Ooit observeerde Annika Henderson de wereld als journalist. Vanaf 2010 verwerkte zij de persoonlijke impact in ‘Anika’. Een muzikaal project waarvan zojuist het derde album Abyss is uitgebracht. ‘Een project om de mensen en de wereld beter te kunnen begrijpen….’ Dan is dit de juiste tijd om haar te spreken: in deze wereld, met deze mensen. En met haar nieuwe album Abyss als weerslag.
Anika zit relaxt thuis, ergens in Berlijn. Of is het Annika, met dubbele ‘n’? De Britse is geboren met de naam Annika Henderson. Maar in haar artistieke leven neemt ze korte versie van haar voornaam aan, Anika dus. Maar het is al snel duidelijk dat Annika en Anika niet ver uit elkaar liggen. ‘Ik vond dat dit album gemaakt moest worden. Er gebeurt zoveel in de wereld. Het is tijd om in actie te komen.’ Het is dus ook hoog tijd om over de nieuwe plaat en over de wereld te praten. Maar we doen eerst een stapje terug in de tijd. Naar de tijd waarin ze alleen nog Annika Henderson was. ‘Ik was manager, booker en journalist in Cardiff, Wales, en zat dus al in de muziekindustrie. Niet als muzikant, maar aan de andere kant, zeg maar. Ik kwam in contact met Geoff Barrow van Portishead, die ook in dat muziekschuitje zat. We hadden dezelfde mening en ik opperde om een album te maken, waarbij hij me zou helpen. Dat werd Anika (2010), een soort anti-album tegen de commercialisering van die muziekindustrie.’ Ze erkent dat het misschien een beetje dubbel was. ‘Natuurlijk moet muziek ook verkopen, maar het heeft ook zoveel andere functies.’ Zeker voor de artiest Anika, die naast muziek ook andere kunst maakt, zoals video-installaties. ‘Ik ben iemand die graag observeert. Die dingen vastlegt om mensen beter te begrijpen. En om mensen te kunnen helpen om de wereld beter te begrijpen. Dat is wat muziek ook doet.’ Ze glimlacht even. ‘Maar voor mij zou het logischer zijn geweest om richting fotografie of film te gaan. Ik was altijd erg verlegen en een podium zou echt niks zijn voor mij. Maar die podiumangst heb ik overwonnen. En je ziet wat ik ervoor terug krijg! Het is die connectie, die conversatie met het publiek. Dat is mijn rol als muzikant en als kunstenaar: een vehicle vanuit mijzelf, maar ook een experiment mét mijn eigen persoon. Dat is het belangrijkste thema in mijn werk: een experiment of investering om de mensen en de wereld beter te begrijpen. Als journalist was ik een spiegel, als kunstenaar ben ik het prisma voor de wereld.’
De debuutplaat Anika werd lovend ontvangen door de pers. ‘Die haalden er dingen uit, waarvan ik zelf niet eens wist dat ik ze erin had gestopt. Opmerkelijk om te lezen.’ Hoe het ook zij, haar naam was in kleine kring al gemaakt. Toch duurde het tot 2021 voordat ze kwam met de opvolger Change, afgezien van enkele tussendoor ep’s. Niet dat Anika stil had gezeten, integendeel. ‘In 2014 ging ik voor een solo optreden naar Mexico, waar ik in contact kwam met lokale artiesten. We speelden wat sessies samen. Eigenlijk om een beetje de tijd te doden, maar het bleek al snel dat er een ongelooflijke klik was tussen ons.’ Ze spreekt nog steeds met veel liefde over de samenwerking met Hugo Quezada en Hector Melgarejo en vooral met de instrumentalist en producer Martin Thulin. ‘Die klik werd zelfs een nieuw project: ‘Exploded View’. Ik wilde het een eigen naam geven, dus geen Anika. Om te benadrukken wat daar gebeurde, in Mexico, met ons vieren.’ Het leverde twee albums op: Exploded View (2016) en Obey (2018). En een muzikale relatie met Martin Thullin die het project Exploded View zou overstijgen. ‘Hij begrijpt mij. Beschrijf een vreemde foto voor hem en hij vertaalt het naar muziek, onze muziek.’
