© CPU – Fleur De Backer
Na een jarenlange ervaring als frontzanger van The Van Jets staat Johannes Verschaeve nu voor het eerst alleen op het podium. Omringt door een resem synthesizers en ritmeboxen lanceert hij met Johannes Is Zijn Naam een nieuw muzikaal project waarin hij het Nederlands volop omarmt. We spraken hem enkele weken voor de release van het gelijknamige debuutalbum in zijn Gentse studio.
Wanneer is het idee voor Johannnes Is Zijn Naam precies ontstaan?
Ik was nooit van plan om iets solo te doen zo lang The Van Jets er waren. Maar toen dat verhaal eindigde werd alles snel duidelijk. Op een verjaardagsfeestje kreeg ik het debuutalbum van Suicide. Daarop stond een inleidend woord met opgefokte ritmes, het had iets heel mistigs en die sfeer is me bijgebleven. Daarna kreeg ik een soort droom waarin ik een heel mistig optreden gaf met rook, weinig licht en veel machines. Dat intrigeerde mij en ik heb dat beeld toen instinctief gevolgd.
Met “Dichterlijke Mist” heb je ook zelf een spoken word nummer op de plaat gezet.
Dat is organisch gegroeid. Ik schreef soms versjes en “Dichterlijke Mist” is er zo een. Toen ik het gedicht daarna in de auto voordroeg aan mijn kinderen, vond mijn vrouw dat grappig en poëtisch tegelijk. Op mijn eerste try-out bracht ik het nummer dan ook live en tot mijn verbazing was het een groot succes. Het trekt het pallet aan nummers dat ik heb nog verder open en past als rustpunt op de plaat naadloos in het geheel.
Met dit project heb je als ware een soort alter ego voor jezelf gecreëerd. Vanwaar die keuze?
Het is niet zo dat ik bewust een alter ego wou creëren, maar vond het wel grappig en ik verwar daar ook graag mee. Bovendien is het handig aangezien Johannes Is Zijn Naam niet exact samen valt met de persoon die ik ben. Ik geloof namelijk niet in het zeer oprecht jezelf zijn op een podium. Daar ben je nooit de mens die je bent als je de afwas staat te doen. Maar dat is tegelijk ook het magische aan alle vormen van kunst.
Ik geloof niet in het zeer oprecht jezelf zijn op een podium
Je zingt nu in het Nederlands, niet evident voor iemand die tot dan toe altijd voor het Engels koos?
Die klik is er maar langzaam gekomen door een combinatie van allerlei factoren. Zo was ik op een gegeven moment op tour met Roland Van Campenhout. Ik moest er het nummer “Rigoureus” van The Scene zingen, iets wat ik aanvankelijk niet zag zitten. Uiteindelijk deed ik het toch en ik voelde onmiddellijk de kracht van het Nederlands. Ik wou sowieso nooit in het dialect zingen en puur Standaardnederlands is ook niets voor mij. Rigoureus wankelde daar ergens tussen en zat voor mezelf op het juiste punt. Bovendien heb ik ook drie jaar in het Paard van Troje (boekhandel in Gent, red.) gewerkt waar Vlaamse en Nederlandstalige schrijvers mijn specialiteit waren. Ook daar heeft een liefde voor het Nederlands zich ontwikkeld, die enkel maar verder werd versterkt door de columns die ik schreef doorheen de jaren.
Hoe moeilijk is het eigenlijk om geloofwaardige Nederlandstalige teksten te schrijven?
Dat was een hele aanpassing. Ik wil bijvoorbeeld nooit een Engelse melodie met een Nederlandstalige tekst combineren omdat ik dat zelf niet klinken vind. Ik ben dan ook nooit bezig met een vergelijking tussen de twee talen, want het Nederlands is gewoon wat het is. Ik ben in die zin meer van de school van Arbeid Adelt! die het Nederlands gewoon omarmt. Ik probeer graag de beperkingen ervan op te zoeken en die in de verf te zetten.
Zijn de teksten die je schrijft op je eigen leven gebaseerd?
Dat fluctueert doorheen de nummers. “Johnny Will Be King” is helemaal autobiografisch, maar je kan dat ook perfect fictioneel zien. In dat nummer beschrijf ik het grootse van het artiestendom in combinatie met het banale daarnaast. De strofes gaan over de momenten voor een concert waarin ik de tijd vaak vulde met uitgebreid te douchen, een pizza in de oven te steken en in de spiegel te kijken. Andere nummers zoals “Geef Me Over” zijn dan weer iets abstracter, maar tegelijk ook autobiografisch. Door een cowboywereld te beschrijven van mannelijkheid en die te combineren met kwetsbaarheid en je graag overgeven in plaats van constant de sterkte persoon te willen zijn, zeg ik namelijk ook iets over mezelf.
Er zitten veel contrasten in het album: het artiestendom versus het banale, de mannelijkheid versus het gevoelige… Je nummers zijn bovendien zowel tragisch als komisch in een schemerzone tussen licht en donker. Het lijkt alsof je graag met dat soort contrasten speelt?
Dat is helemaal mijn esthetiek, dat klopt. Als ik commentaar moet geven op nummers van andere artiesten hamer ik ook altijd op dat contrast. Ik heb graag tegenpolen, waar ik dan een duistere grijszone in opzoek. Een stem is bijvoorbeeld menselijk, maar qua instrumentatie gebruik ik graag het machinale. Een zanger die heel warmbloedig het beste van zichzelf staat te geven in combinatie met iets heel koud en Kraftwerk-achtig inspireert mij.
