Spinvis @ Ancienne Belgique (AB Box): De warmste koelbloedigheid

Het zeskoppige Spinvis een podium zien bestijgen, is als in de herfst thuiskomen in een sfeervol verlichte living, bij oude bekenden die je langer dan goed is, hebt moeten missen. De warmte die je zowel in de teksten van Erik de Jong als in de instrumentkeuze bij de meeste liedjes terugvindt, valt eveneens af te lezen van de blije gezichten van het zestal. En op dat moment hebben ze nog geen noot gespeeld. De zaal zat afgeladen vol, en het publiek bekleedde minstens het spectrum van bakvis tot boomer. Hoewel deze show nog kaderde in de door covid uitgestelde releasetour van 7.6.9.6, maakte dat laatste wapenfeit niet het leeuwendeel uit van de setlist; eerder waren het opgesmukte dan wel afgevijlde versies van golden oldies die het publiek afwisselend zouden laten dansen en janken.

Negentien jaar geleden vulden de spitsvondige lyrics en de schijnbaar spelenderwijs klangelende muzikanten voor de eerste maal de zaal in hartje Brussel; gisteren stonden ze er weer – en hoe. Aftrappen deed Spinvis met het verse “Icarus” van de deze zomer geloste EP Sunon. Verdergaan met het al eeuwenoude doch immer charmante en intieme “Astronaut” is moedig, maar deze zaal toonde zich ontvankelijk en hield beleefd haar adem in tot aan de laatste noot van het zweverige nummer. Kwestie van de drie openingsnummers de halve samenvatting van het hele Spinvis-oeuvre te laten geven, werd “Astronaut” opgevolgd door het nieuwe rinkelende “Tingeltangel Hersenpan”. Het lijkt erop dat dit bijna jeukende nummer een vaste waarde aan het worden is op de default liedjeslijst – ze speelden het op nagenoeg alle shows van hun tour – en gelijk hebben ze. Anders dan de studioversie van dat nummer, die al behoorlijk intens is, heb je live nòg meer het gevoel dat de tingeltangeltram je overrijden zal.

Na laatste hit “Picasso” en publiekslieveling “Bagagedrager”, volgde het mooie “Op een Ochtend in het Heelal”, voorzien van anekdotische inleiding die het publiek deed uitkijken naar wat komen zou, als een louter verbale filmtrailer. Tijdens dit soort momenten is het onmiskenbaar dat liedjessmid de Jong het kloppend hart van de vis is: ook de woorden die hij – schijnbaar à l’improviste en met een ongelofelijke naturel – aan het publiek richt, zijn raadselachtig, grappig en mooi. “Op een Ochtend in het Heelal” eindige met een a capella de Jong die de hele zaal aan z’n lippen hangen had; mooier dan mooi. “Artis” werd voor de occasie in een speciaal jasje gestoken: de stekker zat in het tempo en de zaal was in extase. De combinatie van niet doordeweekse instrumentatie en het opgevoerde tempo, had het nummer tot de soundtrack van een soort Spaghettiwestern kunnen maken. Mocht Spinvis ooit aan writer’s block lijden en het opnemen van live-albums zou zijn soelaas betekenen, hopen we deze prettig gestoorde versie van “Artis” daar terug te horen.

De versie van het met een korrel zout te nemen liefdeslied “Stefan en Lisette” die de band hier vervolgens uit zijn mouw schudde, was ongezien mooi opgebouwd en kreeg de zaal op de tippen van haar tenen. Hoe charmant klein het nummer begon – de Jong zong zo’n zestal keren de verkeerde lyrics en pleegde om dat te verhelpen enkele keren intern doch hoorbaar overleg met de hem flankerende Saartje Van Camp – zo schoon en apotheotisch was het einde. Het nummer begon op die manier stil en inwaarts, maar mat zichzelf extra lagen muzikaliteit aan bij elk nieuw ingezet refrein. Aangezwengeld als een oude auto, barstte de intieme song uiteindelijk los in een trompetsolo, verzorgd door multi-instrumentaliste Merel Junge. Er zat voor het publiek niks anders op dan zich nederig te laten versieren door dit nummer en de muzikanten die het magistraal inkleden.

