Vooruitstrevende muziek durft dikwijls diverse paden te verkennen. Eén keer per jaar komen die paden samen in Den Haag, op Rewire. Het ontdekkingsfestival trekt al sinds zijn begindagen resoluut de kaart van het avontuur en wist ook dit jaar een internationaal publiek aan te trekken voor een uitverkochte editie met meer dan tweehonderd voorstellingen op tal van locaties in de stad.
Die gigantische hoeveelheid optredens maakt de voorbereiding op het festival een evenement op zich. Timetables worden complexe puzzels waarbij je rekening moet houden met onvermijdelijke clashes, afstanden tussen zalen en (helaas) ook de drukte die op Rewire soms wel groot is. Het kan weleens gebeuren dat er zich een flinke wachtrij vormt voor een optreden. Dat gebeurt niet alleen bij de grootste namen, maar ook bij muzikanten die het minder gewoon zijn om voor zo’n groot publiek te spelen. Dat de artiesten zo veel mogelijk op gelijke hoogte met elkaar worden gezet door de organisatie en het publiek is ook wel een mooie eigenschap van dit festival.
Na een verkennende duik in de line-up komen er dan ook altijd ontzettend veel verrassende ontdekkingen bovendrijven uit een grenzeloos gamma aan muzikale hoeken. Het zorgt ervoor dat je als bezoeker meer wilt zien dan mogelijk is, maar dat deert niet. De overvloed aan keuze zorgt dat we altijd wel een interessante route kunnen uitstippelen en de rest neem je dan mee om thuis te luisteren of de artiest later eens in een concertzaal op te zoeken.
Op Rewire zijn er echter ook artiesten die weinig opzoekingswerk behoeven. Met haar nieuwe plaat choke enough is de Franse producer/songwriter Oklou aan een doorbraak bezig. Dat bewees ze onlangs in een hopeloos uitverkochte Botanique en op Rewire in het gevulde PAARD. Haar elektronische popmuziek leeft in de spannende tegenstellingen tussen nostalgisch en futuristisch, dromerig en dansbaar en dat wist ze heel goed te vertalen naar een eigenzinnige liveshow die met groot enthousiasme onthaald werd. Ze is een artieste die je absoluut eens gezien moet hebben, maar het zal nog even wachten zijn op een terugkeer aangezien ze in volle verwachting is.
Muziek met een dansbare elektronische component is jaarlijks goed vertegenwoordigd op Rewire. Ook The Soft Pink Truth mikte op brein en benen. Drew Daniel was ook aanwezig met zijn bekendere project Matmos, maar in Korzo liet hij met zijn zijproject het publiek dansen op complex opgebouwde composities vol dansbare ritmes, vocale samples en elementen uit zowel Is It Going To Get Any Deeper Than This? als – verrassend genoeg – ook het meer meditatieve Shall We Go On Sinning So That Grace May Increase?. Het zorgde voor een grappig contrast van dansende mensen en peinzende kijklustigen. Het toonde even aan hoe er mensen met heel uiteenlopende muzikale interesses en belevingen op Rewire rondlopen.
Daarnaast waren er natuurlijk ook artiesten die hun energie op andere manieren uiten. YHWH Nailgun en Kassie Krut zijn twee relatief nieuwe bands die duidelijk een liefde voor explosieve maar complexe ritmes delen. Die eerste zorgde voor stevige maar onwennige moshpits onder een spervuur van korte songs met een grote oerkracht, terwijl Kassie Krut (een meer elektronische reïncarnatie van het heengegane Palm) de mensen liet dansen voor een verpletterende maar aanstekelijke geluidsmuur van kletterende ritmes en overstelpte basklanken. Beiden compleet losgeslagen, vernieuwend én om in de gaten te houden.
