Ga slechts vijf jaar terug in de tijd en je belandt al in de periode waarin Useds carrière nog in z’n kinderschoenen stond. Tot dan waagde Jo Eelen het erop als jump up-producer, maar plots was daar het succes van de ‘softere’ doorbraakhit “Mistakes“, vergezeld van een grappig dansje dat viraal ging op TikTok. Hij besloot die melodieuzere weg verder te zetten, maar zag zijn eerste Sportpaleis-boeking een dag op voorhand aan zijn neus voorbijgaan door corona. Daardoor plukte hij de vruchten pas echt na de lockdown. Vanaf de Rampage Free Party, het eerste festival na een periode die nog langer voelde dan hoe lang die al effectief was, ging het alleen maar bergop voor de Kempenaar. Van eigen radioshows op Studio Brussel tot touren met Netsky en van eigen stagehostings tot het spelen van de Tomorrowland Mainstage… Eigenhandig maakte de dj-producer Belgische drum-‘n-bass niet terug groot, maar een belangrijk aandeel in de populariteit van de generatie post-Netsky en -Murdock heeft hij zeker.
Een dik jaar geleden kondigde Used aan dat hij met de release van ondertussen culthitje “You Say” aan een groot project begonnen was. Al snel bleek uit de artworks van daaropvolgende singles en bevestiging van zijn kant uit dat het om een debuutalbum ging. Onder DJ Fresh’ label Breakbeat Kaos verzamelde hij zo een fifty-fifty verdeeld dozijn aan al uitgebrachte en enkel nog maar live gehoorde nummers, die tezamen een terugblik werpen op het leven sinds zijn mentaal lastige festivalzomer van 2022. Daaruit luidt de eerste conclusie: Used puurt de, op zichzelf heel eenvoudige, startideetjes uit tot aanstekelijke drum-‘n-basshitjes zonder al te veel blabla, met nu en dan een eigen vocale bijdrage.
De akoestische gitaar van “Psycho” is verantwoordelijk voor de eerste klanken van Useds nachttrip en mondt uiteindelijk uit in een waanzinnige drop, die al meteen een uitstekend voorbeeld is van zo’n basale ingeving. De hook waardoor de tune in onze psyche blijft hangen, bestaat uit nauwelijks vijf synthlijnen, maar de formule werkt bijna nergens zo goed als op de albumopener. Hoewel de Kempenaar geschoold is in klassieke viool, lijkt hij tegenwoordig meer fan te zijn van gitaar, want ook op “Lighthouse”, dat niet alleen om die reden in lijn ligt met “Psycho”, horen we het instrument terug in de intro en de breaks. Vocals ontbreken en dat voelt een beetje als een gemis, maar dat wordt gecompenseerd door de energieke voldoening van de harde technodrop die onverwachts op ons afgevuurd wordt. Een ode aan (de warme worstenbroodjes en de vriendelijke medewerkers van) het tankstation van Ranst werd het, zo vertelde hij aan Humo. We zeiden het al: eenvoudige, originele ideeën, maar strakke uitwerkingen.
Het is leuk om Eelen verschillende kanten horen op te botsen, want ook de checkbox achter hardstyle kan hij afvinken. Samen met het Noorse duo Da Tweekaz maakt hij de “Crossover” tussen de twee genres, weliswaar met slechts bescheiden succes. Het zijn hier niet de snelle hardstylekicks, maar wel de reggaepassages onder leiding van LePrince wiens weerhaakjes zich het best vastklitten in onze hersenpan.
Voer voor de adrenalinejunks genoeg dus, en dan moeten de stevigste nummers nog komen. Zijn jump up-periode heeft Used misschien wel al enkele jaren achter zich gelaten; dat wil niet zeggen dat zijn interesse erin ook verwaterd is. Op Night Shift vinden we die achtergrond vooral terug in “Tonight” met het Britse talent Bou. Een collab om mee thuis te komen, al zou de track met één drop meer indruk maken dan de nu iets te lang aanslepende beat. Zoek je in de debuutplaat echter een aanleiding om te raven, dan is er geen nummer geschikter dan dit. Of misschien het experimentele “In My Head” met Ruth Royall, dat zich aardig in de buurt waagt. Het ontluikende lentegevoel dat van de Britse zangeres haar stem afspat, komt in de verste verte niet in de buurt van de duistere undergrounddrop die Used eraan vastlijmt, al laat hij het niet na om zijn kenmerkende geluidshandtekening te zetten in de tweede helft.