Een van de hoogtepunten van de show – en het waren er vèèl – was “Voordeel van Video”, misschien het meest rock ridden nummer uit het hele oeuvre. De drum (Marcel Van As) en de zang (du-uh) droegen dit nummer en brachten het naar muzikale hoogtes die in een studioversie niet mogelijk zijn. De AB barstte uit zijn voegen en het leek erop dat zelfs de jongere fans – die zich vaak naar Spinvisland begeven dankzij album Trein Vuur Dageraad en oudere nummers links laten liggen – deze song vol vragen en gitaren konden smaken. Om de door dit nummer terecht veroorzaakte hartverzakking bij het publiek te smeren, werd “Aan de Oevers van de Tijd” uit het schap gehaald. De rust keerde helemaal weder door de lang uitgesponnen versie en de engelenstem van Van Camp.

Een eerste keer afsluiten gebeurde met een wonderlijk paar liedjes: meezinger “Kom Terug” maakte een nieuw soort eerlijkheid in de Nederlandse zanger los, die van de dankbare tekst gebruik maakte om zijn publiek uit te nodigen immer terug te komen. Deze uitnodiging kon rekenen op volmondig ja bij het trappelende publiek, en Spinvis zag dat het goed was. Het samenzijn, waar menig fan duidelijk op had zitten wachten, werd tijdens “Kom Terug” definitie en resultaat. Hoewel we prima ons bed in hadden gekund na dit staaltje verbindende pop-muzikale communicatie, zette de band “Trein Vuur Dageraad” in. Het lange lied werd in de meest prachtige bochten gewrongen – lees: akoestische pret meets opzwepende drums. Als je mensen kan laten tranen en dansen tijdens hetzelfde nummer, is er iets goeds gebeurd.

De eerste bisronde mikte heel duidelijk op de dansbenen: een uptempo versie van klassieker “Smalfilm” en een meer zeldzame opname van “Club Insomnia” deden het trucje. Die laatste bleek een vrij onorthodoxe keuze te zijn: terwijl niet erg veel mensen het lied leken te kennen, werd het toch – misschien zelfs een tikkie te lang – uitgesponnen. Waar de afstandelijke, bijna werktuigelijke versie van “Smalfilm” voor de doorwinterde Spinvisser fris was, stelde de eerder groene fangirl zich waarschijnlijk de vraag waarom de vrolijke noten uitbleven. Als notoir lid van die eerste categorie, besloten we dat dit lied in de hier gespeelde versie èindelijk de vorm vond waar de kafkaëske inhoud altijd al om vroeg. ‘Een tijdje terug reed ik een fietser dood, maar gelukkig heeft geen mens me gezien’ wordt duizendmaal echter én meer surreëel onder begeleiding van de onpersoonlijk strakke ritmiek, een hemelsblauwe melodica en een Erik de Jong on crack.

Een set tijdens een tweede bis afsluiten met het schone “Oostende” is dan weer op het randje van misdadig. Met de woorden ‘En de band speelt door, heel de nacht, voor altijd, in het licht.’ werd de immer hongerige-naar-meer-mensenmassa alsnog de nacht in gestuurd. Die massa werd door de Jong en aanverwanten getrakteerd op een heerlijke twee uren vol warme woorden, terwijl de muziek zelf meer dan eens betimmerd werd tot nieuwe, meer opgekuiste of uitgesponnen versies van nummers, die zo steeds minder aandoen als de vrolijk nostalgische singer-songwriternummers die ze aanvankelijk waren. Met deze show bewees Spinvis dat ze zichzelf en hun publiek trouw blijven, maar dat ze ook hun eigen heilige huisjes willen slopen èn renoveren wanneer de tijd daarom vraagt.

‘En de band speelt door, heel de nacht, voor altijd‘. Tot volgende keer, warme mensen van Spinvis, wij tekenen in ieder geval ook present voor de volgende negentien jaar.

Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!

Setlist:

Icarus
Astronaut
Tingeltangel Hersenpan
Bagagedrager
Picasso
Op een ochtend in het Heelal
Artis
Stefan en Lisette
Soms breekt er een hart, soms blaft er een hond
Voordeel van Video
Aan de oevers van de tijd
Ronnie knipt zijn haar
Kom Terug
Trein Vuur Dageraad

Smalfilm
Club Insomnia

Oostende