Als de wind wat frisser aanvoelt, het ’s avonds wat vroeger donker begint te worden en de herfst almaar nadrukkelijker zijn aanwezigheid begint te vertonen, dan splitst het volk zich in twee groepen. Zo’n zestig procent besluit de wereld van Harry Potter nog eens te omarmen, de rest zoekt naarstig in zijn platenkast naar For Emma, Forever Ago. En dat laatste is allesbehalve toeval. Bon Iver hanteert namelijk al sinds zijn begindagen halverwege de jaren nul de ongeschreven regel dat zijn albums seizoenen moeten weerspiegelen. Iets dat de band nooit formeel bevestigde, maar een theorie die onder fans zijn eigen leven is gaan leiden. En, eerlijk? Het is totaal niet zo’n gekke gedachte als je gewoon de chronologie volgt. Met Bon Iver, Bon Iver nam de hoop binnen Justin Vernons muzikale alter ego nadrukkelijk toe, 22, A Million symboliseerde zwoele zomeravonden en i,i dompelde ons onder in een bad van warme herfstkleuren. De cyclus compleet. En nu?
Een vraag die ongetwijfeld wel eens door elke indieliefhebbende bovenkamer schoot de afgelopen jaren en misschien ook wel door die van Justin Vernon zelf. Het duurde namelijk maar liefst zes jaar vooraleer er nog eens een echt project uit de mouw van de Amerikaanse geluidskunstenaar viel, al zaten de omstandigheden nu ook niet bepaald mee. Na twee jaar uitstel moest zijn recentste plaat nog voorgesteld worden aan het grote publiek en dan was het afwachten op het juiste moment. Dat Bon Iver afgelopen herfst, randje winter de ep SABLE, uitbracht, was klaarblijkelijk een doelbewust zaadje dat geplant werd. Drie nummers die klinken zoals het vroeger was, maar nooit de voeling met het heden verliezen. Ogenschijnlijk louter akoestisch, maar er zit zoveel meer in verstopt. Achter elk hoekje, in elk moment van onoplettendheid schuilt een subtiele opvulling. Zo subtiel dat we het bij een eerste luisterbeurt slechts onbewust opvatten, om zo telkens meer te ontdekken.
En kijk, de komma achteraan de ep-titel verraadde al dat er meer aan zat te komen. Met SABLE, fABLE ligt vandaag namelijk de Bon Iver-plaat met lelijkste albumcover in de winkelrekken. Niet dat het Vernon een ster kost – hooguit een halve -, maar het artwork ligt voor het eerst totaal niet in lijn met wat hij op tape zette; of je zou er met goede wil een bij de haren getrokken reis van warm naar donker uit moeten sleuren. Want dat is deze vijfde langspeler in zekere zin wel geworden; geen seizoen an sich, maar een verhaal dat fluctueert doorheen alle jaargetijden. Soms in volgorde, soms ook niet. Maar wel altijd binnen diezelfde auditieve kunstvorm die melancholie binnen alle getijden als een vanzelfsprekendheid kan doen laten aanvoelen. In openingsnummers “THINGS BEHIND THINGS BEHIND THINGS” en “S P E Y S I D E” is dat niet minder dan logisch, daar Bon Iver zich daarin focust op het gezellige, akoestische. Terug naar de roots. En die blijven, net als doorheen Vernons carrière, ook binnen SABLE, fABLE meanderen in een vervolgstuk.
“AWARDS SEASON” breekt bijvoorbeeld als een jonge krokus door het laatste sneeuwtapijt; dat laatste in de vorm van een sluimerende soundscape die in ons achterhoofd een vorm van euforie doet opwellen. Ware het een smeulend vuurtje, dan hield Vernon het uiteindelijk met zijn herkenbare stem, goudgele blazers en warme melancholie aan de lont. Een nog geen twee minuten durend “Short Story” omarmt de doorgebroken zon helemaal, een overweldigend gevoel van euforie breekt los. De lente is in het land en draagt americanatronica in de hand. “Everything Is Peaceful Love” doet precies wat de titel doet vermoeden; terwijl de winter uit de ene hand glipt, reikt de andere naar die frisse zonnestralen van de lente. Alles valt op zijn plek en dan kan Bon Iver naar hartenlust experimenteren. Het idee dat de grenzen naarmate de zomer vordert al eens durven te vervagen, is iets dat de band in het verleden al zo naar zijn hand zette, dat het nu als ‘gewoon normaal’ aanvoelt.
