Een van de huidige voortrekkers van de progressieve rock luistert naar de geregeld verkeerd uitgesproken naam Mariusz Duda. De Pool is al actief sinds de jaren negentig, initieel in de groep Xanadu, maar later als zanger en bassist van Riverside. Dat viertal heeft inmiddels zeven albums op de teller staan, met Wasteland (2018) als recentste worp. Aan bijval van critici en commercieel succes—voor zover deze muziekstijl daarmee bekend is—geen gebrek, maar in 2008 wou Duda alsnog diversifiëren. Dat jaar werd Lunatic Soul geboren, en wat begon als zijproject is inmiddels uitgegroeid tot een bekende naam op zich.
Het idee achter het project is doorheen de jaren duidelijk geworden: Duda bedient zich van een divers klankpalet, ver buiten de grenzen van de klassieke rockbandopstelling gelegen, en maakt muziek die zich bevindt op de breuklijn van de progressieve rock van Riverside en een resem andere genres als folk en abstracte elektronica. Elektrische gitaren schuwt hij zelfs volledig, al verraste het ons om dat te ontdekken; de man gebruikt zijn bas op zo’n creatieve manier dat hij er vrijwel elk snaarinstrument mee lijkt te kunnen imiteren. Ondanks dit overkoepelend concept klinkt het materiaal van Lunatic Soul nooit helemaal hetzelfde. Donkere ambient, pianoballades en zelfs jazzfusion: we hebben het allemaal al voorbij horen komen.
Album nummer zeven slaat wederom een nieuwe weg in. Deze keer heeft Duda zich laten inspireren door de traditionele folk van Scandinavië en Oost-Europa. Dit resulteert in zijn meest akoestisch klinkende, maar ook veruit meest dansbare materiaal tot nu toe. Sleutelen aan een werkende formule is altijd een risico, maar we weten intussen al dat geen stijlwijziging dit manusje-van-alles afschrikt. Het is dan ook geen volledige verrassing om te constateren dat deze nieuwe langspeler alle vakjes afvinkt, en daar vervolgens nog een ferme schep bovenop doet.
Through Shaded Woods heeft maar zes nummers nodig om volledig te overdonderen, al duren die zes nummers opgeteld—naar goede progressieverockgewoonte—net geen veertig minuten. Mariusz Duda neemt alle tijd om zijn meesterlijke composities volledig tot hun recht te doen komen. De plaat beperkt zich evenwel niet tot meerfasige muzikale saga’s; het kortere “Navvie” mag de spits afbijten, en doet dat met een aanstekelijk mengsel van akoestische gitaar, tribale drums en woordloze zang. De ritmes zijn iets te tegendraads om de “‘t Smidje”-dans uit onze lagereschooljaren boven te halen, maar de refreinen hebben zo’n hypnotiserend effect dat we ons alsnog midden in een occult vereringsritueel van een natuurgodsdienst wanen.
Dan moet het echte spektakel zelfs nog op gang komen. In september waren we er al lyrisch over, en 49 luisterbeurten later hebben we een prachtige diamanten ring aangeschaft om ons nakende huwelijk met “The Passage” mee te bekrachtigen. Negen minuten lang worden we meegevoerd op een achtbaan die ons van dromerige folk naar galopperende basriffs sleurt. De spanning is voor de volledige lengte te snijden en de muziek blijft maar opbouwen; na nog een maatsoortwissel omstreeks twee minuten voor het einde moet het hoogterecord van de Burj Khalifa wel verbroken zijn. “Gutter” toonde ons al dat Mariusz Duda dit soort odysseeën in zich had, maar het gezegde dat bliksem nooit tweemaal op dezelfde plaats inslaat, kunnen we bij deze met overtuiging weerleggen.
Waarom, gezien deze schijnbaar grenzeloze lof, ontsnapt de nieuwe Lunatic Soul alsnog aan een vijsterrenscore? Ingeklemd tussen vijf nagenoeg perfecte nummers bevindt zich de titelsong, waarvoor we helaas een halve ster moeten aftrekken. “Through Shaded Woods” is nochtans evenzeer enorm intrigerend, met dank aan enkele voortreffelijke melodieën en een mysterieus stotterend stemeffect, maar de percussie blijft net iets te statisch om de euforie van het resterende materiaal te evenaren. Op een mindere plaat had dit best een hoogtepunt kunnen zijn, maar de man legde de lat dan ook wel erg hoog voor zichzelf.
Dit ene minpunt kan de ware triomftocht die de tweede helft in petto heeft echter niet meer doen halteren. “Oblivion” lijkt de ceremonie van “Navvie” voort te zetten; de dringende drums evoceren beelden van rondedansen en vuurexplosies. Vervolgens is het de beurt aan “Summoning Dance”, dat ons plots doet twijfelen aan de huwelijksplannen waar we het eerder over hadden. Willen we niet liever lief en leed delen met dit buitenaards mooie refrein? We zijn alvast begonnen met het eigenhandig uitbreiden van de betoverende tweestemmige harmonie, ook al hebben we bij momenten geen flauw idee waar Duda het over heeft. Het nummer ruilt vervolgens zijn lieflijk karakter in voor een opvallend sinistere tweede helft, maar ach, een donkere kant trekt ons ook best wel aan. Sorry, “The Passage”, maar we moeten ons geluk najagen.
“The Fountain” laat ons tenslotte gebroken achter op de best mogelijke manier. Slagwerk is niet meer te bespeuren in dit arrangement; begeleid door een akoestische gitaar en wat pianoakkoorden introduceert Duda een melodie waar heel wat wereldcomponisten maar van kunnen dromen. Wanneer een instrument dat lijkt te huilen het van hem overneemt, worden we getransporteerd naar de eindscène van een nonspecifieke dramafilm. We staan dan wel op straat in het midden van de nacht, slechts verlicht door enkele straatlantaarns die het moeilijk maken om onze tranen van de gietende regen te onderscheiden, maar wat zijn we blij dat we dit hebben meegemaakt.
Mariusz Duda heeft zichzelf overtroffen. Walking on a Flashlight Beam en Anno Domini High Definition—die laatste met zijn kompanen van Riverside—waren al indrukwekkend, maar Through Shaded Woods staat vanaf nu op eenzame hoogte. We durven het dan ook nu al een van de kroonjuwelen van de moderne progressieve rock te noemen. Nieuwkomers in het genre kunnen zich vastklampen aan de toegankelijke folkklanken van “Navvie”, om zich volledig te verliezen in “Summoning Dance” en in tranen achter te blijven na “The Fountain”. Weinig muziek heeft de voorbije maanden zoveel emoties in ons losgemaakt. 2020 was een catharsisloos jaar, maar een betere soundtrack voor het licht aan het einde van de tunnel hadden we ons niet kunnen voorstellen.
1 Comment