Denk je nu dat Night Shift een plaat is vol knetterharde bangers, maar zonder een enkel nummer dat ook wat toegankelijker is en op je radio zou kunnen passeren? Dan moet je even de iets meer poppy schuif van de langspeler opentrekken, want met “Limelight” – opvolger van “Mistakes” – en “Dopamine” dat een beetje het Fox Stevenson-gevoel heeft, zijn ook deze nummers zeker aanwezig. Toch valt ons oog, of oor, in die lade toch vooral op “Dangerous Game”. Used bracht zijn ‘soundtrack van de afgelopen zomer’ uit via Tomorrowland Music en we moeten zeggen: het zomerse plezier en de relaxte vibe zitten er zeker in omvat en zo is het puur gevoelsmatig misschien het nummer dat het minste op een album met de naam Night Shift past.
Het punt dat de producer van heel simpele patronen of melodietjes een afgewerkte dnb-tune kan maken als een van de besten in België, hebben we intussen wel gemaakt, maar de beste muziek is toch vaak degene waar ook een streep emotie in zit. Het is een associatie die soms wat aan het genre voorbijvliegt, al kom je, als je wat graaft, zeker wel wat gevoelsgeladen plaatjes tegen in de massa. Evenwel is het aanbod op Useds debuut niet uitvoerig, maar wie zoekt die vindt: “Explanation” begint opnieuw met een gitaar en situeert zich op een organische balans tussen feest in de drops, rust en geborgenheid ernaast en een extreem catchy vocal erbovenop.
“You Say” heeft zijn succes al bewezen met een heleboel zendtijd en een tekst om je adamsappel uit je keel te zingen. De succesvolle samenwerking spoorde Eelen aan om opnieuw met singer-songwriter Jamie McCool in zee te gaan en een sequel te breien aan hun culthitje. “Love” is een nummer dat even moet groeien en naast het opnieuw ongecompliceerde, maar aanstekelijke melodietje van Used vooral ook de stemcapacitieten van de Brit in de verf zet. Ondanks de melancholische component, is het een hoopvolle en hartverwarmende afsluiter van het album, waarmee je na een lange nachtshift met een warm gevoel en zonder zorgen je bedje kan inkruipen.
Een meer dan degelijk debuutalbum waarin Used zijn kijk op het genre biedt in een gevarieerd pallet dat aantoont dat zijn genre ook andere gezichten heeft naast het onvolledige ‘rave-imago’: dat is wat Used hier op de plank legt. Het meest voor de hand liggende voorbeeld daarvan zijn de echte instrumenten die we horen op bijvoorbeeld het ingetogen “Love” en het openbloeiende “Lighthouse”, die het echt wel meer maken dan computermuziek, en de teksten die de Kempenaar soms ook zelf inzingt. Voor een hogere score missen we nog net dat gesofisticeerdere nummer of eentje dat eens helemaal iets anders is, maar laat ons duidelijk zijn: wie nu nog niet overtuigd is door de muzikale aanleg en capaciteiten van Used, zal dat nooit zijn.
Nadat Used gisteren zijn album al live voorstelde in de Ancienne Belgique, doet hij dat komende dinsdag (19 november) nog eens over. Op 21 februari staat hij met Used live in concert op Rampage in het Sportpaleis. Vandaag opent hij voor de gelegenheid zijn eigen nightshop in Antwerpen voor exact een week, met een luistersessie, dj-sets, vinyl, merch en uiteraard hapjes en drankjes.
Ontdek “Explanation”, ons favoriete nummer van Night Shift, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
