Dat het legendarische Kraftwerk in de Koningin Elizabethzaal optrad, zal iedereen die de krant, het journaal of de radio raadpleegde, wel geweten hebben. Terecht, want de kans dat je dit iconisch project live kan meemaken, wordt je niet iedere dag in de schoot geworpen. Daarom stonden ze maar liefst acht keer in de Koningin Elizabethzaal, één optreden per album. Deze waren in een mum van tijd uitverkocht, wat bevestigt dat deze groep ook in 2017 nog steeds tot de verbeelding spreekt. Ze zijn immers de belangrijkste katalysatoren van de meest uiteenlopende elektronische muziekvormen die we tot op heden luisteren. Die gigantische voetafdruk mochten we deze avond aan de lijven ondervinden.
Naarmate de vernieuwde Koningin Elizabethzaal zich tot de nok vulde, steeg de spanning en anticipatie bij het publiek. Rondom je kon je de fans druk horen speculeren over wat die avond zou gebeuren. Het is het resultaat van een wolk van mysterie dat al vanaf de jaren ’70 rond dit project hangt. We gebruiken met opzet het woord project, omdat Kraftwerk niet echt vergelijkbaar is met een traditionele band. Kraftwerk is een concept, muziek die tot leven komt uit zelfgebouwde machines, maar evenzeer uit de generaties die hun ritmes en werk deden evolueren in compleet nieuwe ideeën. Ook de leden die aan de wieg hiervan lagen, waren niet hetzelfde als het viertal dat we gisteren achter hun desks zagen. Zo bleef Ralf Hütter als enige grondlegger over.
Vanaf de gordijnen zich openden en de muzikanten onder luid gejuich als rocksterren onthaald werden, vlogen ze er flink in. Niet letterlijk, want de leden blijven twee uur lang zo statig als ze konden achter hun klavieren staan. De visuele actie vond plaats op de projecties achter boven hun. Met een leuk 3D-brilletje zagen we het herkenbare artwork, die gepaard gaat met de albums, tot leven komen. Op het eerste zicht lijkt dit zó 2006, maar de animaties werkten verrassend goed en fungeerden als een onlosmakelijk verbonden meerwaarde.
Zo ging Kraftwerk van start met een reeks nummers uit Computer World, het album dat ze op dit specifiek concert integraal zouden spelen. Songs als “Numbers”, “Computer World” en “Pocket Calculator” (in het Engels en Japans!), veerden heerlijk door de prachtige akoestiek van de zaal. Terwijl nummers en teksten voor onze ogen zweefden, viel het op dat de groep hierbij ook buiten de lijntjes durft te kleuren. De nummers werden in een andere volgorde gespeeld en het materiaal heeft niet meer dezelfde arrangementen als vroeger. Er is een update uitgevoerd zodat het plaatje meer in dat van de 21e eeuw past. De beats leken wel een dosis steroïden gekregen te hebben, zelfs het charmante “Computer Love” kreeg een dansbare versie aangemeten. Toch is de muziek in de kern nog steeds hetzelfde, een profetie naar de computergestuurde maatschappij waarin we vandaag leven.
Natuurlijk vul je met één album geen volledige zaalshow. Daarom passeerden nog tal van classics de revue. Hun doorbraak “Autobahn” kon natuurlijk niet ontbreken en ontblootte mooi de verborgen popkwaliteiten die Kraftwerk zo aantrekkelijk maakt. In 1974 wisten ze heel mooi hun progressieve elektronica te doorspekken met popkwaliteit. “Wir fahr’n fahr’n fahr’n auf der Autobahn” voelt wondermooi als de “fun fun fun” waar zonnige bands zoals The Beach Boys ooit over zongen.
Niet alles klinkt zo zomers als “Autobahn”. Kraftwerk gaat ook duistere thema’s tegemoet zoals de negatieve gevolgen van kernenergie op “Radioactivity”. Met apocalyptische koorstemmen en het geluid van morsecode en geigertellers zetten de muzikanten de toon van dit hoogtepunt. Het nummer klinkt nog altijd brandend actueel. Ooit was de boodschap verhuld, maar naarmate het nummer steeds herwerkt werd, trad de betekenis nog meer naar voor. Zelfs recente rampen als Fukushima vinden plaats in het nummer. Een teken dat Kraftwerk nooit dood is.
Ook het populaire The Man Machine kon niet uitblijven op dit optreden. Ze hebben min of meer het volledige album gespeeld waardoor bijvoorbeeld “The Model” voor een menselijk moment zorgde en “Neon Lights” voor een vleugje nostalgie en weemoed. Het hoogtepunt hierin bleven toch de emotionele synthesizers op “Spacelab”. Tijdens dat nummer maakten we trouwens via onze 3D-brillen een ruimtereisje en landden we zelfs met onze ufo op het plein voor de zaal. Misschien nét dat tikkeltje te melig. De visuals op “The Man Machine” waren dan toch iets mooier, ze sloten naadloos aan met de constructivistische grafische stijl op de albumhoes.
De set kreeg letterlijk vaart met de suite uit Tour de France. Dat wielerliefhebber Ralf voeling heeft met deze sport, kunnen we na deze avond niet betwisten. Kraftwerk verzorgde de soundtrack op de dynamische zwartwit beelden van wielerhelden van weleer. De frisse techno ging op het ritme van een sportieve polsslag door de zaal en bouwde zich op met heldere vocals en herkenbare geluiden zoals fietskettingen en hijgende coureurs. Het is een gouden talent om een thema zo goed te weten vastleggen op muziek. Trans Europa Express is nog zo’n goed voorbeeld hiervan. Het hoofdsegment uit deze mijlpaal werd geloofwaardig voortgebracht met kletterend metaal, motorische ritmes en een futuristische akkoordenreeks.
Nadat vier levensechte poppen de leden vervingen om “The Robots” te spelen (over uncanny valley gesproken), zorgden de heren nog voor een bisronde met materiaal uit Techno Pop. Niet meteen hun beste werk, maar het fungeerde wel als de perfecte perfecte afsluiter. Op “Musique Non Stop” kwam dat greintje menselijkheid dan toch naar boven en speelden de leden stuk voor stuk een solo’tje en verlieten ze het podium na een diepe dankbare buiging. Het is iets wat we wel al eens vaker gezien hebben op iets normalere concerten. Het woord “normaal” viel echter op geen enkele manier te rijmen met Kraftwerk’s passage in Antwerpen. Kraftwerk verbaasde iedereen, van de trouwe volgers tot de nieuwe fans met dit onvergetelijk bewijs van hun invloed.
Setlist:
Numbers
Computer World
It’s More Fun to Compute
Home Computer
Computer Love
Pocket Calculator
Dentaku
Autobahn
Geiger Counter
Radioactivity
Spacelab
The Model
Neon Lights
The Man-Machine
Tour de France
Tour de France 2003
Trans-Europe Express
Abzug
Metal on Metal
The Robots
Boing Boom Tschak
Techno Pop
Musique Non Stop
