Een voorstelling behoeft Pearl Jam al een tijdje niet meer. De band rond Eddie Vedder deed meermaals de deuren achter zich dicht na een dagje op de weide van Werchter. Met meer dan één iconische hit onder hun riem, kan zowat elke zelfverklaarde rocker meerdere van die hits van begin tot einde integraal meebrullen. Doe daar met “Black” nog de nummer één bij in De Tijdloze van StuBru en die sticker ‘legendarisch’ die ze opgeplakt krijgt is volkomen verdiend. Pearl Jam hoeft dan ook niks meer te bewijzen. De heren zijn ondertussen ook al vlot in de zestig en kunnen het zich permitteren om te doen waar ze zelf zin in hebben.
Op de politiek geladen voorganger Gigaton kozen de rockers uit Seattle voor een een intiemere benadering. De woede had plaatsgemaakt voor reflectie, kwetsbaarheid en – tot verrassing van velen – een popgevoeliger geluid. De invloed van de 33-jarige producer/wizzkid Andrew Watt is duidelijk voelbaar op het nieuwste album. Watt, die zijn sporen ruimschoots verdiend heeft in zowel de pop- als rockwereld, brengt een verfrissende dynamiek in de studio. Hij werkte eerder met popiconen zoals Dua Lipa, Justin Bieber en Miley Cyrus, maar evengoed met rockveteranen als Iggy Pop en Ozzy Osbourne. Hij was ook de man die The Rolling Stones terug in de studio kreeg en het verdienstelijke Hackney Diamonds liet afleveren. Zijn eerdere samenwerking met Vedder op het soloalbum Earthling gaf al blijk van een succesvolle chemie, en op Dark Matter lijkt hij die formule verder verfijnd te hebben; zijn hand is duidelijk voelbaar. Zijn invloed brengt een nieuwe textuur in het geluid van Pearl Jam, zonder dat de band hun ziel verliest.
Het album opent krachtig met “Scared of Fear”, een song waarin vervormde gitaren en een stadionklare melodie de luisteraar direct transporteren naar de hoogtijdagen van de band. Eddie Vedders stem, geladen met nostalgie en een haast tastbare zwaarmoedigheid, roept herinneringen op aan vervlogen tijden. Het is een krachtige opener die de toon zet voor een album dat zich in de diepten van introspectie en maatschappelijke beschouwing waagt. “React, Respond” volgt en grijpt terug naar de punkinvloeden vanop Vs. De gitaren lijken een strijd te voeren om dominantie, culminerend in een chaotisch hoogtepunt. Deze terugkeer naar de ruigere randen van hun muzikale spectrum illustreert Pearl Jams vermogen om de vroegere energie te kanaliseren zonder te vervallen in pure nostalgie.
Eddie Vedder is nooit de grote praatjesmaker geweest, maar voor de promotie van Dark Matter liet hij zich van zijn meest commerciële kant zien. Hij was steevast aanwezig op de luistersessies die ze organiseerden. Hij mat zich de rol van gladde verkoper aan; shotjes tequila uitdelend, mopjes makend, anekdotes vertellend, terwijl de uitverkoren journalisten in première Dark Matter door de oren geblazen werd. Hij liet het niet na te zeggen dat dit misschien wel het beste werk van Pearl Jam in lange tijd is. Al lachend vertelde hij dat ze drummer Matt Cameron tot het uiterste dreven tijdens de opnames, maar dat hij veruit zijn beste werk hierdoor afleverde. Ook gitaristen Stone Gossard en Mike McCready ontbinden hier en daar hun duivels als vanouds en bassist Jeff Ament houdt het tempo heel de plaat lang lekker strak. En Eddie? De jaren lijken geen vat te hebben op dat warme, ietwat rauwe stemgeluid. Er lijkt geen spatje sleet te zitten op zijn stem. Hij klinkt nog steeds even warm, maar zoals hij uithaalt op titeltrack “Dark Matter” klinkt hij alsof hij is blijven hangen in de jaren negentig. En dat mag je noteren als groot compliment.
De kracht van Dark Matter ligt in het vermogen om de luisteraar op sleeptouw te nemen met een aaneenschakeling van energieke rockers die ten gepaste tijde afgewisseld worden met rustige songs. Het zijn die momenten die het diepst raken. “Wreckage” is een emotioneel geladen ballade die dicht aanleunt bij het solowerk van Eddie Vedder. De geest van Tom Petty is nooit veraf. De tekst, die een tanende relatie beschrijft, is even prachtig als pijnlijk. Op “Won’t Tell” verkent Pearl Jam dan weer iets meer de popkant van het muzikale spectrum. Het is misschien wel het meest radiovriendelijke nummer dat de band in jaren gemaakt heeft. “Upperhand” heeft dan weer alle facetten in huis om te kunnen boeien. Een song waar de fans een vette kluif aan hebben. Het tempo wordt traag opgebouwd met donkere zware synths en een opbouwende U2-achtige gitaarriedel. Het ontplooit zich in een zeer herkenbare Pearl Jam song die uitmondt in een gecontroleerde chaos met de nodige gitaarsolo’s. Het toont aan dat Pearl Jam ook na meer dan drie decennia nog steeds in staat is om te vernieuwen en te boeien.
De vooruitgeschoven singles “Dark Matter” en “Running” laten Pearl Jam van hun meest rockende kant horen. “Running” is een punk song in de stijl van “Mind Your Manners” of “Spin the Black Circle”: kort, snedig, krachtig en vol gif. Jeff Ament laat de basgitaar kletteren en McCready en Gossard houden het simpel. Wie even niet bij de les was, wordt wakker geschud door deze korte energieopstoot. “Something Special” is een emotioneel eerbetoon aan de dochters van de frontman. Eddie Vedders herhalende woorden in het slotnummer “Setting Sun” – ‘Let us not fade’ – lijken niet alleen een wens voor de band, maar een bevestiging dat Pearl Jam nog lang niet in de vergetelheid zal raken. De nadruk op Dark Matter ligt dan misschien vooral op de jeugdigheid en terugkeer naar het gitaargeluid, een song als “Setting Sun” weet de balans goed te behouden tussen emotioneel te raken en voldoende poeier toe te voegen. Het is de perfecte afsluiter van het album.
Hoewel Dark Matter misschien geen revolutionaire veranderingen met zich meebrengt of de impact heeft van het tijdperk-definiërende Ten, biedt het toch een solide en bevredigende ervaring voor zowel oude fans als nieuwkomers. De plaat is, voor het grootste deel live opgenomen, in amper drie weken tijd en het is die urgentie, het speelplezier, dat aanstekelijk is en duidelijk hoorbaar is. Het is een album dat, ondanks zijn occasionele voorspelbaarheid, een zekere zege verklaart. Met Dark Matter bewijst Pearl Jam dat ze niet alleen relevant blijft, maar ook belangrijk. Ze omarmt het verleden terwijl ze moedig vooruit kijkt, gewapend met melodieuze wapenfeiten en teksten die snijden door de ziel. Dit album is niet alleen een reflectie op wat eens was, maar een krachtig statement van wat nog steeds kan zijn. Pearl Jam blijft een muzikale kracht om rekening mee te houden.
Ontdek “Won’t Tell”, ons favoriete nummer van Dark Matter, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
