Billy Bragg @ De Roma: Veertig jaar aan pop en politiek

Billy Bragg is zonder twijfel een van de grootste protestzangers van de afgelopen veertig jaar. De eeuwig linkse activist blijft nog steeds brandend actuele teksten schrijven en steekt zijn vaak scherpe mening nooit onder stoelen of banken. Met zijn laatste langspeler, A Million Things That Never Happened, onder de arm kwam hij voor het eerst sinds 2018 weer naar België. Het optreden was er eentje die ons om heel wat redenen nog even zal bijblijven.

Om acht uur kregen we eerst nog een kortfilm over de veertigjarige carrière van de Engelsman. Van korte muziekvideoclips, interviewfragmenten, interviews met fans tot zelfs een verhitte confrontatie met een politieker; de kortfilm had het allemaal. Wat op voorhand leek op een vreemde vorm van zelfverheerlijking – zie Rammstein die zijn eigen muziek draait voor een concert – was de kortfilm eerder een fraai overzicht met, hoe kan het ook anders, een duidelijke politieke ondertoon. Tijdens de films werd zelfs enkele keren geapplaudiseerd bij mooie momenten, zoals het fragment waarin Bragg samen met het vredeskoor Côr Gabaith zong. De sfeer zat er alleszins al goed in; wie had ooit gedacht dat een film net zo goed een voorprogramma kan zijn?

Dat De Roma deze keer voorzien was van stoelen op het middenplein, had vermoedelijk ook wel wat met de film te maken, al duurde het niet lang voor het publiek opveerde. ‘Stand up’, zong Bragg en dat werd ook gedaan door een kleine minderheid, al ging iedereen snel weer neerzitten. Het was wat bevreemdend om tijdens de energieke songs te blijven zitten, zeker omdat we op voorhand filmpjes van dolgekke menigtes getoond werden, maar het wende mede door de kalmere songs al snel. Zo was dat ook het geval bij “Way Over Yonder in the Minor Key”, dat door de karakteristieke mandoline ons meteen van punk naar folk bracht; natuurlijk de twee genres waarin de Engelsman al zijn hele carrière in uitblinkt.

Waar hij ook in uitblonk, was het vertellen van een ongelooflijke berg verhalen. Nagenoeg na ieder nummer kwam wel een verhaal of een halve preek, maar door zijn charisma en de overtuigingskracht vormde dat geenszins een struikelblok. Zo werd “Ten Mysterious Photos That Can’t Be Explained” voorafgegaan door een lang, maar hilarisch verhaal over hoe we altijd maar weer in een Youtube-rabbithole belanden en de meest willekeurige video’s met uitnodigende titels bekijken. Ware het niet van zijn muziekcarrière, dan had Bragg gerust een poging kunnen wagen als stand-upcomedian.

Ook de politieke boodschappen waren nooit veraf, met de klimaatcrisis als inleiding voor “King Tide and the Sunny Day Flood” en een uitvoerige uitleg waarom we de rechten van transmensen ten alle tijde moeten beschermen tussen “Sexuality” en “Mid-Century Modern”. Die werden ook allemaal op applaus onthaald, wat voor een hoopvol en verbindend gevoel zorgde. Ook muzikaal was Bragg goed op dreef. Soms deed hij het zoals in zijn beginjaren helemaal alleen met zijn elektrische gitaar, andere keren werd hij dan weer ondersteund door twee uitstekende muzikanten, waarvan er eentje voor de folky slidegitaar en mandoline zorgde, terwijl de ander voor meestal subtiele en bovenal keys verantwoordelijk was.

Tijdens de riff van “Levi Stubbs’ Tears” klonk de gitaar van Bragg wel echt te scherp om niet te storen en dat was extra jammer, omdat het verreweg een van zijn beste nummers is. Gelukkig bleef het daar ook bij en kregen we niet veel later een enorm kippenvelmomentje tijdens het beladen “I Will Be Your Shield”, waarvoor hij wat ongemakkelijk zonder gitaar aan de microfoon stond en enkel door piano werd begeleid. Dat zijn stem door de jaren heen wat gerijpt is en dieper klonk, zorgde ervoor dat hij vocaal minder moeite hoefde te doen om te ontroeren met zijn nieuwer werk. Wat ook nog gloednieuw was, was “Rich Men Earning North of a Million”. Bragg weet al veertig jaar hoe hij moet inspelen op de dingen die op dat moment gaande zijn in de wereld en dat was ook deze keer niet anders. Na de hype en heisa rondom Oliver Anthony’s “Rich Men North Of Richmond” bracht Bragg zijn eigen versie ten gehore, waarmee hij oplossingen trachtte te bieden voor de problemen die Anthony bezong. Helaas vergat de Engelsman doordat het nog zo recent was ook zijn tekst enkele keren en staakte hij het nummer daardoor ook eens volledig.

Dat hij de actualiteit op de voet blijft volgen, bewees hij daarna nog eens met “Waiting for the Great Leap Forwards”. Doorheen de jaren heen veranderde hij de tekst van dat lied telkens opnieuw om het te doen aansluiten op de problemen die op dat moment spelen, met deze keer Elon Musk als kop van jut. Bragg kreeg een staande ovatie terwijl hij het podium verliet, om zo’n halve minuut later alweer terug te komen.

We kregen als encore zijn debuutalbum Life’s a Riot with Spy Vs Spy voorgeschoteld. Op voorhand grapte Bragg nog dat heel wat mensen voor de verjaardag van een album een show doen in de Royal Albert Hall en dan het gevierde album live spelen, maar dat hij dat niet kon doen omdat zijn debuut maar zestien minuten duurt. Dat het debuut nog altijd het diepst in de harten van de fans zit werd al snel duidelijk, want klassiekers tijdens zoals “The Milkman Of Human Kindness” en “To Have and to Have Not” werd het refrein aan het publiek overgelaten, dat maar al te graag meezong. Tijdens afsluiter en grootste hit “A New England” werd dat des te luider gedaan en daarmee werd de twee uur durende set op een hoogtepunt afgesloten.

Het concert van Billy Bragg in De Roma was er eentje waarin hij net zoveel praatte als zong, maar door zijn kwieke humor en overtuigende bindteksten was dat op geen enkel moment een probleem. Wie het niet verwacht had zal misschien wat verveeld en teleurgesteld achtergebleven zijn, maar een Billy Bragg-concert zit nu eenmaal zo in elkaar. Muzikaal sterk en energiek, in zijn bindteksten zowel komisch als activistisch en zoals hij bezong in “Waiting For the Great Leap Forwards” nog steeds ‘mixing pop with politics’; Billy Bragg deed in De Roma precies wat we hadden gehoopt.

Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!

Setlist:

The World Turned Upside Down (Leon Rosselson cover)
Way Over Yonder in the Minor Key (Billy Bragg & Wilco)
Ten Mysterious Photos That Can’t Be Explained
A Lover Sings
King Tideand the Sunny Day Flood
Sexuality
Mid-Century Modern
Levi Stubbs’ Tears
Tank Park Salute
The Million Things That Never Happened
Shirley (Greetings to the New Brunette)
I Will Be Your Shield
All You Facists Are Bound To Lose (Woody Guthrie cover)
Rich Men Earning North of a Million
There Is Power in a Union
Waiting For The Great Leap Forwards

The Busy Girl Buys Beauty
Richard
Lover’s Town Revisited
The Man in the Iron Mask
The Milkman of Human Kindness
To Have and to Have Not
A New England