Underworld @ Vorst Nationaal: Zoekende, niet radeloos

Terwijl de dinosauriërs in de rockwereld nog niet zijn uitgestorven, zouden we bijna vergeten dat soortgelijke titanen ook rondlopen in de dancewereld. De crossover van elektro en rock door Karl Hyde en Rick Smith, oftewel Underworld, sloeg tijdens de jaren ’90 in als een komeet. Dankzij Trainspotting domineerde “Born Slippy (Nuxx)” destijds de popcultuur. Samen met The Chemical Brothers en The Prodigy stapelden de successen zich op. De drie elektronica-acts traden bijvoorbeeld na elkaar op op het StuBru-zijpodium van Torhout/Werchter 1996. Terwijl de collega’s van het duo streefden naar grootsheid in snelheid en intensiteit, blijft de mythe van Hyde en Smith overeind: dat ze in hun beginjaren trippy klanken componeerden in een garage waar het vocht van de muren druppelde. De twee zestigers proberen nu via nieuwe generaties dj’s hun kennis door te geven. Eerder deze maand brachten ze samen met KETTAMA “Fen Violet” uit en kampeerden ze vier dagen lang in de Amsterdamse Gashouder. In Vorst Nationaal werd alles beperkt tot halve en kwartjes dopamine: één avond, twee volwaardige sets.

Onder het concept ‘open until closed’ begon de avond vrij vroeg. De beloofde dj-set – althans volgens het tijdschema – eindigde in een teleurstelling. De muziek bleef nauwelijks boven het geroezemoes uitstijgen, en in het felle licht was er nog geen sprake van een echte clubsfeer. Dat veranderde echter toen de rook- en lichtmachines werden ingeschakeld. Om half negen begon Underworld zijn eerste set vloeiend. “Low Burn” diende als een waakvlam, waarbij het duo voorzichtig aftastte wat het publiek wilde. Hyde profileerde zich niet als de aardse profeet die zijn volgers door een diep dal zou leiden. Die eer ging te beurt naar geluidsarchitect Smith, die met synths en schermen aan elke kant in de vuurlinie stond.

Hyde raakte pas echt op dreef wanneer Smith afstemde op ‘channel six’. De liveversie van “Dirty Epic” was rauwer dan de studioversie. De overgang naar “Soniamode” bracht een funky rave teweeg. We konden onze spieren en ogen laten meebewegen met de ledschermen die beeld en geluid naadloos in elkaar lieten overvloeien. Dit zorgde voor adembenemende taferelen, maar deed ook afbreuk aan de spontaniteit. Underworld tastte niet in het duister; Hydes reflectie in het grote scherm had daarentegen iets droevigs. Zijn grijze haren waren al lang voorbij zijn slaap gegroeid, en ergens besefte hij dat er meer tijd achter dan voor hem lag. Toch vroeg hij spontaan hoe het met ons en de rest van Brussel ging.

Underworld is nooit een act geweest die grootse uitspraken deed. De boodschappen werden eerder verborgen achter hun beats en metaforische teksten. Niettemin was het verval van het kapitalisme expliciet. De schijnbare liefde voor de torenhoge gebouwen, vooral in Brussel waar multinationals en banken zijn gevestigd, bloeide op bij “Skyscraper I Love” uit het meesterwerk Dubnobasswithmyheadman, dat dit jaar dertig wordt. De new wave-periode van de twee albums ervoor was vanavond nog niet helemaal begraven. Bij de laatste nummers begon Smith vrolijk te tokkelen op zijn synths, wat een sterk eightiesgevoel à la Dune, maar dan in de versie van David Lynch, opriep: majestueus en tegelijk absurd. Dit doorbrak het stigma dat Underworld te braaf zou zijn. Hyde begon ook helemaal los te komen, en zijn stem werd warmer.

De enige houvast die we daarna hadden, waren de lichten die bovenaan in het midden van de zaal hingen. De tweede dj-set bracht wat verbetering, al begon het merkbaar drukker te worden tegen de tijd dat de volgende setlist begon. Dat was ergens wel voorspelbaar. Zowel de jonge als oude ravers wisten maar al te goed welke kracht Underworld in haar achterzak had zitten. Deel twee van de avond werd dus een self-fulfilling prophecy. Net zoals eerder moesten de Britten weer ‘in the zone’ geraken. Ditmaal nam Hyde het voortouw en dwarrelde hij vanaf de podiumlijn naar de eerste rijen. Wie geen inspiratie had voor dansbewegingen, hoefde hem alleen maar te volgen. Bij “S T A R” begon de rave pas echt te knetteren, mede dankzij de stroboscoop. Ook de productie was opgeschaald. De tralies voor het achtergrondscherm waren misschien iets te fragiel om aan te hangen zoals in Kompass. Visueel oogde het spectaculair.

Verder kan de NMBS iets leren van Underworld. In volle hypersnelheid voerde het duo ons bij “Dark & Long – Dark Train” ondergronds van Romford naar Brussel. Hyde, die eigenhandig alle energie opving en deed terugkaatsen, was een recyclagepark op zich. Het hoogtepunt verscheen toen een discobal boven een fluogele ninetiesgloed rond haar as begon te draaien. Vanavond was niet ‘Despacio’, maar Underworld het equivalent van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Zeker naar het einde toe vonden de twee muzikanten elkaar. Hangend en bezweet aan één schouder zagen we een gedachtebubbel opduiken: ‘Hoe hebben we dit weer in godsnaam geflikt?’ In Vorst ging het publiek helemaal los op “Rez / Cowgirl” en daarna kwam de dubbele shot dopamine waar iedereen naar snakte.

Samen goed voor een dikke twintig minuten sounds waar de wetten van de zwaartekracht niet golden, deden “King Of Snake” en “Born Slippy (Nuxx)” de hele zaal gewoon knallen. Was het nu ’80, ’90 of 2000? Niets deed er nog toe, behalve de stijging van de luchtvochtigheid. Het plafond was volledig onzichtbaar en Hyde ging eveneens op in zichzelf. Een dik uur voordien was hij nog introvert en nu leek hij wel alle religieuze profeten in één lichaam. Eens we weer bij ons bewustzijn waren, voelden we ons hart nog steeds heftig kloppen. Samengevat was Underworld gedurende de twee en een half uur niet radeloos. Door oude en nieuwe tracks te herformuleren, bleef de zoektocht naar het juiste geluid een geschenk voor elke soort fan. De enige constante was het gevoel voor symmetrie en respect voor elkaar. Set één was overduidelijk voor Smith, terwijl het vervolg op maat was van Hyde.

Facebook / Instagram

Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!

Setlist:

Low Burn
Nylon Strung
Trim
Dirty Epic
Soniamode
Kittens
Mmm… Skyscraper, I Love You
Juanita 2022
Tin There

Jumbo
denver luna
S T A R
Pearl’s Girl
Dark & Long (Dark Train)
Two Months Off
Rez / Cowgirl
and the colour red
Border Country
Fen Violet
King of Snake
Born Slippy .NUXX