© David James Swanson (archief)
Dat de Amerikaanse droom door de herverkiezing van Donald Trump op losse schroeven staat, ondervinden we dagelijks in de maalstroom van de media. Iemand die daar – met fierheid over zijn roots – een positieve draai aan weet te geven, is Jack White. De wereldberoemde gitarist werd het snelst bekend als de mannelijke helft van The White Stripes. Toen hij en Meg White elk hun eigen weg gingen, kon zijn ondernemersbloed niet worden tegengehouden. Bijna vijftien jaar na de split heeft White een bloeiende solocarrière opgebouwd en is hij tegelijk het uithangbord van Third Man Records. Vanuit de voormalige auto-industriestad Detroit blijft hij zichzelf heruitvinden. Ook de livepromotie van zijn laatste album No Name was allesbehalve voorspelbaar. In plaats van grote zalen koos hij steeds willekeurig voor intieme clubs, waar hij zich volledig kon geven. Of België überhaupt nog op de planning komt te staan, is gissen. In de Ronda van Tivoli liet hij in ieder geval zien dat de blues nog steeds in zijn dna zit.
Het is geen geheim dat White graag lokale gitaarbands een kans geeft. Voor de tweede concertavond viel deze eer te beurt aan The Protos. Dit Amsterdamse drietal brengt pure garagerock, in de geest van hoe The Stooges die een halve eeuw geleden introduceerden. Gedurende het halfuur bleef het daarbij, maar dat maakte het niet minder vermakelijk. Ouderwets spelen en plezier maken vormden de hoofdingrediënten. Dat het publiek niet bepaald op hen stond te wachten, veranderde daar niets aan. De nummers van hun debuutalbum Drain In My Brain volgden elkaar in razendsnel tempo op, waardoor het geheel strak bleef. Door het steeds herhalen van hetzelfde tempo en akkoordenschema verzandde de set echter al snel in eenvormigheid. The Protos wisten dus hoe ze moesten rocken, maar vergaten daarbij memorabele hooks te schrijven. Gelukkig kregen ze na hun set nog feedback én een demonstratie van de gitaarmeester zelf.
© David James Swanson (archief)
Over Jack Whites haantjesgedrag kan veel gezegd en geschreven worden, maar aan zijn gevoel voor timing en finesse kan niemand twijfelen. Zodra het podium in een donkerblauw licht werd gehuld, schoot de man pijlsnel uit de startblokken. Geen gezwets, geen intro — gewoon rechttoe rechtaan. De volumeknop van de versterker kreeg een forse draai naar rechts, waardoor de oren van het publiek in de Ronda meteen begonnen te tuiten. Van enige genade was geen sprake. Na een verbeten jam was het tijd voor een stevige negentig minuten “Old Scratch Blues”, waarbij de Amerikaan zich volledig overgaf aan zijn eigen grillen. De aanwezige fans mochten al blij zijn dat ze getuige waren van hoe White zijn begeleidingsband het vuur aan de schenen legde. Door de kleinschaligheid van de zaal was het overduidelijk te zien hoe hij drummer Patrick Keeler mondeling bij de les hield. Bassist Dominic Davis van The Raconteurs stond er ondertussen bij en keek toe, terwijl zijn snaren mee ronkten.
Muzikaal bleef White echter bij momenten iets te veel in zijn eigen azuurblauwe kleurpalet rondcirkelen. De snedige riffs en solo’s werden met voorspelbare vakkundigheid gebracht, maar soms bleef het daarbij. De enige opvallende variatie kwam van de piano, die bij “Apple Blossom” en “Hotel Yorba” de hoogdagen van vintage vaudevilletheater deed herleven. Het uptempo folkhitje zorgde voor een luchtige noot, maar verder bleef de sfeer serieus en gefocust op rocken. Van enige publieksinteractie was nauwelijks sprake, op een paar aanmaningen tot klappen en het meezingen van een refrein of twee na. Daardoor maakte White het zichzelf niet al te gemakkelijk. Maar terwijl hij zich lustig door het nieuwe werk heen ragde, kon er in dezelfde stijloefening ook hard van leer worden getrokken. “Fell In Love With A Girl” zorgde voor de eerste stoeierige moshpit in het voorvak, terwijl elders in de zaal vooral werd genoten.
© David James Swanson (archief)
Waar er op zijn gitaarkunsten geen spoor van slijtage te bespeuren was, gold dat helaas niet voor zijn stem, die het bij momenten zwaar te verduren kreeg. Vooral tijdens het fuzzy “High Ball Stepper” kneep hij zijn stembanden zo hard samen dat het leek alsof ergens een sirene afging. Desondanks bleef hij, gehuld in zijn leren jas en met zijn zwarte lokken, nog steeds dezelfde knaap die rond zijn 21ste zijn eerste stappen in het internationale circuit zette. De totale vrijheid van ellenlange solo’s, het omhoog wijzen van zijn vinger om het volume op te trekken en het roepen van ‘oh yeah’ onderstreepten zijn jeugdige uitstraling. Ook aan de productiekant was less is more het devies. Zijn vaste driekoppige begeleidingsband had niets meer om op te steunen dan hun eigen intuïtie om alles tot een goed einde te brengen. Buiten de blauwe verlichting waren er geen visuele trucjes om mogelijke schoonheidsfoutjes te verdoezelen. Ditmaal kreeg Trump geen veeg uit de pan bij “Icky Thump”, maar de klassieker denderde stampvoetend heerlijk door de setlist.
Na ruim een uur van onafgebroken speel- en gitaarplezier kon er uiteindelijk nog een oprechte ’thank you’ vanaf. White liet zijn fans misschien ietwat verweesd achter, maar de bisronde bracht soelaas. Waar een nummer normaal gesproken al na één gitaarnoot te herkennen was, verliep dat bij “Steady As She Goes” net iets anders. De eerste drumroffel deed de oren spitsen en toen White zijn muzikanten introduceerde, was er geen houden meer aan. De hit van The Raconteurs werd laag per laag opgebouwd, tot de zaal definitief overkookte. De moshpit ging volledig open en zou niet meer sluiten, want een Jack White-show zonder “Seven Nation Army” was – ook deze keer – ondenkbaar. De wereldhit werd breed uitgesponnen, maar toch zat de show er tien minuten vroeger op dan de avond voordien. Als het aan het publiek lag, had het gerust veel langer mogen duren. Maar White bewees opnieuw dat hij gewoon impulsief doet waar hij zin in heeft.