Dat het er op “Walk Home” dankzij die zware baslijn wat lomper aan toe gaat, doet vermoeden dat de temperaturen richting de donkerste kleuren neigen. Bijna koortsdromerig introduceert Vernon op dat moment een soort vage vleug aan iets dat het midden vindt tussen neo-jazz en -r&b. Onverwachts, maar zoals gezegd, tegelijkertijd gek genoeg ook ergens weinig verrassend. “Day One” ligt, voortbouwend op een glitchend samenknipsel van stemmen en laagjes, in het verlengde van dat idee, en zo slaagt Bon Iver er ook op SABLE, fABLE in om van het creëren een ware kunst te maken. Dat dat op het eerste gehoor nogal vaag durft binnenkomen, begrijpen we maar al te goed, maar hoe vaker we het beluisteren, hoe beter het in het geheel past. Want ook het diepste rood vervaagt ooit richting golden hour en zo doet “From” de geblakerde hitte overvloeien in oranje tinten. De nazomer glinstert, de herfst nadert.
Dat “I’ll Be There” in het geheel kan gezien worden als die saaie overgangsperiode, is in het geheel dat SABLE, fABLE vormt slechts een onbenullige voetnoot. Het is namelijk “If Only I Could Wait” dat, mede dankzij de combinatie van Vernons stem met die van Danielle Haim, opnieuw een soort magie toelaat in de plaat. Zwoele toetsen blijven als uitlopers van de zomer soms een beetje prikken, maar we voelen aan alles dat de tijd van het vallen van de bladeren is aangebroken. De sterren schemeren in het licht van de ondergaande zon en beginnen niet veel later in vol ornaat te twinkelen in het kabbelende “There’s a Rhythm”. En zo komt alles opnieuw samen. Melancholie en americana, maar evenzeer blazers en dat warme dekentje dat de Amerikaan van zijn stem heeft weten te maken. Een combinatie die ons met graagte verwarmt, terwijl de eerste sneeuwvlokjes weer naar beneden dwarrelen op “Au Revoir”.
‘In een goede recensie hoef je niet elk nummer te vermelden’, horen we weleens waaien binnen onze redactie, maar ook niet elk album is opgebouwd als deze SABLE, fABLE. En om eerlijk te zijn hadden we dat zelf ook niet helemaal zien aankomen. Een weinig smaakmakend artwork, singles die op zich wel oké waren, maar het niet meteen zouden schoppen in het rijtje van kunstwerkjes die Bon Iver achter zijn naam heeft staan… Laat ons zeggen dat we eerder gematigd uitkeken naar de release van Vernons vijfde langspeler, niet in het minst omdat zes van de twaalf nummers al op voorhand de ether mochten gaan verkennen en niet eens de helft op zichzelf écht potten kon breken. Maar kijk, een vos verleert zijn streken niet, en laat je dus eigenlijk ook best gewoon doen.
We zouden dus kunnen zeggen dat er zich achter SABLE, fABLE een veel groter plan schuilhield. En dan doelen we niet per se op het feit dat ep SABLE, op subtiele wijze de rode loper al mocht uitrollen afgelopen oktober, maar vooral dat Justin Vernon ook dit album deel doet uitmaken van een groter geheel. Niet dat zijn voorgangers slechts opstapjes waren naar deze vijfde, daarvoor hebben sommige onder hen de status van tijdloos al te nadrukkelijk omarmd, maar het is nu ook niet zo dat dit project in het geheel zou moeten onderdoen. Evolutie en vernieuwing binnen een muzikaal project is altijd een mes dat langs twee kanten snijdt; enerzijds wil je niet te hard vasthouden aan je vertrouwde geluid, anderzijds mag je je eigenheid niet verloochenen. Een mes waar heel wat bands zijn vingers aan durven te snijden, maar dat op deze klaarblijkelijk geen vat heeft. Bon Iver laat zijn muziek vloeien, fluctueren en meanderen binnen hetgeen het zelf heeft geschapen, zonder daarbij vast te houden aan het verleden, maar ook zonder zijn magie en vernuft te verliezen.
Een vergelijking met De Vier Seizoenen van Antonio Vivaldi is binnen de grenzen van deze plaat weliswaar wat kort door de bocht, maar wie de volledige discografie van Bon Iver als één geheel ziet, zal vast wel begrijpen waar we naartoe willen. Zeker nu deze SABLE, fABLE zich bij het clubje heeft toegevoegd.
Facebook / Instagram / website
Luister naar “Day One”, ons favoriete nummer van SABLE, fABLE, in onze in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
