© Aïda Muluneh
Normaal gezien zou Fatoumata Diawara in mei vorig jaar de AB hebben aangedaan. We kennen het verhaal… Eindelijk, na anderhalf jaar wachten, vereerde de Malinese zangeres ons met een bezoek aan de hoofdstad. Het zou een opzwepende avond worden vol politiek activisme, uitbundige melodieën en een dansende menigte. Doorheen de jaren is Diawara uitgegroeid tot een van de toonaangevendste artiesten uit West-Afrika. Ze speelde al in meerdere films en debuteerde tien jaar geleden met het aangrijpende Fatou, waarin ze zingt over haar ervaringen als jonge vrouw. Daarmee wil ze de spreekbuis zijn van alle vrouwen en kinderen die onderdrukt worden en pleit ze voor gerechtigheid en vrede. Een decennium later is haar boodschap nog steeds hetzelfde: ‘On veut juste la paix et l’amour!’
Voor de gelegenheid was de zaal in twee helften opgedeeld. Zo kon je vooraan staan en waren de stoeltjes van de AB helemaal tot beneden aangevuld. De setting paste perfect bij de avond. Tijdens de anderhalf uur durende set van Diawara werden rustige nummers omgewisseld met extatische uitspattingen. Wanneer haar band, ietsje later dan voorzien, het podium betrad, was het gejuich van het publiek al niet mis te verstaan. De muzikanten – een gitarist, bassist, drummer en toetsenist – begonnen ingetogen aan de eerste noten van “Don Do”. Vanuit de coulissen weerklonk de krachtige stem van de Malinese. Vorstelijk wandelde ze het podium op, gekleed in een kleurrijk gewaad, enkel gewapend met een elektrische gitaar. “Don Do” bleek een ideale opener. De traditionele klaagzang kreeg de hele zaal stil. Langzamerhand zou Diawara ons meeslepen met een set die meesterlijk energie wist op te bouwen. Het zou niet lang duren voordat Diawara en co het publiek tot haast hysterische niveaus van opwinding lieten stijgen.
Fatoumata Diawara maakt deel uit van een rijk canon van Malinese muzikanten, wiens heerlijke pentatonische gitaren en emotionele zangpartijen al tientallen jaren harten over de hele wereld wisten te veroveren. In haar muziek geeft ze haar eigen kijk op dat muzikale erfgoed, waarbij ze de magie van Malinese folk combineert met invloeden uit de rock, funk, jazz en alles daartussenin.
Diawara’s stem is zowel vlijmscherp als bedachtzaam. Haar aangrijpende melodieën vermengen zich met complexe gitaartoonladders en ritmes. De gitaarsolo’s die ze serveert, zijn vaak reverb-heavy en uitgevoerd met het enthousiasme dat je van een heavy metal muzikant mag verwachten, geheel voorzien van het nodige headbangen. Tussendoor danst ze dan ook nog eens de planken ervan af. Haar dansintermezzo’s zijn uitbundige interpretaties van traditionele Afrikaanse dansen. Deze mengelmoes aan stijlen en tradities zijn zowel een genot voor het oor en oog.
Diawara zingt in het Bambara, maar spreekt vloeiend Frans. Het is ook in die taal waarmee ze zich tot ons richt. Ze vertelt ons over de thema’s van haar nummers. Dat Diawara activistisch is, is een understatement. Haar teksten verhalen over Timboektoe’s verbod op onderwijs tot vrouwelijke genitale verminking. Terwijl veel van haar nummers zo’n grote ongefilterde vreugde uitstralen, blijft de ellende die ze bezingt wel een realiteit, maar op die manier probeert ze toch altijd positief naar de toekomst te kijken. Het is deze uitgesproken balans tussen activisme en positivisme dat van haar zo’n zeldzame en onmiskenbare artiest maakt.
In het midden van haar set ging ze over tot twee odes aan haar muzikale helden. Met “Negue Negue” bracht ze haar eigen interpretatie van de afrobeat, grootgemaakt door de Nigeriaanse muzikale legende Fela Kuti. Waarna ze overging tot het prijzen van alles vrouwen in de muziekwereld, die het nog steeds moeilijk hebben in een door mannen geleidde wereld. Ze bracht een energieke cover van Nina Simone’s “Sinnerman”. Een hoogtepunt bereikten we met een uitgerekte en funky versie van haar tien jaar oude hit “Sowa”. Het publiek at uit Diawara’s hand en zong, klapte en danste mee op commando van de zangeres.
Naarmate haar set eindigde, werd het publiek als maar uitbundiger. Ook de interactie tussen het podium en het publiek vergrootte. Individuele solo’s van de bandleden werden op gejoel onthaald, terwijl Fatoumata zich ontpopte tot choreografe die de AB begeleidde. Zelfs de zittende gingen rechtstaan. Tijdens het laatste nummer en de bis danste de AB erop los. De zangeres mocht alles vragen en de zaal gehoorzaamde. Of het nu zingen, springen of dansen was, we volgden haar blindelings.
Fatoumata Diawara bracht een krachtige set naar Brussel. Haar enthousiasme werkte aanstekelijk en voor je het wist stond je als een gek te dansen. Deze krachtige vrouw is de stem van een generatie, een stem die bloedmooi de hoop bezingt. Al tien jaar dient haar activisme als inspiratie voor een betere wereld. We herhalen het nog eens: ‘On veut juste la paix et l’amour!’
Op 12 maart 2022 kan je de zangeres aan het werk zien in De Roma.
Setlist
Don Do
Kokoro
Ouyan’ Ye
Kanou Dan Yen
Negue Negue
Sinnerman (Nina Simone cover)
Fenfo
Sowa
Bonya
Anisou