Waarmee we met een cirkelbeweging weer terecht zijn gekomen bij het nieuwe album Abyss van Anika en… Martin Thullin. ‘Kijk, ik schrijf altijd, overal, elke dag. Die teksten, aantekeningen en gedichten gebruik ik voor mijn lyrics. Toen Berlijn even te verstikkend werd voor mij, ben ik met opzetjes voor songs naar Mexico gegaan, naar Martin. Ik had iemand nodig die vol energie met mij de songs zou afmaken. Want ik vond dat het nu moest gebeuren. Ik had wat te vertellen. Dat is de reden dat ik albums maak en songs schrijf.’
Anika en Martin zijn dus herenigd. Maar Abyss is de nieuwe plaat van Anika, én niet van Exploded View. ‘Nee, Exploded View kan alleen dat viertal zijn. Waarbij we allemaal een gelijke inbreng hebben. Bij Anika bepaal ík de visie en wat er moet gebeuren. Ik schrijf alle teksten. Martin speelt dan verschillende instrumenten: drum, bas, gitaar. Je voelt zijn inbreng, misschien onbewust. Juist omdat samen muziek maken altijd meer opbrengt dan muziek maken in je eentje. Het geeft je zuurstof, het geeft je ruimte. In je eentje blijf je te veel in je eigen hoofd ronddwalen en wordt het misschien ook té persoonlijk.’
Naast muzikant is Martin ook een maatje. Om samen ‘de wereld’ te bespreken. Iets wat muzikaal ook gebeurt op Abyss. ‘Het gaat over gevoelens, zoals frustraties, woede en angst… En over de tegenstrijdigheden daarin, over de verwarring. Het niet kunnen begrijpen, ‘Wat moet ik doen?’ Dat was al bij Change, maar nu ook bij Abyss. Zeker met wat er nu allemaal speelt in de wereld, door religie, macht en geld. Hoe religie als excuus worden gebruikt voor geweld. Het is allemaal machtsmisbruik, steeds opnieuw. Je laat het over je heen komen en je ziet de wereld naar een afgrond (‘abyss’) gaan.’ Het is duidelijk dat het haar raakt, ook nu in dit gesprek. ‘Mensen denken dat ze de wereld kunnen beheersen en overheersen. Maar uiteindelijk is de wereld ‘bigger than us’. En zal de aarde altijd overwinnen. Dat is ook weer een troost. En dat biedt hoop. Dat zit duidelijk in dit album: troost en hoop. Het wegnemen van de angst. Dat probeer ik soms met een sprankje humor, als remedie tegen de duisternis.’
Het klinkt heel zwaar en groots, de hele wereld op je schouders. ‘Klopt, maar gelukkig kunnen we al veel bereiken door naar elkaar te luisteren. En daarmee elkaar te steunen. De songs gaan dan wel over de wereldwijde zaken. Maar gaan evengoed over de dingen die in mijn eigen leven gebeuren, op een meer persoonlijk niveau. En op die kleine dingen heb je wél invloed. En daarmee kun je weer de grote wereldzaken veranderen. Als je er oog voor hebt… Maar het eist wel al je aandacht op. De songs op Abyss zijn een onderdeel van dit proces. Ze zijn geen eindconclusie en ze hebben niet een bepaalde boodschap. Het zijn meer observaties en hoe ik me daarbij voel. Welke vragen ik mijzelf stel. Reflecteren, nadenken en er met anderen erover praten. En vooral mensen samen brengen. Daarom is dit album voor mij zo belangrijk. Puur en menselijk, zoals het leven. Ik heb ook bewust geen keys gebruikt, maar alles op gitaar geschreven. En alles moest er in één keer op komen, zonder overdubs. Om die energie en spontaniteit te vangen.’
Annika en Anika weten beiden heel goed waar ze het over hebben, als respectievelijk journalist en muzikant. De journalist observeert haarscherp en de muzikant verwerkt ze in emotionele songs. Als een mens van deze wereld, met vragen en onzekerheden, maar ook met hoop. ‘In de titelsong Abyss dreigen we nog op een afgrond af te gaan. Maar het album sluit af met “Buttercups“: als er toch iets in zou storten, dan krabbelt het ook weer op. Het zal opnieuw tot bloei komen, net als in de natuur. Zo is het leven.’ Zo wijs gesproken door Annika, zo mooi weergegeven op Anika’s Abyss.
Anika speelt op 27 april 2025 in de Ancienne Belgique in Brussel.
