Choqueren. Het had zomaar de tweede naam kunnen zijn van Till Lindemann en zijn Rammstein. Sinds 1994 heeft de in Berlijn opgerichte metalband er namelijk zijn handelsmerk van gemaakt om menig mond te doen openvallen. Zit de frontman niet op een gigantische schuimspuitende penis, dan schiet hij met een kruisboog vuurpijlen het publiek in. Vindt hij geen manier om pianist Flake van het leven te beroven, dan wordt de aandacht wel getrokken door de vier vuurballen die via kabels over de weide vliegen en het podium tot ontploffen brengen. Rammstein is spektakel, zoveel is duidelijk. De muziek die het zestal fabriceert, leent zich daar ook perfect toe. Al meer dan twintig jaar, en nog steeds gigantisch populair.
Rammstein is een machine, een totaalspektakel. De show hoort bij de muziek en omgekeerd. Het een kan niet leven zonder het ander, alsof ze diep in de ziel met elkaar verbonden zijn. Een succesformule die al sinds jaar en dag weides en stadia in een mum van tijd doet vollopen, al gonsde het de laatste jaren wel steeds vaker van de geruchten dat er een beetje sleet op de machine kwam. De band zou nog één keer met nieuwe muziek komen, om daarna tot in de eeuwigheid dezelfde grootse show te blijven brengen. De titelloze zevende plaat die in 2019 het levenslicht zag, zou dus het laatste wapenfeit zijn. En opnieuw. Opnieuw zette Rammstein het land toen in rep en roer, nog voor er een nummer op het wereldwijde web stond. Verwijzingen naar de holocaust (“Deutschland“), als allesvernietigende ‘ontdekkingsreizigers’ op zoek naar te koloniseren gebieden (“Ausländer“) of oldschool het taboe rond “Sex” nog eens bovenhalen: deze band dacht nog lang niet aan een pensioen.
Het succes bleef gigantisch en de plaat werd zo goed onthaald, dat menig ticketsite er spontaan de brui aan gaf toen de verkoop van de bijbehorende arenatour van start ging. Records sneuvelden en zo werd er al snel een tweede luik toegevoegd aan het indrukwekkende livegebeuren. Het probleem is nu echter dat het vervolg er vandaag, bijna drie jaar na datum, nog steeds niet van kwam. De reden kennen we ondertussen allemaal maar al te goed, al heeft het klaarblijkelijk toch nog iets positiefs – en dan doelen we niet op je zelftest – opgeleverd: Rammstein dook, tegen alle verwachtingen in, terug de studio in. Met Zeit is daar nu het achtste studioalbum van de Duitsers en opnieuw is daar een lichte vorm van paniek, want het laatste nummer op de tracklist heet “Adieu”. Is dit dan het definitieve afscheid?
Het moet gezegd dat er een klein stemmetje in ons achterhoofd al voorzichtig ‘ja’ antwoordde op die vraag, want om eerlijk te zijn… het recept van Rammstein bestaat eigenlijk al jaren uit dezelfde ingrediënten. Een scheurende riff, strakke drums, wat elektronische toetsen en de innemende stem van Till Lindemann die een vaak choquerend verhaal vertelt. En hoelang kan je uit datzelfde vaatje blijven tappen zonder meer van hetzelfde te maken? In het geval van deze band is daar uiteindelijk niet zo heel veel mis mee, want laat dat nu net hetgeen zijn dat het publiek verlangt van Rammstein. Neem nu bijvoorbeeld titeltrack en vooruitgeschoven single “Zeit“; een grootse rockballade waarin de mannen het wat melancholischer aanpakken. Eens iets anders, maar al snel blijkt de algemene tendens dan dat het om ‘een saai nummer’ gaat of dat ‘we er toch wat meer van hadden verwacht’.
Saai of niet, “Zeit” bleek wel een zaadje dat zou uitgroeien tot een gelijknamige plaat, die grotendeels in dezelfde lijn ligt als het nummer. Met openingstrack “Armee der Tristen” rijkt Rammstein je meteen de hand om toe te treden tot zijn leger der depressiviteit. Riffs zijn aanwezig, maar het is toch vooral de melancholie die primeert. Een soort kille tristesse die de levendigheid uit de plaat haalt; het zestal verkent met zijn platgetreden schoeisel nieuwe paden, iets waar we na die laatste plaat eigenlijk niet meer op hadden gehoopt. Rammstein lijkt nu minder in te zetten op rechttoe-rechtaan, hapklare riffs die makkelijk door menigtes meegebruld kunnen worden. Dat betekent echter niet dat het groteske element achterwege wordt gelaten, want telkens borrelen de zware riffs op de achtergrond, als een vulkaan die elk moment tot een ultieme uitbarsting kan komen.