De keuze om met analoge synthesizers en ritmeboxen te werken zit hem niet enkel in dat contrast maar ook in het simpele en het fysieke. Met een drumcomputer kan je alles programmeren, maar de ritmeboxen waar ik mee werk zijn veel bruter. Je kan daar veel minder aan veranderen. Het is mij dus niet per se te doen om het retro-gegeven, het gaat hem eerder over de beperking en het rauwe eraan. Hetzelfde kan gezegd worden over de synthesizers waar ik mee werk.
Ik heb graag tegenpolen, waar ik dan een duistere grijszone in opzoek
Dat machinale is sterk te horen op “Apparaat”, een nummer waarin je kritiek geeft op het alomtegenwoordige smartphonegebruik?
Ik had de melodie en de akkoorden van dat nummer al langer. Het woord apparaat deed het plaatje uiteindelijk volledig kloppen. Ik zet in het nummer een verhaal neer over iemand die liefde zoekt via apparatuur, maar daarin faalt. Of technologie, smartphones en de manieren waarop we tegenwoordig contact met elkaar maken nu goed zijn of niet laat ik daarbij in het midden. Uiteraard is het voor een stuk kritiek, maar nooit zoals Neil Young en Bob Dylan dat doen. Want ik zie tegelijk ook schoonheid in het drama van dat verhaal.
Ook op “Party Boy” en “De Kooi” lijken schoonheid en drama samen te gaan met als gemene deler het nachtleven, iets wat je fascineert?
Ja, omdat ik zelf een avondmens ben en omdat het de zone is van de leugen en de fantasie, het gevaar en de duisternis. Ook de eenzaamheid die er soms mee gepaard gaat vind ik intrigerend. Zo kan je kan alleen in een café zitten waar tegelijk een feestje aan de gang is. Dat contrast tussen het feestelijke en het tegelijk eenzame en verdrietige vind ik interessant.
Je album opent en sluit op een wel heel specifieke manier: een vertelling uit de bijbel waarin de geboorte van Johannes wordt besproken.
Dat creëert meteen de curve van een begin en een eind. Ik wist dat Johannes Is Zijn Naam uit de bijbel kwam en heb dat fragment toevallig gevonden via de luisterbijbel op Spotify. Toen ik het hoorde besloot ik dat specifieke stukje op het album te plaatsen en daar geen andere stem voor te gebruiken. Ik moest er trouwens ook toestemming voor vragen aan het Vlaams-Nederlands Bijbelgenootschap.
Je producete de plaat samen met Dijf Sanders, welke invloed had hij op het proces?
Ik wou voor dit project alles zelf doen en dan ook niet met een of andere producer uit England samenwerken. Dijf is een van mijn beste vrienden en heel goed in het snappen van mijn wereld aangezien hij de demo’s ook heeft gehoord. Hij moedigde mij aan om authentiek te blijven en sommige demo’s niet opnieuw op te nemen. De piano in “Johnny Will Be King” is bijvoorbeeld opgenomen door mijn pc-boxjes, maar Dijf raadde mij aan om die opname te behouden. Hij leerde me dus dat eigenaardig ook goed kan zijn. In het algemeen is hij ook gewoon een heel goede mixer die zijn fantasie kan gebruiken en anderzijds een goede smaakt heeft voor alles wat met ruimtelijkheid te maken heeft. Aangezien hij zo een goede vriend is, verliep het proces trouwens heel gemakkelijk en los.
Je hecht ook veel belang aan de visuele kant van je project. Op welke manier ben je daarvoor te werk gegaan?
De droom waar dit project is uit voortgekomen was als een soort doos van Pandora waar ik ook alle visuele elementen uit kon halen. De fotosessies gebeurden tijdens de opnames van de clips waardoor er een soort continuüm ontstaat. Op het artwork van de plaat zie je bijvoorbeeld het decor van “Apparaat”. Voor het visuele aspect werk ik trouwens samen met Jana Van Brussel en Olivier De Vos. Zij kunnen mijn ideeën vertalen en surfen in dezelfde wereld als mij: Jana haar werk is heel dromerig en suggestief terwijl Olivier een heel mooie queer smaak heeft. Als zij met een idee komen vertrouw ik hen blindelings. Gelijkgestemde zielen dus, wat echt een zegen is.
De droom waar dit project is uit voortgekomen was als een soort doos van Pandora waar ik ook alle visuele elementen uit kon halen
Je staat ook voor de eerste keer alleen op een podium, hoe voelt dat?
Dat was in het begin heel spannend. Ik heb er dan ook voor gekozen om veel try-outs te doen (onder andere een optreden voor kennissen en vrienden in de studio van Eefje De Visser). Uiteindelijk had ik het live-aspect redelijk vlug onder de knie en merkte ik dat mensen er ook snel in meegezogen werden. Maar zonder The Van Jets en die vijftien jaar ervaring, had ik nooit alleen op een podium durven staan.
Johannes Is Zijn Naam verschijnt vrijdag 28 april op Klokwerk Oranje. Wie Johannes live aan het werk wil zien, kan dat onder andere op 5 mei in De Vooruit en op 10 mei in Het Depot.
