hubley. De simpele baslijn is als de laatste hartslagen van een stervende; de hele zaal houdt zijn adem in en kijkt mee. Alle mooie liedjes uit beiden delen van de set worden stuk voor stuk aangepast en bijgespijkerd, binnenstebuiten en ondersteboven gekeerd; geen enkele song is een kopie van het plaatwerk. Op “Awhileaway”, dat op Stuff Like That Here staat, toont Yo La Tengo zich weer inventief, flexibel, virtuoos. Hun live optredens huizen steeds ongelofelijke variatie qua tracks en opstelling – geen enkele show volgt dezelfde setlist – en ook de uitwerking van de nummers zoekt het steevast verder van huis dan de nummers uit de studio. Jekyll-en-Hyde-gewijs krijgen we live een soort van schaduwversie van de nummers van het plaatwerk van This Stupid World. Ruwer, snijdender, en meer ruggengraat-tergend.
Op “Aselestine” snappen we weer waarom muziek van YLT wordt gebruikt in een coming of age-film als Boyhood: de warme melodieën hebben iets huiselijks, nostalgisch, vertrouwd. ‘The drugs don’t do what they said they’d do’, zingt Hubley. Het is een van de mooiste en klassieke songs van de nieuwe plaat, ook live.
Het tweede luik van de avond zou bol staan van distortion en gitarengebeuk; draaikolken van nummers die ons meesleuren en soms minutenlang onder water houden. Aan een nog hoger tempo dan in de eerste helft van de set wisselen de drie muzikanten van post. Op “Stupid Things” neemt James McNew plaats achter het drumstel, op het verrassend heldere “For You Too” verzorgt Hubley prachtige achtergrondvocals, en op “Stockholm Syndrome” neemt McNew de micro ter hand. Deze hele tweede helft werd aan elkaar gelijmd met loops en reverb; er was geen pauze tussen de afzonderlijke nummers. Onder het mom van één gitaar in de hand en nog tien in de backstage draait een ballenjongen-roadie dubbele shiften om de juiste instrumenten op de juiste plek te krijgen. Soms staat hij onbeholpen op het podium te wachten omdat Kaplan echt nog die laatste noten uit zijn gitaar moet persen.
Orgelpunt in de set is “I Heard You Looking”, in 1993 afsluitend nummer van Painful en vandaag hemeltergend bijna-sluistuk van de set. Het nummer vat samen waar het allemaal om draait. De strelend nostalgische melodie wordt uitgekleed, aangevuld, verlaten en duikt dan opeens weer op. Ira Kaplan gaat als een bezetene tekeer met zijn gitaar, loopings en knie-werk incluis. Telkens wanneer een deel van de melodie bovendrijft in de oceaan van reverbed gitaarspel, joelt het publiek. Vrijwillig waterboarden, jawel.
In de bisronde krijgen we nog twee covers te horen en een mooie akoestische versie van “Big Day Coming”. Voor “He’s Frank (Slight Return)” speelt de gitarist van Big Dipper mee, weer een onverwachtheid die YLT op het einde van de show uit haar mouw schudt. Enkele publiekslievelingen passeren deze avond niet. Dat kan ook niet anders, wanneer elke adept een persoonlijke top duizend heeft binnen het rijke, quirky oeuvre van een band als Yo La Tengo. Aan de andere kant doen de afzonderlijke liedjes er ook niet altijd zo heel veel toe, maakte vooral het tweede luik van de set duidelijk. De karakteristieke ordeloosheid van het kunst- en vliegwerk binnen en tussen nummers is wat ons doet blijven terugkomen, plaat na plaat en show na show.
Yo La Tengo is meester in alle-kanten-op, groots in hun minimalistische folkliedjes en bescheiden tijdens gitaarsolo’s die gemakkelijk een kwartier overspannen. ‘This stupid world, it’s all we have’. Zo lang wij mogen meespelen in die onnozele wereld van Yo La Tengo is alles prima. We zullen immer versteld staan van het goede huwelijk tussen Kaplan en Hubley, snijdende gitaar en wiegende stem; de stroeve feedback en de teergevoelige liedjes. Ze maken soms breekbaar mooie liedjes, maar bewijzen zichzelf ook de ideale sloophamer – de liveshow van gisteren deed allebei.
Facebook / Instagram / Website
Setlist:
This Stupid World
Sinatra Drive Breakdown
Awhileaway
Aselestine
One PM Again
Alyda
Nowhere Near
Apology Letter
Miles Away
Stupid Things
For You Too
Stockholm Syndrome
The Weakest Part
Fallout
Artificial Heart
Brain Capers
We’re An American Band
Tom Courtenay
I Heard You Looking
He’s Frank (Slight Return) (The Monochrome Set cover)
She’s My Best Friend (Lou Reed cover)
Big Day Coming
