Al sinds het begin van deze eeuw bekatapulteert Jamie Stewart ons met zijn kopzorgen verpakt in drumcomputers en door gitaarpedalen gestuurde goedkope synthesizers. Stewarts geesteskindje Xiu Xiu wankelt tussen akoestisch en elektronisch, tussen toegankelijkheid en experiment, tussen omarmend en nerveus. Echter staat emotionele kwetsbaarheid altijd pal in het midden van wat Stewart neerpent. Enkele jaren geleden voegde Angela Seo zich aan zijn zijde, en met het relatief poppy Forget en het op de best mogelijke manier chaotisch rondslingerende Girl with Basket of Fruit staat het Amerikaanse duo prominenter dan ooit op de menukaart van menig muziekfanaat.
De fans van het Amerikaanse duo speelden een belangrijke rol in het proces van OH NO. Stewart werd gepijnigd door enkele situaties die niet echt bevorderlijk waren voor iemand die een grote pin met daarop ‘I HATE PEOPLE’ op zijn gitaarband draagt. Hij stortte in een emotionele kuil, getekend door sociale isolatie, en annuleerde enkele tourdata. Zijn misantropie werd uiteindelijk overwonnen door de toenadering van zowel fans als medemuzikanten (natuurlijk ook fanboys en -girls) die hem benadrukten hoeveel Xiu Xiu’s muziek voor hen betekenden. OH NO werd een duettenalbum vol medemensen door wie Stewart wél in de mensheid gelooft.
Xiu Xiu schuwt geen gedeelde arbeid, getuige MERZXIU (met Japanse noisekeizer Merzbow) of hun recente passage op het samenwerkingenalbum van het industriële HEALTH. OH NO is anders dan deze projecten. Meer dan het musiceren met gelijke inbreng staan vocale bijdrages uitmondend in duetten centraal. De balans tussen Stewart en zijn muziekvrienden is echter perfect. Ze voegen veel toe, maar nemen niet over. Het is en blijft een Xiu Xiu-album. De stemmen van de medetedereharten zijn doorspekt met evenveel emotie als bij Stewart zelf en smelten daardoor op een betoverende manier samen.
Getuige hiervan is al meteen het prille begin, het theatrale “Sad Mezcalita”. De allereerste stem op OH NO is die van niemand minder dan Sharon Van Etten. Begeleid door een weemoedige gitaar kraamt ze ‘no no no no’ uit. De sombere toon is gezet. Het samenbundelen van de stemmen is bekoorlijk. Daarop volgt de ijzige stem van Deb Demure (Drab Majesty) op “I Cannot Resist”. Dit nummer barst open op de manier van oude albums als A Promise. Andere vocale hoogtepunten zijn “Knock Out”, met punkzangeres Alice Bag, en “Saint Dymphna”, met liedjesschrijver Twin Shadow.
En dan zijn er nog die twee singles, die beiden de tristesse enigszins opzij schuiven. “A Bottle of Rum” is een nagenoeg perfect (en uitzonderlijk toegankelijk) dreampopnummer, met een catchy refrein waarin we een zeer levendige Liz Harris horen, die normaliter met ambient-anomalie Grouper indommelmuziek maakt. “Rumpus Room”, met Angus Andrew, het brein achter weirdorockband Liars, is speels en zelfs grappig. Teksten die nergens over lijken te gaan en een meebrulbaar refrein maken het een echte banger. Op beide nummers horen we bovenal veel genot in het samen zingen.
Duetteren is echter ook een valkuil. Wie samenwerkt met Stewart, gaat ook deels klinken als hem. Het is maar de vraag of je houdt van zijn huilerige, halffluisterende praatzang die vaak de hoge noten in schiet, of niet. Dat de gasten daarin mee worden getrokken, maakt OH NO zeer constant, maar ook lichtjes vlak in emoties. Naar het midden toe sleept het album wat aan (bijvoorbeeld op “I Dream of Someone Else Entirely”). Er wordt veel ruimte gelaten voor andere stemmen, maar dat maakt de typische noise-uitspattingen ook iets schaarser.
Tegelijkertijd laat Stewart, ondanks de grote focus op stemmen, voornamelijk de muziek de stemming bepalen. Muzikaal gezien is Xiu Xiu, zoals altijd, moeilijk in een hokje te plaatsen. De productie van Seo, met behulp van Deerhoof-drummer Greg Saunier (die zijn stem laat horen op “Goodbye for Good”), speelt met enerverende noise en complexe ritmes. Het stuitert vaak vele kanten op, maar blijft altijd guur en kil. Een goed voorbeeld is hoe het legendarische “One Hundred Years” van The Cure wordt omgetoverd in een morbide versie met behulp van darkwavekoningin Chelsea Wolfe. Toch zijn er ook meer popstructuren te horen en horen we zelfs – jawel – hooks (zoals in het hierboven omschreven “A Bottle of Rum”).
OH NO is dus dubbel. Het hangt sterk samen in emotie, de stemmen versmelten verrukkelijk, maar écht heel boeiend is het niet altijd. Gebaseerd op de twee (bijna perfecte, maar zeer uiteenlopende) singles verwachtten we net iets meer. Onder de streep blijft het echter een Xiu Xiu-album dat tot diep weet te raken. De iets vlakkere passages resulteren in een omliggende atmosfeer van gemoedelijkheid, ondanks de pijnlijke perikelen en de absurde muzikaliteit. Bovenal zijn de duetten ongelooflijk goed uitgewerkt en staat OH NO vol hoogtepunten die nog lang zullen nazinderen.
