Nilüfer Yanya, een Londense muzikante met Turkse en Barbadiaanse roots, verscheen in 2016 voor het eerst op het toneel met de nummers “Small Crimes” en “Keep on Calling”. Met de releases die daarop volgden wist ze haar geluid bij te schaven tot een unieke mix van indiepop, een soort off-kilter artrock, en elementen van jazz en soul. Dat ze dat geluid voor haar debuutplaat al deels uit het raam leek te gooien—toch op basis van de mokerslag van een leadsingle “Heavyweight Champion of the Year”—vonden we dan ook een interessante zet.
Een risico is echter nog steeds een risico. Deze plaat is zeventien(!) nummers lang, en hoewel een paar daarvan meer fungeren als de lijm tussen de nummers dan als songs op zichzelf, is het publiek blijven boeien voor zo’n tijdspanne met je debuutplaat toch een hele opdracht. De singles waarmee Yanya bekendheid verwierf, zoals “Baby Luv”, zijn hier ook allemaal niet te vinden. Dat maakt overtuigen des te moeilijker.
We gaan er echter geen doekjes om winden—Miss Universe is een ware triomftocht. Nilüfer Yanya lost al onze verwachtingen in, en doet er nog een schepje bovenop. Elk genomen risico werpt zijn vruchten af. Veel beter dan dit kan een debuut volgens ons niet worden.
Het begint al bij de one-two punch die de plaat opent. “In Your Head” is een grungy, euforische meezinger die zich direct in je brein nestelt en het vervolgens nooit meer verlaat. De tekst is een rake weergave van de paranoïde gevoelens waar iedereen al wel eens in verstrikt raakt. Opvolger “Paralysed” is zowaar nog beter; het nummer heeft een onweerstaanbare groove waarop je niet kan stilzitten, en in het refrein duikt er een meesterlijke gitaarprogressie op die het geheel iets magisch geeft. Het is allemaal gewoon áf.
Die trend wordt in de volgende nummers gewoon voortgezet. De songs op Miss Universe zijn divers, maar ze vormen samen een fascinerend opgebouwd verhaal. Stuk voor stuk zijn ze zo gelaagd dat we na een twintigtal luisterbeurten nog steeds nieuwe muzikale verrassingen tegen het lijf blijven lopen. Het geheel wordt aan elkaar gebonden door een aantal omineuze tussenstukjes, die de luisteraar verwelkomen bij WWAY Health, een mysterieus gezondheidsprogramma dat uiteindelijk je leven over lijkt te willen nemen. Naarmate de plaat vordert, wordt het steeds vreemder en fascinerender.
Hoewel de instrumentatie subliem in elkaar zit, is het vaak nog steeds Yanya’s stem die de show steelt. Haar vocals zijn ongeëvenaard expressief. In één nummer gaat ze van een breekbare falsetto via een beduidend laag register naar een soort quasi toonloos gegil, dat desalniettemin perfect in de song past. Yanya is zich volledig bewust van de sterktes en zwaktes van haar stem, en laat haar nummers de koers bepalen. Zoiets is niet iedereen weggelegd.
Miss Universe is een album vol contradicties. Op het springerige “Tears”, een kleine omweg richting r&b, volgt het ontroerende “Monsters Under the Bed”, dat wel in de soundtrack van een dramafilm met een spookachtige insteek zou kunnen passen. Nieuwe stijlelementen verschijnen en verdwijnen even snel. Sommige nummers zijn instant indrukwekkend; andere kruipen langzaam onder je huid. Er is eigenlijk maar één grote constante: het is allemaal geweldig.
Nilüfer Yanya heeft zich op haar debuutplaat een aartsmoeilijke opdracht aangemeten. We konden ons echter geen beter resultaat voorstellen dan Miss Universe, een van de boeiendste albums die we in jaren gehoord hebben. Als dit haar het platform niet bezorgt om de wereld te veroveren, dan weten we het eerlijk gezegd ook niet meer.
Nilüfer Yanya houdt op 29 april halt in de Botanique tijdens Les Nuits.