Deze zaterdag vieren we voor de vijfde maal Cassette Store Day! Ja, je hebt het goed gelezen. Naast het ondertussen bekende Record Store Day, staat ook de cassette jaarlijks in de schijnwerpers. Het doet misschien de wenkbrauwen fronsen, want cassettes zijn voor de meeste mensen een reliek van de jaren ’80 geworden. Maar wie een sprong in deze wereld neemt, ontdekt dat er meer in schuilt dan charme en nostalgie. Achter de cassette ligt namelijk een filosofie die gedragen wordt door veel muziekliefhebbers.
Een sociale rol binnen de muziekbeleving
Heel wat mensen zullen kritisch staan tegenover de cassette vanwege het feit dat er inmiddels technisch superieure geluidsdragers zijn ontwikkeld. Zo is het geluid van tapes niet kristalhelder, hoor je een zachte ruis en verliest het een stukje van haar kwaliteit na elke speelbeurt. Maar de vraag is in hoeverre we hier wakker van moeten liggen. Velen beweren zelfs dat de kwaliteit van cassettes een stuk beter is dan wat sceptici beweren, zolang je maar een goede cassettedeck gebruikt. In praktijk gaan ze – zonder rekening te houden met de hoeveelheid gebruik – ook veel langer mee dan bijvoorbeeld een CD. Hiervan is zelfs ontdekt dat er na jaren oxidatie kan optreden waardoor deze schijfjes niet meer leesbaar zijn.
Velen verkiezen cassettes vanwege hun uniek karakter. Elke drager laat zich namelijk kenmerken door een eigen combinatie van plus- en minpunten en is bijgevolg zwaar onderhevig aan context en beleving. Het sociale aspect dat aan de cassette verbonden is, is een zaak waarmee het medium zich van de rest onderscheidt. Het werd in een mum van tijd een belangrijk deel in het DNA van menig muzikant en muziekliefhebber. Voor de tijden van mp3’s en streaming was er geen ander medium dat zoveel uitgewisseld werd dan de cassette.
De mixtape: een bron van muziekuitwisseling
Wat een grote rol in die sociale beleving speelde, is de mixtape. De cassette was namelijk het eerste medium waarmee je naar hartenlust zelf muziek kon opnemen. Met wat moeite kon je dus ook de muziek uit je eigen collectie dupliceren en je nummers in een zelf bepaalde volgorde schikken. De mixtape was geboren! Sindsdien kon iedereen vrienden en geliefden verrassen met een gepersonaliseerde mixtape. Het werd als het ware een kunst om de perfecte selectie samen te stellen met boeiende nummers, verrassingen en subtiele overgangen. Je zou mixtapes kunnen zien als de weerspiegeling van de verbintenis tussen de maker en ontvanger, allemaal verpakt in een compact doosje. Menselijker kan muziek bijna niet meer zijn!
Ondertussen is het maken van een mixtape vervangen door de meer praktische playlist die met de eenvoud van een paar muisklikken te creëren is. Natuurlijk kruipt hier nog steeds veel tijd en moeite in, maar terwijl een playlist slechts een brokje data in het wereldwijde web is, is de cassette een tastbaar voorwerp dat veel meer karakter in zich houdt. De mixtape is een begrip dat getransformeerd is, maar zijn essentie niet verloren heeft.
Demo’s: de eerste stappen van een band
Bij muzikanten zorgde de cassette dan weer voor een totaal andere manier van muzikale ideeën op te slaan en te verspreiden. Zo was het een lange tijd het middel bij uitstek om vanuit je slaapkamer of je garage met behulp van een eenvoudige recorder ruwe, maar eerlijke demo’s op te nemen. Die werden gekopieerd en rondgestuurd uit de hoop dat het juiste label het te horen zou krijgen. Uiteraard is het maken van een demo nu een stuk makkelijker met de juiste software, maar dat wilt niet zeggen dat het minder omslachtig is geworden. Veel bands stellen namelijk alles in het werk om hun demo’s zo gepolijst mogelijk te doen klinken. Op zich geen slechte ontwikkeling, maar het legt de lat al des te hoger alvorens een band of artiest zijn eerste stappen kan zetten.
Ook het feit dat sites als SoundCloud uitpuilen van de zelfgemaakte muziek, maakt het voor muzikanten nog minder evident om in de massa gevonden te worden. Daarom zijn er nog steeds veel bands die stand houden bij de cassette. Door terug te keren naar de basics, kan je je nu onderscheiden van de rest. Een cassette wekt namelijk nog steeds meer nieuwsgierigheid op dan een linkje naar een online stream. Het bandje is hier een fysieke getuige dat de muzikanten de handen uit de mouwen steken.
De rol van de cassette in 2017
Mixtapes, demo’s, zachte ruis… het mag wel allemaal charmant en nostalgisch klinken, maar is er ook plaats voor de cassette in de 21e eeuw? Wij zijn in ieder geval overtuigd van wel, al spreken de verkoopcijfers dit tegen. Volgens Billboard waren er vorig jaar maar 25 cassette albums die meer dan duizend keer verkocht werden in de VS. Peanuts dus in vergelijking met de groeiende streamingcijfers, het groot aandeel CD-verkopen (ondanks dat deze in dalende lijn is) en het steeds hoger aantal vinylplaten die over de toonbank gaan.
