Wie Roadburn Festival zegt, zegt: zware muziek. Al jaren geldt Tilburg omstreeks april als opvangcentrum voor alles wat binnen, maar vooral buiten het hokje ‘metal’ valt. Veel namen op de line-up weten zelf niet waar in het genrespectrum ze thuishoren en precies daarom wordt het festival internationaal zo geprezen. Experiment en evolutie staan te allen tijde voorop, zwaarte is de verbindende factor. Ook op de vierde en laatste dag van het festival is de rek er nog niet uit en wordt er flink gebeukt, gedanst, gedronken en bovenal geluisterd.
Terzij de Horde
Het is de laatste dag van het festival, vroeg in de middag en zonnig. Om die reden heeft blackmetalband Terzij de Horde te kampen met veel in- en uitloop en komt het knikkebollen van de festivalgangers net niet tot headbangen. Aan de muziek kan het niet liggen. De vlammenzee die wordt losgelaten over het podium en het daarvoor verzamelde publiek doet de snaren van de loeiharde gitaren haast smelten. Tijd of ruimte om adem te halen is er niet in dit dichte rookgordijn. De ene gitaarsolo volgt de andere op, in zo’n hoog tempo dat de nummers nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. In deze allesverzengende hel was het waarschijnlijk heter dan dat het buiten was.
Liturgy
Gisteren nog kregen we H.A.Q.Q., het baanbrekende album van artist in residence Liturgy, integraal voorgeschoteld. Vandaag speelt de band rondom Hunter Hunt-Hendrix nog een keertje, dit keer een ander album integraal, namelijk Origin of the Alimonies, een belangrijk album voor Hunter. Ze kwam hiermee uit als trans, combineerde opera met haar eigenwijze black metal en lanceerde het als een gigantisch kunstwerk. Begeleid door wat blazers, strijkers, een pianist en een harpist wordt Liturgy het podium op geapplaudisseerd. Wat volgt is een zeer dynamische set geteisterd door een alsmaar voortdurende dreiging. Wanneer dan plots de metalclimaxen tekeergaan, doen de visuals dat ook. Die vertellen trouwens samen met de (nauwelijks te verstane) tekst en de spanningsboog van de muziek het scheppingsverhaal van Hunters filosofische mythologie.
Solar Temple x Dead Neanderthals
We stuimen af naar de grote Terminal, waar de Nederlandse scene het voor te zeggen heeft in een samenwerking tussen psychedelische droneband Dead Neanderthals en black metalband Solar Temple. Wanneer we binnenwandelen lijkt de climax van een vooruitstormend stonernummer volop bezig te zijn. Na een kwartier lijkt dat nog het geval te zijn. Bam! – mokerslag – knock out! En verder dezelfde geluidsbrij voor nog een lange tijd. Het maakt dan ook niet heel veel verschil of dit dan tien, dertig of vijftig minuten duurt. Jammer, want de show leek veelbelovend te worden, maar is louter indrukwekkend van geluid. Helaas dus niet heel veel spannends aan, behalve de vraag wanneer het nummer zou eindigen.
Lingua Ignota
Strompelde Lingua Ignota drie jaar eerder nog door het publiek van Roadburn met een lamp, nu heeft het licht zich rondom haar verzameld op het hoofdpodium van 013 in de vorm van een altaar. In eerder werk werd het geweld dat haar is aangedaan, omgezet in nog meer geweld; grommende vocalen op verstoorde neoklassieke muziek. Sinner Get Ready, haar nieuwste album, neigt meer naar folk, maar heeft de rauwe onderlaag hoe dan ook weten te behouden. Bijgestaan door het sprookjesachtige landschap van Pennsylvania en beelden van beroemde sprekers neemt Lingua Ignota ons aan de hand mee langs metal, folk en lofprijzingsmuziek, met teksten waarin de Heer je bij je nekvel grijpt om in je gezicht te spugen: ‘Ik zou voor je sterven.’ Hoewel Lingua Ignota elke meter van het hoofdpodium verdiend heeft, zou ze meer baat hebben bij een intiemere setting. Haar muziek vraagt erom ervaren te worden, niet alleen gezien of gehoord.
Mandy, Indiana
Wat zal er eerder gebeuren: het dak dat eraf gaat of de vloer die doorzakt? Een vraag die we onszelf stellen wanneer Mandy, Indiana de bühne beklimt met hun eigenzinnige variatie op postpunk, techno en industrial. Zowel deze muziek als de reactie van het publiek is uitzinnig. Lange intro’s en eindeloos opstapelende beats loodsen de zaal naar het kookpunt, waarna frontvrouw Valentine Caulfield met een hysterisch kakelende lach de drop verwelkomt. Op wat woordjes na is dat gelach het enige dat het publiek bekend in de oren klinkt. De teksten zijn namelijk in het Frans. Dat dat de taal van de liefde is, horen we terug in de muziek, al is het een liefde die de date overslaat en meteen het bed opzoekt.
Die Wilde Jagd
Die Wilde Jagd is bovenal een heel erg Duitse band. Hun trage composities dobberen in jarenlange Berlijnse scholing in elektronica en krautrock. Nummers, bestaande uit wat minimale electronika, gitaar, cello, zang en drums worden langzaam opgebouwd tot ingetogen uitbarstingen plaatsvinden. Wanneer het muzikaal meer richting gitaren aanleunt wordt het minder interessant, behalve wanneer de noiseknop wordt opengegooid. Frontman Sebastian Lee Philipp bedankt het enthousiaste publiek met een hevig hese stem en zet “2000 Elefanten” in, hun relatieve hitje dat volzit met heerlijke drums en geluidjes allerlei. Die Wilde Jagd voelt niet innovatief in, maar zijn wel goed in wat ze doen.
Ural Umbo
Ural Umbo is alles waar het festival voor staat. Hun experimentele elektronische noise/ambient-metal verlegt de grenzen van zware muziek volledig. Ze brengen namelijk een psychedelische ervaring waarbij gitaarriffs worden herhaald, uitgetrokken, door effecten allerlei gehaald en zo vervormd tot een soort macabere soundtrack van een ruimtehorrorfilm. Daarbovenop worden vocalen gegooid die alle kanten op kunnen gaan, van death metal screams tot angstaanjagend gegrinnik. Als een soort sekte staat het schaarse publiek mee te lichaamschudden op de zware drums en dreunen. Dit zou misschien wel eens onze favoriete ontdekking van het festival kunnen zijn.
Na twee dagen Roadburn kunnen we met veel overtuiging zeggen dat een grote verandering gaande is in de wereld der metal en andere zware muzieken. Zo is er namelijk meer ruimte voor queerness (met name de rol van Liturgy in het festival en een panel hierover), maar ook door een jazz- en meer hiphop-gerelateerde programmatie. We zagen heel erg goede dingen en kunnen enkel hopen dat deze wereld zichzelf blijft heruitvinden.
Dit artikel werd geschreven door Ilse van der Velde en Pieter Wilms.
