Er zijn zekerheden in het leven: de zon komt op en gaat onder, de energieprijzen in 2022 zijn hels en de componist Nils Frahm brengt aan een verschroeiend tempo muziek uit. Ja, technisch gezien gaat het hier om het eerste nieuwe studiomateriaal sinds All Melody uit 2018, maar in de tussentijd bracht Frahm wel een handvol platen uit vol eerder onuitgegeven materiaal, waaronder Empty, Graz en Old Friends, New Friends. Het is ook het eerste album onder zijn nieuwe label LEITER, dat hij samen met zijn manager oprichtte.
Frahm houdt ervan om te experimenteren en probeert nog eens een nieuw genre uit. Niet alleen de titel van het album licht een tipje van de sluier op, maar ook de speelduur: Music For Animals bevat tien nummers en klokt af op drie uur. Het is, jawel, een ambientalbum. Frahm knipoogt met de titel én muziek nadrukkelijk naar Music for Airports van Brian Eno, een van de grondleggers van het genre, en zet een muzikaal zeer gewaagde stap. Hij laat zowaar de piano achterwege. Er valt op dit album dan ook geen klaviernoot te bespeuren.
Old Friends, New Friends bevatte muzikale referenties naar Satie. Al ontbreken die compleet op dit nieuwe werk, toch nam Frahm wel een concept van Satie over voor Music For Animals: ‘meubelmuziek’, het idee dat muziek iets kan zijn waar de luisteraar op elk moment van mag weglopen om vervolgens terug te komen. ‘Sommige mensen houden ervan de bladeren te horen ruisen en de takken te zien bewegen. Deze plaat is voor hen’, aldus Frahm.
Frahm stoort zich al langer aan het idee dat muziek nut of een functie moet hebben. Met Music For Animals verwijst hij niet alleen naar Eno, maar ook naar de eindeloze reeks playlists met titels als Music for Sleeping, Music for Focus, Music for Masturbation, enz. Het kenmerkende minimalisme wordt nu dus aan muzikale zelfrelativering gekoppeld, waarbij Frahm zichzelf helemaal wegcijfert.
Het past natuurlijk ook bij het tijdsgewricht. Het album werd voornamelijk tijdens de pandemie opgenomen, over een periode van twee jaar toen alles trager ging, wat de lange soundscapes verklaart. Muziek om de eenzaamheid door te komen. Een lichtpuntje voor Frahm was zijn vrouw, die voor de allereerste keer meespeelt. ‘Ze is niet muzikaal geschoold, maar speelde met heel veel bezieling.’
Music For Animals is daardoor een mooi en warm album, maar stelt – zoals de meeste ambientplaten – de recensent voor uitdagingen. Hoe beoordeel je een album dat uitdrukkelijk gemaakt werd om niét bewust beluisterd te worden? ‘Veel muziek is naar mijn bescheiden mening overversierd als een kerstboom’, aldus Frahm. ‘Ik wil gewoon de boom hebben. Ik weet niet waarom er elk jaar meer versiering aan de boom hangt, en ook niet waarom een nummer wat compacter, dichter en meer verteerd moet zijn.’
Als rust en eenvoud brengen het doel was, dan is Frahm alvast geslaagd. Wij zetten graag het doel van de artiest naast de subjectieve ervaring en hebben dan toch een kanttekening. Frahm verlegt voor zichzelf weeral grenzen, wat we bewonderen, maar geeft op Music For Animals ook een groot stuk van zijn kenmerkende identiteit op. De man weet binnen het ambientgenre namelijk lang niet zoveel vernieuwing te introduceren als hij indertijd binnen het modern klassiek wist te realiseren. Daarom drieënhalf.
Nils Frahm speelt op 14 oktober op Nuits Sonores in Bozar en op 19 oktober in de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen.
Ontdek nog meer muziek op onze Spotify.