De cassette moet het dus zeker niet van de verkoopcijfers hebben. Ondanks dat ketens als Aldi en Urban Outfitters hun slag proberen te slaan in een mogelijke revival, is er geen sprake van een hype zoals bij vinyl het een aantal jaar geleden het geval was. Dat is namelijk een medium dat kort een sterke boost heeft gekregen, ontbloot is aan een groter publiek en voor veel mensen ondertussen een vaste waarde is geworden. Cassettes blijven voorlopig gespaard van dat traject, het richt zich namelijk veel meer naar een aantal niches.
Zo leent het ene genre er zich meer naar toe dan andere. De technische kenmerken van de cassette zoals het analoge geluid, de ruis en de vergankelijkheid na elke speelbeurt, vormen een karakteristieke laag over de muziek en haar beleving. Bij muziekgenres waar het etherische en getextureerde een sleutelrol spelen (denk aan ambient, drone, minimal wave…), werkt deze laag als een patina die het geluid naar een optimale context verschuift. Ook het lo-fi- en DIY-karakter van genres als garage rock en punk vindt ook een goede thuis op het medium. Vergelijk het met een horrorfilm die je ook het best in ’s avonds laat in het donker bekijkt. Context is essentieel.
Cassettelabels in België
Cassettegerichte labels hebben dit heel goed begrepen en kiezen daarom ook voor deze drager om de inhoud van de muzikant te verspreiden. In België is Wool-E Tapes hier een goed voorbeeld van. Zij hebben al een flink aantal releases op de teller, waaronder uitgaves van o.a. Whispering Sons, die bijzonder snel uitverkocht geraakten. Daarnaast worden deze cassettes meestal ook met een beperkte oplage uitgegeven. Dit gebeurt al vanaf 25 stuks! Ook dat is het voordeel van cassette: je kan ze ontwikkelen in de kleinste hoeveelheden. Hierdoor kunnen veel bands laagdrempelig een fysieke vorm van hun materiaal op de markt brengen.
Ook Dauw is een mooi voorbeeld van zo’n label. Met artiesten als Illumine en Machinefabriek brengen ze ook muziek uit die ideaal is voor deze drager. Waar zij zich mee onderscheiden is zonder twijfel het handgemaakte artwork en verpakking die het gebruik van de cassette nog eens elegant onderstrepen. Wie zei dat vinyl het enige visuele muziekmedium is?
Machinefabriek – Dwaal/Wold via dauw
Cassette Store Day
Er is dus duidelijk nog een (niche-)publiek voor de cassette. Om die niche te vieren, is er op zaterdag 14 oktober weer een nieuwe editie van Cassette Store Day gepland. Deze dag mag dan wel geïnspireerd zijn op Record Store Day, toch zijn er een aantal verschillen. Zo draait CSD minder rond de platenzaak en meer rond de cassette als medium. Het is dus vanzelfsprekend dat je je elk jaar kan verwachten aan een groot aantal exclusieve releases en heruitgaven op cassette. Een groot deel hiervan zijn meer obscure artiesten (wat de essentie van de cassettecultuur in de verf zet), een greep bands uit de stal van Burger Records (die sterk inzet op de cassette), maar ook bekendere namen als The White Stripes, EL VY en American Football.
Cassette Store Day is redelijk jong (de eerste editie vond plaats in 2013) en er draait geen onvermijdelijke commerciële motor achter zoals het geval is bij Record Store Day. Het gevolg hiervan is dat er geen druk geforceerd wordt, maar ook dat het hier soms even zoeken is naar initiatieven. De meeste evenementen en releases zal je in de VS en het Verenigd Koninkrijk vinden. Gelukkig staat er ook een evenement gepland in de Afsnis in Gent. Hier zullen Moar, Roda Lits en Fubar een optreden geven dat rechtstreeks wordt opgenomen en gedupliceerd. Niet alleen een leuke herinnering aan je avond, maar ook een bijzonder origineel concept! Laat het een kans zijn om een duik te nemen in deze wereld en te ontdekken wat de cassette zo uniek maakt: geen hype, geen nostalgie, maar een medium vol karakter.
Dat ze maar beginnen met 24bit te promoten en degelijke vinyl-persingen.
En dan wel vinyl gesourced van 24bit files en indien mogelijk van analoge bron, ipv cd’tjes op vinyl geperst, en dan in de media maar zitten verklaren dat vinyl superieur is terwijl bron vaak redbook-files zijn 🙂
Muziekindustrie is één groot bedrog…
Ook de nieuwe van St Vincent en Courtney Barnett/Kurt Vile zijn niet beschikbaar in 24bit, je kan dus al raden waarvan die 87 limited vinyl editions van St Vincent geperst zijn…