Ook Ex-Easter Island Head liet zich kenmerken door hun ritmische complexiteit. Al was het minder lichaam dan brein in vergelijking met bovenstaande bands. De leden van het Britse viertal stonden elk achter hun eigen desk, wat op visueel vlak aan Kraftwerk deed denken, ware het niet dat ze gemodificeerde gitaren voor zich hadden staan. Laagje per laagje bouwden ze hun composities op tot muzikale mechanismen die zich in de wateren van de krautrock bevonden. De manier waarop de groep experimenteert – door bijvoorbeeld meerdere smartphones met stemopnamen als instrument te gebruiken – kon op zowel jolijt, verbazing als appreciatie rekenen.
In de zee van cerebrale en hoog-conceptuele muziek was het ook fijn om af en toe een concert te beleven dat relatief toegankelijk is. Zo verklaarde een bezoeker al grappend: ‘Dit is het meest muzikale dat ik op Rewire heb gezien!’ na het optreden van Panda Bear. Hoewel het lid van Animal Collective niet verlegen is voor een experiment, kwam zijn psychedelische pop bijzonder goed binnen. Dat heeft deels te maken met Lennox die tijdens deze tour zijn droom vervult om zijn solowerk te brengen met een liveband. Met een nieuwe energie speelden Panda Bear en zijn kompanen vol overgave nummers van het nieuwe Sinister Grift, maar ook veel oudere nummers die stonden te wachten om gebracht te worden in deze bezetting. De groep rijgde in hoog tempo de hoogtepunten aan elkaar tot een extatische trip van kleurrijke melodieën, hemelse harmonieën en schurende intermezzo’s. Panda Bear is een muzikant die blijft transformeren en dit weekend zagen we hem op een hoge piek.
Ook de muziek van Good Sad Happy Bad bereikte vlot de harten van de Rewire-bezoekers. Hoewel de groep alle ingrediënten heeft van een degelijke indieband, gaan ze onder de oppervlakte op hun eigenzinnige manier te werk. Hierdoor weet de band rond onder andere Mica Levi en Raisa K al sinds 2008 (ooit waren ze Micachu and the Shapes) een arsenaal aan sterke, welgevormde nummers te schrijven die in hun uitvoering verrassend uit de hoek komen. Live resulteerde dat in een set met een gemoedelijke sfeer die regelmatig opflakkerde door rake teksten, clevere motieven en Raisa’s zalvende zang.
Het Den Haagse Able Noise duo was nog zo’n groep die genres deconstrueerde en naar hun hand zette. Alex Andropoulos en George Knegtel moesten waarschijnlijk niet ver reizen om hun onconventionele avant-folk, slowcore en collagewerk te presenteren in Concordia. Net zoals groepen als – het ook op Rewire aanwezige – caroline kneden ze deze genres tot een geluid dat warm en organisch klinkt, maar tegelijk vervormt, hapert en schuurt. Misschien is die combinatie juist wat hun muziek zo menselijk maakt. Live werd het in ieder geval goed uitgevoerd met drums die vol passie gespeeld werden en onvoorspelbare melodieën die de zaal in zweem kregen.
Rewire weet ook als geen ander te tonen wat nog komt. Iets waar we heel enthousiast over zijn, is het komende album van Rachika Nayar en Nina Keith, die zich hebben omgedoopt tot Disiniblud. In de conservatoriumzaal van Amare raakte het duo ons diep met de première van de live-uitvoering van die plaat. Beide artiesten hebben al heel wat boeiend werk geleverd, maar wanneer ze samenkomen, ontstaat er een nieuwe magie. Met uiterste focus presenteerde Disiniblud ons een kleurrijk lappendeken van breakbeats, ambient piano, basgitaar en elektronische texturen. Dat klinkt ingewikkeld op papier, maar o zo menselijk en mooi in praktijk.
