John Grant is zo’n artiest die zichzelf met elk nieuw album verder tracht te ontwikkelen. Met The Czars bracht hij tussen 2001 en 2009 nog vrij toegankelijke indie- en folkrock, maar sinds hij in 2010 begon aan zijn solocarrière, ging hij meer en meer op zoek naar het experiment. Zijn solodebuut Queen of Denmark (2010) klinkt nog behoorlijk conventioneel, maar hij plaatste doorheen de volgende langspelers de synths en elektro meer op de voorgrond. Op zijn vorig album Love Is Magic (2018) kreeg de elektronica alle aandacht en bracht Grant een dansbare ode aan de liefde. Op het nieuwe Boy From Michigan zoekt hij meer naar een evenwicht tussen elektronische ideeën en sfeervolle pianoriedels.
Voor zijn nieuwe album liet Grant zijn goede vriendin Cate Le Bon plaatsnemen in de productiestoel. Zij produceerde in het verleden al albums voor onder andere Deerhunter en H. Hawkline, en werkte als muzikante al samen met klinkende namen als Kevin Morby en St. Vincent. Met Le Bon achter de knoppen levert Grant met Boy From Michigan een zuiver en beheerst album af, een evenwichtig geheel met af en toe vreemd georkestreerde uitstappen.
Naar goede gewoonte neemt Grant ook op deze plaat de tijd om zijn nummers op te bouwen. Maar liefst negen van de twaalf nummers klokken af boven de grens van vijf minuten. Smullen geblazen voor de fans, maar voor nieuwkomers best wel een hele hap om in één keer te verteren. Boy From Michigan is dan ook geen album om zomaar op de achtergrond af te spelen, maar eerder een verhalende plaat die zich best op een geconcentreerd moment laat beluisteren. Grant gedijt het best in het halfduister, het moment waarop een stralende, hoopvolle dag overgaat in een pikzwarte nacht. Wij raden dan ook een licht verduisterde kamer aan voor je luistersessies.
Boy From Michigan is volgens Grant zelf zijn meest persoonlijke album tot nu toe. De titel verwijst naar zijn vroege jeugd in zijn geboortestaat, alsof hij de demonen van zijn verleden onder ogen wil komen. Het titelnummer opent het album en werd eveneens als single vooruit gestuurd. Grant zingt over hoe hij als tiener met zijn ouders verhuisde van Michigan naar Colorado, en hoe zijn beste vriend hem op voorhand waarschuwde voor de grote buitenwereld. ‘Beware when you go out there, they’ll eat you alive if you don’t take care’, zingt hij. ‘They have different rules they’re using, the American Dream is not for weak, soft-hearted fools.’ De overgang van kindertijd naar volwassenheid, samengevat in enkele eenvoudige waarschuwingen.
Ook de volgende nummers bouwen verder op Grants verleden in Michigan. In “County Fair” heeft hij het op de tonen van een melancholische klarinet over een bezoek aan de lokale kermis, samen met een vriendinnetje. Wat begint als een weemoedige song met een sloom ritme, bouwt geleidelijk op naar een pakkende climax waarin Grant zich vragen stelt bij de authenticiteit van alles om hem heen. Het pakkende “Mike and Julie” is ook zo’n persoonlijk nummer. Grant bezingt zijn prille homoseksuele gevoelens, en vooral hoe hij ze tracht te ontkennen ten opzichte van een vriend die toenadering zoekt. Grants stem krijgt alle ruimte op een atypische zanglijn, een mooie sopraansax zorgt voor een kleurrijke aanvulling bij beheerste elektroblieps en beats.
Het midden van de plaat bevat een elektronisch blok. Op “Best In Me” horen we elektro die lijkt weggelopen uit een arcadegame en mikt op een bijzonder alternatieve dansvloer. “Rhetorical Figure” is dan weer ronduit komische nonsens die op een leuke manier knipoogt naar Iggy Pop en Devo. Het hoge niveau blijft helaas niet altijd aangehouden. De soul van “Just So You Know” kabbelt iets te lang door om de aandacht ruim acht minuten vast te houden, en ook de monotone, met zwaar vervormde stem ingesproken aanklacht tegen hebzucht “Your Portfolio” is geen hapklare hoogvlieger.
In de laatste nummers van het album haalt Grant het niveau wel weer naar boven. “The Only Baby” is een hoogtepunt waarin de piano en stem alle aandacht krijgen. Gedurende tien minuten (!) geeft Grant scherpe kritiek op Donald Trump, en vooral op de samenleving die ervoor zorgde dat hij president kon worden. “Billy”, de coda van de plaat, klinkt muzikaal een stuk hoopvoller maar de tekst rond de verwachtingspatronen van de maatschappij ten opzichte van jonge mannen voegt een bittere nasmaak toe.
Met Boy From Michigan levert John Grant een persoonlijk album waarop de bitterzoete mix tussen klassiek gebouwde pianoballades en grimmige elektropop verder is geperfectioneerd. Grants rustgevende bariton krijgt meer dan ooit alle ruimte om te schitteren. De som der delen vormt een zeer sterk geheel, en zal er ongetwijfeld voor zorgen dat John Grant weer hoog zal scoren in de eindejaarslijstjes.