Editors @ Vorst Nationaal: De vonk is nog niet uitgedoofd

Is de liefdesaffaire tussen ons land en Editors wat aan het bekoelen? Het is in elk geval opvallend dat de band uit Birmingham na jaren van uitverkochte Sportpaleizen en overvolle festivalweides er dit keer net niet in slaagde een bordje met ‘uitverkocht’ aan het kleinere Vorst Nationaal te hangen. Zou het kunnen dat het publiek wat uitgekeken is op de grote gebaren en pathos waar de band doorgaans in grossiert, of is België gewoon nog niet mee met het nieuwe geluid dat te horen is op verse langspeler EBM? We kunnen er in elk geval niet omheen dat de groep waarvoor we vanavond naar de betonnen bunker van Vorst trokken, niet langer dezelfde is waar veel fans van de betere indie collectief ruim vijftien jaar geleden voor in zwijm vielen. Na jaren van kleine flirtages met elektronische invloeden heeft Editors de electronic body music nu volledig omarmd voor een geluid dat bij momenten meer doet denken aan dat van Front 242 dan de groep die doorbrak met “An End Has A Start”.

EBM kun je uiteraard ook lezen als Editors Blanck Mass, want er valt gewoon niet om de invloed van het nieuwste lid van Editors heen te gaan. Benjamin John Power alias Blanck Mass, bekend als de helft van Fuck Buttons, is dan ook iemand die op papier een heel bizarre toevoeging lijkt voor een groep als deze. In de praktijk leverde de samenwerking echter de meest opwindende Editorsplaat op in vele jaren, een jachtig monstertje dat volgestouwd zit met beukende beats en tempo, zonder aan het DNA van de band te raken. De groep vindt zichzelf misschien niet volledig opnieuw uit op hun nieuwe plaat, maar door te opteren voor een geluid dat refereert naar de dancepunk van de jaren tachtig, voelen ze ironisch genoeg frisser dan ooit aan. Het was met enkele verwachtingen dat we dan ook naar de concerttempel in Vorst trokken. Zagen we op de festivalpodia van Vestrock en HEAR HEAR! nog een band die ietwat zoekende was en er niet goed in slaagde het nieuwere werk met het oudere te verenigen, dan kregen we vanavond een optreden voorgeschoteld dat volledig in het teken stond van het nieuwe geluid van EBM.

Voor we ondergedompeld werden in de dansbare koortsdroom van Editors, kregen we het Londense duo The KVB op het podium te zien. Dat ook het geluid van het voorprogramma vlotjes de mosterd haalde in de jaren tachtig kan geen toeval zijn. Synths die doen denken aan het vroegere werk van Depeche Mode vermengd met gitaarlijnen die uit het oeuvre van New Order geplukt lijken? Bij momenten voelde het duo in elk geval meer aan als een hommage dan een band met een eigen smoel. Dat neemt niet weg dat de muziek van Nicholas Wood en Kat Day bij momenten lekker catchy in het oor lag. Hun shoegaze bleek een stuk minder zwartgallig dan andere genregenoten, want de etherische samenzang en galm die gepaard gaan met het genre wist dan ook af en toe doel te raken. Originaliteitsprijzen zullen de twee Britten niet in de wacht slepen, maar als aperitiefhapje voor een band als Editors, die er vaak ook van beschuldigd wordt gretig leentjebuur te spelen in de jaren tachtig, konden we The KVB wel smaken.

Het was klokslag negen uur toen de zes heren waarvoor iedereen naar Vorst afgezakt was het podium betraden. Meteen vielen machines op die geïnstalleerd stonden bij Blanck Mass, linksachter op het podium. Die instrumenten zouden gedurende het volledige optreden hun stempel drukken. Dat de band en de nieuwe nummers sinds de festivals stukken beter op elkaar ingespeeld waren, werd meteen al duidelijk bij opener “Heart Attack”, dat ondertussen een kleine bom geworden is en live een stuk doeltreffender overkwam dan op plaat. De pulserende beats gingen over in dat vlot meezingbare refrein en een overheerlijke brug waar de electro flirtte met de gitaarlijn.

De haast manische manier waarop Tom Smith de woorden ‘No one will love you more than I do, I can promise you that’ uitspuwde over de massa, voelde haast als een uitdaging. Dit is het nieuwe geluid van Editors, en als fan werden we uitgenodigd om daarin te volgen of terug te grijpen naar The Back Room en nostalgisch te mijmeren. Waar de groep op de festivals nog probeerden om terughoudende fans niet al te hard te forceren en al snel teruggreep naar de klassiekers, werd in Vorst met de voetjes vooruit getackeld. “Strawberry Lemonade”, als tweede in de set, pompte zowaar nog venijniger de zaal in dan het op plaat doet. We hebben al veel optredens van Editors gezien de voorbije jaren, maar dit was het eerste waar we zowaar onze dansbenen voelden roeren.