Het is dus duidelijk dat ook de meer etherische muziek zijn plaats kent op het festival. Dat Rewire ook heel wat optredens kan organiseren in kerkgebouwen, is dan ook een godsgeschenk. Begeleid door harp en fluit kwamen de hemelse gezangen van Antonina Nowacka helemaal tot hun recht in de Nieuwe Kerk. In de Lutherse Kerk genoten we dan weer van Elori Saxl, die samen met strijkers en blazers een intieme vorm van ambientmuziek maakte die voorzichtig de regionen van de spirituele jazz aanraakte. Op die locatie zagen we ook het cultproject Seefeel. De groep bracht in de jaren negentig iconische albums uit zoals Quique en is momenteel helemaal terug. Met zicht op de indrukwekkende projecties in de kerk konden we ons helemaal laten meevoeren door hun hypnotiserende, dubby ambient.
In de Grote Kerk vielen er ook sublieme momenten te beleven. Het kerkgebouw heeft zijn naam niet gestolen, want het is een van de locaties die het meeste mensen kan herbergen op Rewire. Zo konden heel veel mensen genieten van Kali Malone. De muzikante heeft een iconische status gekregen met The Sacrificial Code, een mastodont van een album waarmee Malone haar dronecomposities op de kerkorgel liet horen. Op dit festival presenteerde ze haar meest recente album All Life Long en kroop ze in de gigantische 18de eeuwse kerkorgel en liet ze zich vergezellen door een zang- en blazerssectie die zich op balkons naast het orgel bevonden. Een spectaculair zicht en een even indrukwekkend geluid.
Na dat optreden creëerde het Londens collectief NYX een imposant vervolg. De leden hebben elk een stem die uitblinkt in kracht, bijzondere technieken en gevoel. Wanneer het futuristische koor hun gezangen samenbrengt, vormen ze een groots geluid dat verschillende emoties op het spectrum van de ziel naar boven brengt. De bezwerende stroom aan doorleefde klanken kwam voor veel mensen als een overweldigende reactie en bracht een gevoel van verbinding naar boven. Iedereen leek zich er bewust van dat we getuigen waren van een begeesterend en te koesteren moment. Verbinding is een onmiskenbaar prachtig facet van Rewire en livemuziek in het algemeen. Momenten wanneer muziek meer wordt dan hetgeen wat zich tussen de schelpen van je koptelefoon afspeelt en het zich overstijgt tot een gedeeld moment met anderen, zijn van onschatbare waarde.
De muziek op Rewire kan heel direct het hart of het lichaam aanspreken, maar op het festival is er ook ruimte voor werk dat dieper geënt is op het conceptuele. Met het Proximity Music-programma wordt er ook een aanbod van kunstinstallaties in de stad gepresenteerd. Zo zagen we overdag werk van Zimoun die verschillende galerijen in de Putchi Studio voorzag van mechanische installaties die akoestische geluiden produceren, een tactiele en intieme wereld die Natalia Sorzano had geschapen in Amare en tenslotte Warnings In Waiting, een video-installatie van Aura Satz over de mogelijke betekenissen van alarmsirenes in onze tijd. Die installatie was op zowel visueel als auditief vlak fascinerend, want deze ging gepaard met composities van onder andere Laurie Spiegel, Moor Mother en Elaine Mitchener.
‘s Avonds nam die veelzijdigheid aan conceptuele artiesten de vorm aan van muzikale optredens. Een belangrijke naam hierin was Joan La Barbara, een vocaliste die al samengewerkt heeft met grootheden als Philip Glass en Steve Reich. Ze bracht een verzameling van abstracte composities met experimentele zangtechnieken. Nadien bracht Olivia Block samen met Paige Naylor (elektronica) en Jon Mueller (drums) haar duistere en onthutsende muziek in de conservatoriumzaal van Amare. In Theaterzaal Spui zagen we bijvoorbeeld dan weer Merche Blasco, die gehuld in een futuristische outfit improviseerde op haar zelfgemaakte instrumenten.
