© CPU – Jan Van Hecke (archief)
In 2008 richtte jazztrompettist Matthew Halsall als wegbereider voor de opkomende jazzgolf in Engeland het onafhankelijke label Gondwana Records op. Vrijwel onmiddellijk stond het label uit Manchester garant voor uitstekende en vooral boeiende nieuwe artiesten. GoGo Penguin, Hania Rani, Chip Wickham, Sunda Arc, het zijn maar enkele van de opkomende, of stilaan gevestigde, namen die in het spoor van Halsall zelve experimenteren met traditionele jazzinstrumentatie en vaak in combinatie met elektronica voor een nieuw intrigerend geluid zorgen.
Vanavond stuurt Gondwana twee bands naar de AB. Portico Quartet is daarvan uiteraard de bekendste. Het Londense kwartet bestaat al zo’n vijftien jaar en heeft ondertussen al een stevig oeuvre op hun naam. Begonnen als een eerder speelse jazzband, geïnspireerd door de natuur, maken ze steeds meer plaats voor elektronica, wat leidt tot vaak pulserende en wijdse composities. Dit jaar brachten ze nog de gesmaakte ep Next Stop uit. Vega Trails is echter een nieuw project van Milo Fitzpatrick, (contra)bassist en mede-oprichter van Portico Quartet, en Jordan Smart, saxofonist bij o.a. Sunda Arc. Het duo heeft net hun eerste – prima trouwens – album uitgebracht, Tremors in the Static.
© CPU – Jan Van Hecke (archief)
Een beetje na acht komt Fitzpatrick alleen het podium op gewandeld voor een driekwart gevulde tribune. Met slecht nieuws blijkt al snel: de andere helft van Vega Trails ligt ziek in bed. Fitzpatrick schuwt de uitdaging echter niet en probeert er dan maar solo het beste van te maken. Wij zijn niet vies van de diepe, warme klanken van de contrabas, maar hebben toch wat schrik voor een overdosis. Dat blijkt wel aardig mee te vallen. Gesteund door onderhoudende elektronische geluidseffectjes, komt het midden-oosters aanvoelende getokkel vlot binnen. Hij weet veel textuur uit zijn contrabas te halen: de sfeer slaat om door repetitief gestrijk, waarbij loops op de achtergrond voor een industrieel geluid zorgen.
De man doet dus zijn stinkende best om het gemis te vergeten. Dat inspireert hem zelfs om met zijn eigen meesterlijk vingerwerk mee te neuriën. Nogal overbodig wat ons betreft, het benadrukt vooral het alleen zijn op het podium. Dat moeten ze backstage ook zo aangevoeld hebben, want daarna krijgt hij versterking op de piano. Helaas voegen de waterige riedeltjes weinig toe, en irriteren ze soms zelfs door af te leiden van de aards klinkende contrabas. Al bij al een verdienstelijke poging van Fitzpatrick, maar zonder de sax of klarinet van Jordan Smart missen we de weemoedige gelaagdheid van het duo.
© CPU – Jan Van Hecke (archief)
Fitzpatrick mag nog een kwartiertje uitrusten terwijl de AB stilaan aardig volloopt. Double bill of niet, voor velen is Vega Trails maar een opwarmertje voor grotere broer Portico Quartet. Stipt negen uur betreden de vier heren het podium. Vanaf het begin wordt duidelijk dat in de loop der jaren de balans tussen jazz en elektronica steeds meer naar het laatste overhelt. Met dominante drums en repetitieve beats wordt het tempo meteen hoog ingezet. Regelmatig valt de sax in die ongeduldig richting climax gaat. Het is een terugkerend patroon gedurende de hele set. Ook tijdens “Ultraviolet”, uit hun laatste album Monument, eist de altsax van Jack Wyllie de hoge tonen op en blijft die (te) dwangmatig de hoogtepunten opzoeken en aanhouden.
Het publiek is er hoorbaar enthousiast over, maar wij vinden het op de duur nogal voorspelbaar en moemakend. Portico Quartet heeft zich duidelijk voorgenomen om meer dan uur opwindend te willen zijn en probeert daarbij angstvallig enige saaiheid te vermijden. Daardoor wordt elke opening in hun geluid meteen dichtgeplamuurd, en dreigt elke nuance te verdrinken in te veel uitsloverij. Dat neemt echter niet weg dat het kwartet zijn stiel niet beheerst. Een potige drumsolo van Duncan Bellamy laat onze mond bij elke slag een beetje meer openvallen en de bas van Fitzpatrick, die alles strak houdt, voelen we diep in onze buik natrillen.
De set wordt op een epische manier afgesloten, als een trein die zich telkens opnieuw in gang trekt. Terwijl Keir Vine steeds nieuwe geluiden en loopjes uit zijn hang en synths haalt, doet de rest zijn best om elke seconde maximaal te vullen. Enerzijds bewonderenswaardig, anderzijds vermoeiend, zeker wanneer de sax steeds hetzelfde trucje uitvoert. Nog tijd voor één bisnummer, ‘it would be rude not to’, aldus Bellamy. Voor ons hoeft het eigenlijk niet meer, of is dat misschien ook te ‘rude’? Het voegt niets alleszins niets meer toe aan de avond en bevestigt ons gevoel.
Bij Portico Quartet misten we ondanks alle goede bedoelingen de nuance en speelse subtiliteiten. In hun ijver om het publiek te overweldigen, pasten ze te vaak dezelfde formule toe die ondanks alle kwalitatieve uitsloverij begon te vervelen. Vega Trails had zonder ziekte dat verfijnde zeker wel kunnen brengen, maar helaas.