Opvallend was ook hoe fijn het geluid zat. We hebben het vaak genoeg anders gezien in Vorst en ook bij The KVB spatte het geluid bij momenten stuk tegen het beton van de concertzaal, maar bij Editors zat de mix zo zuiver als we maar konden wensen in een arena van dit kaliber. Het legde de grote en kleine nuances van de nieuwe sound van de groep bloot. Even opmerkelijk was frontman Tom Smith, die een duidelijke affiniteit heeft met dat nieuwe materiaal en de zang met een heerlijke intensiteit bracht, maar voor zijn doen relatief statisch op het podium stond. Misschien lag het aan de vernieuwing van de band, die behoorlijk veeleisend leek en zo dicht geplamuurd zat met geluid en technische spielereien dat spontaniteit een uitdaging werd. Het was dus duidelijk dat de focus van de frontman deze keer meer op de muziek dan op de interactie met het publiek lag. De gekke bekken en rare dansjes waren er nog steeds, maar in tegenstelling tot vorige optredens zocht Smith voor het leeuwendeel van het concert de uithoeken van het podium en de fans niet op.

Lag het aan de wat grotere afstand tussen de band en het publiek of een gebrek aan affiniteit met de nieuwe koers die de groep vaart? Feit is dat het publiek in Vorst tijdens de nieuwe nummers vrij lauw reageerde op een groep die uitstekend stond te musiceren. Het was duidelijk dat het voor wat minder avontuurlijke fans van het eerste uur even slikken was dat oude krakers als “A ton of Love” of “Fingers in the Factories” hun opwachting niet maakten en het nieuwe geluid zo radicaal anders klonk, iets wat duidelijk te merken viel aan de wat gelaten respons uit de zaal.

Editors maakte het dan ook niet hapklaar voor het publiek. Zomaar eventjes zeven van de negen nummers uit EBM pronkten op de setlist, aangevuld met nummers als het nog steeds even verschrikkelijke “Frankenstein” die eveneens de elektronische kaart trokken. Je kan er van denken wat je wil, maar het leverde wel een erg coherent concert op dat de hoogtepunten gretig uitdeelde aan al wie mee wilde stappen in het verhaal dat Smith en co probeerden te brengen. “Picturesque” ontpopte zich ook live als een nummer die zich aanstekelijk ons oor in dringt om daar gretig te blijven hangen en “In This Light and on This Evening” van het gelijknamige album ontpopte zich na al die jaren nog steeds als een meeslepende orkaan in de tweede helft.

Het was fijn stormen dus daar op het podium bij Editors, maar gelukkig kregen de fans ook enkele reddingsboeien toegegooid in de vorm van oudere songs die voor een welgekomen vonk van herkenning zorgden. “Sugar”, “Magazine” en “All Sparks” tekenden voor een trio waar heel wat mensen in het publiek duidelijk naar zaten te snakken en ook nummers als “Blood” en het altijd machtige “Smokers Outside of the Hospital Doors” zaten netjes als ankerpunten in de set verdeeld. Wat vooral indruk op ons wist te maken is dat ook op die oudere nummers de vingerafdrukken van Blanck Mass hoorbaar aanwezig waren. Weliswaar klonk de infusie van elektronica een stuk subtieler dan op de nummers van EBM, maar dat een groep als Editors het aandurfde om nieuwe accenten te leggen op liedjes die hun fans door en door kennen, deed ons hart toch een klein vreugdesprongetje maken.

Met “Strange Intimacy”, een single dat ons warempel ietwat aan Goose deed denken, sloot Editors de reguliere set knallend af. Geen grote gebaren of bindteksten, geen pyrotechnics of een ander spektakel, maar een intense focus op de muziek die helaas niet altijd volledig zijn weg vond naar het publiek. Gelukkig waren er nog de toegiften om de wat twijfelende zieltjes terug te winnen. Uiteraard was er “No Sound But The Wind”, de erfenis van Jason Callewaert die ervoor zorgde dat Tom Smith zich bij elk Belgisch concert genoodzaakt ziet het nummer in de setlist te steken. In tegenstelling tot op HEAR HEAR! bracht Smith het liedje deze keer solo op piano. Het had iets weg van een moment rond het kampvuur tijdens een arena concert, maar aan de reacties uit het publiek te horen, dat eindelijk volledig wakker schoot, raakte het kleine nummer ook nu weer doel.

De herkenbare intro van “An End Has A Start” dat daarop volgde, voelde haast aan als een ontlading en ook het onverwoestbare “Munich” wist Vorst, eindelijk, volledig mee te krijgen. Toch was de voorspelbare apotheose de uitgesponnen zeven minuten van “Papillon”, die zelden zo hard die ‘It kicks like a sleep twitch’ leek binnen te koppen dan in Vorst Nationaal. De extra beats die Blanck Mass richting het einde onder het nummer wist te verweven terwijl Tom Smith de longen uit zijn lijf stond te schreeuwen, bezorgde het nummer een tweede adem die een uitroepteken wist te zetten achter een uitstekend concert.

Editors toonde in Vorst Nationaal vooral hoeveel verschil een paar maanden kunnen maken. Zagen we op de festivalpodia nog een groep die wat zoekende was om een halfslachtige brug te slaan tussen het oude en nieuwe, dan kregen we nu in de bunker van Brussel een band die duidelijke keuzes gemaakt heeft en volop inzet op het geluid van EBM. Het resulteerde in een concert dat niet het voltallige publiek voor zich wist te winnen, maar wel in de notulen mag gezet worden als een van de opwindendste die we in lange tijd van de band uit Birmingham gezien hebben.

Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!

Setlist:

Heart attack
Strawberry Lemonade
Bones
Karma Climb
Picturesque
In This Light And on This Evening
Sugar
Magazine
All Sparks
Vibe
The Racing Rats
Frankenstein
Nothing (Tom Solo)
All The Kings
Blood
Smokers Outside The Hospital Doors
Kiss
No Har
Strange Intimacy