Een aanwezige artiest die al lang broedt op een concept, was Matana Roberts. De saxofonist/componist werkt al jaren aan Coin Coin, een verzameling van albums waar ze thema’s als geschiedenis, herkomst en herinneringen onderzoekt. Op Rewire bracht ze met drummer Ryan Sawyer verschillende fragmenten uit de projecten. Tijdens het optreden toonde Roberts zich als een oprechte verhalenverteller en verbond ze haar liederen spontaan met explosieve freejazz saxsolo’s en een noot die we als publiek doorheen het optreden moesten zoemen. Wie haar nog niet kende, heeft na afloop van het festival veel Coin Coin-albums om te verkennen.
Naarmate de laatste uren van het festival naderden, werd er gebouwd naar een grote afsluiter in Amare. De grote concertzaal zat vol voor het nieuwste project van Lyra Pramuk dat in wereldpremière ging op Rewire. Hymnal werd in zijn volledigheid live gespeeld. Net als haar eerder werk bevindt die muziek zich op een interessant kruispunt tussen elektronische en hedendaags klassieke muziek. Wat we live gehoord hebben, doet ons vermoeden dat die nieuwe plaat haar vorige zal overtreffen. Het zal dan jammer zijn dat we die niet meer kunnen beleven met de innemende film die als visual werd geprojecteerd.
Hoewel Rewire de namen op hun affiche democratisch op dezelfde grootte zet, was er toch wel een die er met kop en schouders bovenuit stak: Laurie Anderson. De mensen die een plaatsje hadden bemachtigd – meestal door ook het concert van Lyra Pramuk mee te pikken – hadden tijdens het optreden waarschijnlijk weinig besef van de astronomisch lange rij die naar het schijnt zich voor de ingang had gevormd. Maar de aanwezigen waren heel snel bewust van het geluk om dit optreden te mogen meemaken. De legendarische artiest is al decennialang een icoon in de avontuurlijke muziek en wat ze gaat doen tijdens haar optredens is altijd een spannend vraagteken.
Op Rewire bleek dat in ieder geval heel veel te zijn. Hoewel de artiest al zo lang aan de slag is, blijft haar werk nog steeds vlijmscherp en actueel. Zo haalde ze snel de Amerikaanse politiek aan en verwees ze naar de lijst van woorden die door Trump zijn verbannen in de Amerikaanse instellingen. Daarrond maakte ze een spoken word stuk dat overvloeide naar een ander nieuw kritisch stuk waarbij ze met een vocoder haar stem vervormde naar die van Elon Musk en meteen zijn obsessie rond het koloniseren van Mars op de korrel nam.
Als geen ander vertelt Laurie Anderson verhalen met haar stem, liederen en viool waarbij we vol verwondering aan haar lippen blijven hangen. Vergezeld door een tweede violist bracht ze bijvoorbeeld ook een heel segment uit haar werk over de pilote Amelia Earheart, sporadisch wat ouder werk (zoals het kwieke “Walk The Dog”), een apocalyptische versie van “Twinkle Twinkle Little Star” en deed ze op een gegeven moment een jas aan die elektronische percussiegeluiden maakte op basis van haar bewegingen.
Het optreden kaartte de vele zware en verdrietige zaken in de wereld aan, maar er was ook veel plaats voor hoop. De artieste benadrukte het belang van te leren je verdrietig te voelen zonder verdrietig te worden, je bewust te zijn van de zaken die fout lopen in de wereld, maar altijd het leven te blijven vieren. Op het einde van het concert bracht Anderson dat tot uiting door te vertellen over de liefde voor Tai Chi die haar man Lou Reed tot zijn laatste dagen had. Wat volgde was een volle concertzaal waar iedereen rechtstond en de Tai Chi-bewegingen uitvoerde die Laurie Anderson ons aanleerde. Dat laatste ogenblik van Rewire was een van zovele momenten die mensen in verbinding bracht met elkaar, het heden en het vieren van het leven.
De volgende editie van Rewire vindt plaats van 9 t.e.m. 12 april in Den Haag.
