© Anne Van Aerschot
Muziek en dans gaan zo vaak hand in hand, maar toch gebeurt het niet vaak dat dansgezelschappen de handen in elkaar slaan met muzikanten en de twee kunsten live met elkaar vermengd worden. Gisterenavond kregen we in de Ancienne Belgique een voorstelling te zien waarbij dat wél gebeurde. In Exit Above worden de choreografieën van Rosas (het wereldwijd bekende dansgezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker) gecombineerd met muziek die gebracht werd door singer-songwriter Meskerem Mees en gitarist Carlos Carbin, die samen de muziek hebben gemaakt met Jean-Marie Aerts. Het muzikale duo stond echter niet aan de zijlijn van het podium rustig de muziek te spelen terwijl een tiental dansers hun dingen deden op hun kant van het podium. Nee, Meskerem Mees en de gitarist gingen mee op in de choreografieën, waardoor er een inspirerende mix ontstond waarin uitersten werden opgezocht en gecombineerd.
De voorstelling begon met wat ambient geluiden en Meskerem Mees die een Duitse tekst over een engel opdroeg. Ondertussen stond er één danser op het podium die zich tegen iets leek te verzetten, alsof hij een gevecht aanging met een entiteit die hem klein hield. Het gevecht werd grootser toen een plastic zeil door een ventilator de lucht werd in geblazen. Er ontstond een chaotisch beeld, en terwijl het wapperende zeil veel lawaai maakte, kreeg het door de summiere belichting toch een engelachtige uitstraling die binnen de wanorde rust opriep. Die rust werd versterkt door de statische groep dansers die onder het doek stond. Van in het begin van Exit Above werd er met tegenstellingen gespeeld, en die zouden doorheen de voorstelling alleen groter worden.
Eens het doek gevallen was keerde de rust in volle capaciteit terug. Zachte muziek, tedere zang en het geluid van voetstappen creëerden de eerste echte muziek. Een kleine kreet om de zoveel tellen kondigde het omkeren van de groep, aan terwijl er zeer strak en zonder afwijkingen van voren naar achteren en terug werd gewandeld. Het had wat weg van David Byrne’s American Utopia-optredens, maar veel soberder; en die soberheid uitte zich soms in stilte. Stilte die werd opgevuld door een kuchje in het publiek, een voet die over het podium gleed of de luide stof van de rok die langs de arm van de solist raasde. De choreografieën van Anne Teresa De Keersmaeker laten zich typisch niet alleen door muziek van bijvoorbeeld Steve Reich of Vivaldi begeleiden, maar ook door de geluiden van het dansen zelf.
© Anne Van Aerschot
De bluesrockgitaar zorgde na een tijdje voor een ruwer kantje, wellicht te danken aan de bijdragen van Jean-Marie Aerts die hier de sound van TC Matic en Arno liet doorschemeren. De eerste echte grote verandering kwam er echter toen de elektronische muziek haar intrede deed. Eerst klonk het als Tetrisblokjes die neerdaalden, maar eens de beat echt insloeg werd de muziek aanstekelijker en namen de dansers het volledige podium in. Ze bewogen zich in grote cirkels rond Meskerem Mees heen, die als een verdwaalde ziel toekeek naar de acties en reacties in de storm van dansers rond haar. De typische Rosas-choreografieën werden doorgetrokken in een rustiger stuk, waarbij het gitaarspel van Carlos Carbin klonk als muzikale wind terwijl de dansers hun plek in de wereld leken te zoeken. De dystopische sfeer kreeg een sensuelere kant door de saxofoonklanken van Meskerem Mees. Met momenten ging de muzikante op in de groep dansers en zouden we vergeten dat ze in de eerste plaats een muzikante is, maar een mooi solomoment als dit zorgde er voor dat ze toch eventjes haar zuivere stem op een heel pure manier kon laten horen.
Het duurde echter niet lang voor het andere uiterste terug werd opgezocht. De elektronische muziek keerde terug en dit keer maakte Meskerem Mees wel deel uit van de groep enthousiaste dansers, die wilder dan tevoren dansten. Het zag er uit als een coole groep freaks die bij elkaar steun had gevonden en waarbij het hevige dansen twee vragen opriep: wat hebben ze gepakt en waar kunnen wij dat ook krijgen? Hier en daar was er tussen de feestvreugde een seksuele beweging te zien, iets dat we niet meteen gewoon zijn van Rosas. Harde elektronische muziek en dansen zijn we natuurlijk ook niet gewoon van Meskerem Mees, dus het was in vergelijking met bijvoorbeeld “Joe” heel leuk om een volledig andere kant van de singer-songwriter te zien. De groepsdans kwam sterk, luid en intens over, en resulteerde in de dansers die te ver gingen en hetgeen ze gepakt hadden terug uitkotsten over de podiumrand. Meskerem werd vervolgens als boegbeeld over die rand gehouden terwijl de dansers samen langzaamaan de flanken van een schip vormden, waarna er nog een hard climax werd aan toegevoegd en een zacht epiloog waarin ze allemaal dezelfde rustgevende choreografie uitvoerden het doek deed vallen.
Exit Above plaatste Meskerem Mees in een volledig nieuwe context waarbij ze muziek bracht die nauw aansluit bij wat we van haar gewoon zijn, maar ze eveneens in situaties terechtkwam waar we nooit hadden gedacht haar te zien. Ook het dansgezelschap Rosas kwam vernieuwender uit de hoek door enerzijds live muziek in de voorstelling te integreren en anderzijds af en toe af te stappen van de typische stijl van dansen. Doorheen Exit Above zagen we Meskerem Mees opgenomen worden in de groep dansers en hoe ze samen vrijheid bereikten waarin zowel eigenheid met individuele stukken in groepsmomenten als groepsgevoel werden uitgestraald. Blues, elektro, eenzaamheid, groepsgevoel en individualiteit liepen allemaal over in elkaar, terwijl ook de grenzen tussen muziek en dans vervaagden.
Op 14 en 15 januari wordt Exit Above nog tweemaal gebracht in de Ancienne Belgique. Daarna vertrekt de voorstelling terug naar het buitenland.