Public Service Broadcasting probeert de hedendaagse erfgenaam te zijn van Kraftwerk en Can. Deze Duitse bands omlijnden het genre krautrock, op het knooppunt tussen analoge elektronica en etherische rock. Vanaf de jaren zestig wilden kunstenaars in West-Duitsland zich afzetten van de Amerikaanse invloeden die het Marshallplan met zich meebracht. De naam van deze band is hier een eerste knipoog naar: Public Broadcasting Service is het grootste Amerikaanse non-commerciële televisienetwerk. Het merendeel van de teksten op hun vijfde album zijn Duitstalig, ondanks dat ze geschreven zijn door volbloed Londenaars. Hun eerste bescheiden hit uit 2012 heet “Spitfire“, naar het eerste Britse vliegtuig van de RAF dat in de Tweede Wereldoorlog tegen Messerschmitt Bf 109 van de Luftwaffe op kon. Hun muziek zit vol met dit soort meesmuilende, historische ambivalentie, maar is wel vaak groovy.
Bright Magic vertelt het turbulente levensverhaal van Berlijn, ietwat analoog aan Every Valley uit 2017, dat de steenkoolindustrie van Wales boekstaaft. Daar komt gelukkig ook weer wat lokaal talent bij kijken. De Noorse, maar in Berlijn gevestigde EERA zorgt voor twee gevarieerde gastbijdragen, waarbij we haast niet kunnen opmerken dat het om dezelfde persoon gaat. Op “People, Let’s Dance” lijkt ze Kraftwerk te willen evoceren, terwijl ze op “Gib mir das Licht” overkomt als een lid van een engelenkoor. Daarnaast horen we nog de jonge Duitse dancepopzangeres Andreya Casablanca op “Blue Heaven”; Blixa Bargeld, mede-oprichter van Einstürzende Neubauten en ex-gitarist van Nick Cave and the Bad Seeds op het voor zichzelf sprekende “Der Rhythmus der Maschinen“; en actrice Nina Hoss op de meditatieve afsluiter “Ich und die Stadt”. De grote ruimte die aan gastartiesten wordt gelaten, betekent een gedurfde verschuiving in stijl. De heren laten krautrock met samples uit archief- en propagandamateriaal grotendeels achter zich; hier behelpen ze zich meer met robotische beats, woelige ambiance en Duitstalige lijnen. Het gevaar hierbij is dat PSB hierbij hun onderscheidend vermogen verliest, wat helaas op enkele tracks het geval is.
Het conceptalbum stond drie jaar geleden al in zijn kinderschoenen. Als een analytische vorser bestudeerde songschrijver J. Willgoose, Esq. negen maanden lang het Berlijnse culturele leven. De plaat werd opgenomen in de legendarische Hansa Tonstudio, waar onder andere Iggy Pop, Depeche Mode en David Bowie zich meermaals hebben gestationeerd. Geïnspireerd door de Berlijntrilogie van deze laatste, bestaat Bright Magic uit drie delen. Het eerste Building a City, vormt een opwindende trilogie op zichzelf. “Der Sumpf (Sinfonie der Großstadt)” begint met braaf ochtendgetjilp , maar wordt stelselmatig overmeesterd door onheilspellende synths. “Im Licht” laat het doek vallen van een album dat eerder een meeslepend sfeerstuk blijkt dan een aflevering van The History Channel. Opgewekte synthesizers, geïnspireerd door Tangerine Dream, werken zich op tot een stroom van transcendentale golven, om abrupt tegen de kust kapot te spatten. “Der Rhythmus der Maschinen” refereert aan de expressionistische film Metropolis uit 1927 en doet ons denken aan de Terminator-saga, vol industriële slagen en spannende gitaarleads.
Deel twee, Building a Myth, bevat de meest conventionele nummers van deze plaat, waar gastzangeressen effectieve songteksten verzorgen. De pseudofunkriff van “People, Let’s Dance” lijkt gekopieerd uit “People Are People” van Depeche Mode. Het catchy “Blue Heaven” is het enige liedje hier dat op het even welke radiozender zou overwegen. Het staat in schril contrast met de impressionistische postrock die zowat de helft van de langspeler vult. “Gib mir das Licht” is een emotioneel deuntje met hemelse koorharmonieën, een dromerige sax en gedempte gitaarstaccato. Het nummer is geïnspireerd door het leven van Anita Berber, een iconische maar controversiële artiest uit de Weimarrepubliek. “The Visitor” is een referentie naar Bowies alter ego in de sciencefictionfilm The Man Who Fell to Earth. De keys lijken erg hard op die van Bowies “Warszawa” (dat is die andere hoofdstad). De grote rosse man wordt evenwel nergens vernoemd, wat ons doet nadenken bij het nut van al deze hommages. Dit brengt ons naar een tweede punt van kritiek op dit best complexe conceptalbum: de emotionele evocatie wordt heel expliciet gemaakt, terwijl de significantie veelal bedekt blijft. Het is onmogelijk te begrijpen zonder in stilte eerst de thematiek op te zoeken. Enkel een volleerde Berlijner kan oordelen of dit werkstuk de stad werkelijk complementeert. De selectieve historische thema’s blijven immers op de achtergrond tegen een ietwat geforceerd toenemen van melancholie. Ontroering om de ontroering is wat kunst tot kitsch maakt. Het is de tweede traan in De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van Milan Kundera.
De eerste drie delen van de laatste sectie, Lichtspiel, bevatten amper tekst en bouwen nog verder op laatstgenoemd commentaar. De tranentrekkers die we hier horen, zijn vaak aangelengd met ongeïnspireerde vulling, waardoor ze soms als werktitels aanvoelen. Dit probleem had de in 2018 voor de BBC geschreven ep White Star Liner ook. “Ich und die Stadt” citeert als slotnummer het gedicht Augen in der Großstadt van de journalist Kurt Tucholsky uit het interbellum. Het is een aangrijpende, maar mooie reflectie op de vergankelijkheid van het leven.
Bright Magic klinkt als een cocktail van indietronica, in lijn met de hedendaagse Berlijnse clubscene, al valt er toch nog heel wat gitaarspel te ontdekken, verborgen via herhaalde, uitgestelde of verschoven aanslagen. Steeds meer gaat Willgoose op zoek naar nieuwe manieren om zijn snarentuig te laten weerklinken en vaak is dat op de achtergrond. Het resultaat is zijn meest ambitieuze en heterogene project, een erudiete melange van aanstekelijke en ontastbare tracks. Het kan echter wel dat PSB hun publiek hiermee vervreemdt. Het oude credo van de band, namelijk informeren en entertainen, lijkt langs beide kanten een beetje zoek. Het ingenieuze concept overschaduwt soms de muziek, waarbij het al snel onopvallend geluid wordt. Public Service Broadcasting focust erg hard op de Hauptstadt van de jaren 20, maar vergeet daarbij dat jazz de populairste muzieksoort was in die onstuimige periode. Daar valt niets van te merken. We missen een dansbaar deuntje of twee zoals “Gagarin” uit 2014. De ene helft van Bright Lights vormt evenwel nog een voldoende en gevarieerde intro in de bekende methode van deze band, terwijl de andere een verdere transitie betekent naar iets meer ambient sferen.
Website / Facebook / Instagram