Het is dan ook met dat beeld in het achterhoofd dat je misschien het best naar Zeit luistert, want hoe meer het album vordert, hoe hoger de lava begint te spetteren. Waar de titeltrack dankzij de vergankelijkheid van het materiële met betrekking tot tijd nog gigantisch zwaar binnenkomt, zijn het bij “Schwarz” de donkere gitaarlijnen die voor een grootse toets zorgen. Je voelt ondertussen aan alles dat de vulkaan klaar is met borrelen en er een spervuur aan lava en giftige lucht klaar zit. De door knallende riffs ondersteunde synthriedel die “Giftig” wat meer kracht bijzet, blijkt, samen met het botox in belachelijk trekkende “Zick Zack“, te gelden als een soort luchtalarm. Wat erna volgt, kan namelijk alleen maar omschreven worden als een balladgetinte atoombom van Rammstein 2.0.
Nadat een engelenkoor de chaos inluidt, schiet het tempo met “OK” – kort voor “Ohne Kondom” – met een snok de hoogte in. Riffs alomtegenwoordig, maar toch is dit niet Rammstein zoals je de band al tientallen keren hoorde. Nog steeds weten de Duitsers hun herkenbare sound te mengen met die melancholische kilheid die Zeit uitstraalt, waardoor sommige nummers nog harder binnenkomen. De strijksectie maakt, in combinatie met het innemende geluid van Lindemann, van “Meine Tränen” bijvoorbeeld een emotioneel pareltje, dat zelfs in grootse stadions zijn kracht niet zou verliezen. Ook “Lügen” ligt in datzelfde rijtje, want de emotie die de stem van de frontman – overigens bewerkt met autotune zoals pakweg Bon Iver, jawel, dat doet – uitstraalt, scheurt je gevoelige snaar aan flarden. Alsof je trommelvliezen doorklieft worden met tranen.
Rammstein zou daarnaast Rammstein niet zijn als er geen spraakmakende titel op de tracklist stond, en zo springt “Dicke Titten” al snel in het oog. Tussen de riffs en trompetjes door horen we Lindemann vertellen dat zijn geliefde niet mooi, knap of rijk moet zijn, maar wel ‘dicke Riesentitten‘ moet hebben. Niet alleen door titel en tekst, maar ook muzikaal is het nummer door zijn hoog kermisgehalte een nogal vreemde eend in de bijt. Tja, ook dat is Rammstein zeker? Doe ons dan maar het groteske, episch rockende “Angst”, waarin een donkere riff zich perfect leent aan een indrukwekkend vuurspektakel, terwijl de band tekstueel zijn angst voor de ‘schwarzen Mann‘ uitdrukt. Kaart het zestal hier het probleem rond racisme aan? Het zou zomaar eens kunnen.
‘Adieu, goodbye, auf Wiedersehen / Den letzten Weg musst du alleine gehen’: de tekst van afsluiter “Adieu” spreekt boekdelen. Is het dit dan? De tijd zal het volgens onze perstekst moeten uitwijzen, al ziet het er in elk geval naar uit dat Rammstein met Zeit al een hypotheek neemt op een afscheid van het muziek maken. Het touren zal, zoals gezegd, tot in de eeuwigheid tot de mogelijkheden blijven behoren, maar mochten de Duitsers na deze achtste een punt zetten achter hun discografie, dan mogen ze dat zeker met opgeheven hoofd doen. Niet in het minst om het feit dat de mannen van deze plaat geen dertiende in een dozijn maakten.
Het was al een tijdje duidelijk dat Rammstein met Zeit niet mikte op het maken van zijn hardste werk tot nog toe, laat staan dat het ging voor een hitalbum. Begrijp ons niet verkeerd, er staan zeker wel een paar hitwaardige nummers op de plaat, maar dit album gaat toch een ietwat andere richting uit dan we verwacht hadden. En maar goed ook, want op die manier blijft een ondertussen achtentwintig jaar oude band zichzelf opnieuw uitvinden. De albumcover en bijbehorende persfoto’s, genomen door Bryan Adams – jawel, de zanger – in het Berlijnse Adlershof, vatten het geheel eigenlijk perfect samen: strak en grotesk, maar toch met een uitgesproken kilheid en melancholie. Zeit mag zich op die manier dan misschien wel profileren als een ‘specialleke’ binnen het oeuvre van de Duitse metalgigant, het is er godverdomme eentje die binnenkomt.
Op 3 en 4 augustus speelt Rammstein twee uitverkochte shows in Park De Nieuwe Koers te Oostende.
Facebook / Instagram / Website
Ontdek nog meer muziek op onze Spotify.
