Je staat in het midden van een bos, een blinde, grijze muur doemt voor je op met daarop de woorden KID A MNESIA. Je kijkt rond, maar ziet enkel bomen en diezelfde grijze muur. Geen deur of wegwijzers die je de weg wijzen, geen extra info tekst of voice-over die je in een richting leidt. Toch weet je dat dit het moet zijn. Je hebt immers de ‘Radiohead KID A MNESIA Exhibition’ gedownload op je computer en hebt op het icoontje geklikt om het programma te starten. Na wat ronddwalen trekt een rood licht je aandacht. Je stoot op een gebouw, een soort bunker, verscholen tussen de bomen en de metalen deur zwaait magisch voor je open. Je kom terecht in een gang waar je al meteen een waarschuwing te lezen krijgt: ‘This is not a game. Take your time. You are at the beginning. So there must be an end. Some places will make sense. Some will never make sense. See you later.’
Het is voor veel muziekfans wellicht een wat vreemde combinatie: PlayStation, Epic Games (vooral bekend door het hyperpopulaire spel Fortnite) en Radiohead, de legendarische band van ondertussen al krasse vijftigers. Maar voor je de Britten beschuldigt van een jonger publiek te willen aanspreken, moet je maar eens de trailers voor de KID A MNESIA Exhibition bekijken. Die hebben meer weg van een bevreemdende horrorfilm dan van een kleurrijk en eclectisch spel op maat van de fellow kids. Op een manier weten Thom Yorke en de zijnen er toch een combinatie van enge, donkere visuals en fantasierijk en fascinerend artwork van te maken. Al is het resultaat alleszins niet echt kindvriendelijk te noemen.
Bijna twee jaar lang werkte de band samen met producer Nigel Godrich, video- en computer artiest Sean Evans, theaterontwerpster Christine Jones, de gamestudio’s [namethemachine] en Arbitrarily Good Productions om de exhibitie op poten te zetten. Lockdowns en zoomcalls gooiden wellicht wat roet in het eten, maar nu de virtuele tentoonstelling er is, kan geen enkel virus er nog een stokje voor steken (tenzij natuurlijk een computervirus je pc lam legt). Je kan immers helemaal gratis en voor niks de KID A MNESIA Exhibition downloaden via de Epic Games store (beschikbaar voor Mac en pc), of de PlayStation Store indien je een van de weinige gelukkigen bent die al een PS5 kon bemachtigen.
De Radiohead KID A MNESIA Exhibition is een videogame in zijn meest eenvoudige vorm. Je kan wandelen (lopen zelfs) en met een muisklik je camera inzoomen, meer dan dat is er niet. Deuren gaan vanzelf open, video’s spelen in een automatische loop af en er is geen manier om te communiceren met de andere bezoekers van de exhibitie. Dit soort walking simulators werden de afgelopen jaren vereerd en vergruisd, maar mikken vooral op een welbepaald publiek. In games als What Remains of Edith Finch, Everybody’s Gone to the Rapture of The Stanley Parable zijn de interactieve elementen ook eerder schaars en ligt de nadruk vooral op het verhaal dat de makers willen vertellen. In die categorie moeten we ook deze exhibitie plaatsen. Het is helemaal niet de bedoeling om een videogame te zijn. Je bent hier om te kijken en rond te dwalen in Radioheads universum. Je neemt op, je dompelt je onder, je ondergaat, terwijl Radiohead in de regisseursstoel zit.
Radiohead maakt ten volle gebruik van de mogelijkheden die zo’n virtuele tentoonstelling bieden. De locatie zelf leidt je van de ene zaal in de andere via onlogische gangetjes die volgestouwd zijn met posters, tekeningen en haastig geschreven teksten op de muur. Het is een ware overload aan content waar je op een uurtje kan door razen, maar net zo goed uren je ogen kunt uitkijken. Stanley Donwood’s werken zijn altijd al heel intrigerend en evocatief geweest, maar de manier waarop ze in deze exhibitie tentoongesteld worden, is werkelijk ongezien. Het blijven natuurlijk pixels op je computerscherm of televisie, dus even hard binnen komen als the real deal doet het jammer genoeg niet, maar Radiohead presenteert het werk op een manier die de wetten van het mogelijke tart.
Een kamer vol eindeloos scrollende banden met albumcovers, een schier bodemloze koker waarin je lijkt te zweven of een spiraalvormige hal waar maar geen einde aan lijkt te komen: het zijn maar enkele momenten waarop deze exhibitie bewijst dat ze enkel en alleen virtueel zou kunnen plaatsvinden. Ook de enorme grootte van enkele beelden, ruimtes en de enorme centrale piramide lijken maar voor weinig expositieruimtes haalbaar. De vreemde wezentjes en schimmen van andere bezoekers die je af en toe tegen het lijf loopt, zorgen voor een heel vreemde sfeer. Radiohead is een band die je zelfs virtueel nooit helemaal op je gemak laat zijn.
Op de stuwende elektronische drumpads van Kid A wandelen we door steeds dezelfde gangen, terwijl liedjesteksten op de muren verschijnen. Ga je naar een andere ruimte, dan past de muziek zich ook naargelang de sfeer en opstelling in die andere ruimte aan. We raden aan om de exhibitie met een koptelefoon te bezoeken, want deze tentoonstelling is echt een audiovisuele beleving. De band gooide gelukkig alle stems en individuele tracks van hun nummers niet weg zodat ze nu een nummer langzaam kunnen heropbouwen naargelang je door een gang of ruimte wandelt. Zo worden alle extra nummers die werden toegevoegd aan de speciale editie van KID A MNESIA de perfecte soundtrack van deze exhibitie.
Op zijn best is deze tentoonstelling wanneer Radiohead de regie helemaal in handen neemt. Via een verborgen doorgang in de centrale holle piramide beland je in een nieuwe vleugel van de tentoonstelling. In een donkere ruimte zoek je tevergeefs naar een deur voor het volgende deel, tot plots “How to Disappear Completely” weerklinkt en je begint te zweven tussen witte pixels. Tijdens “Pyramid Song” raak je opgesloten in een steeds nauwer wordend omhulsel dat in zichzelf lijkt te plooien, om daarna op een kampvuur te belanden waar vreemde creaturen rond beginnen te dansen op de tonen van “You And Whose Army?”. Het is bevreemdend en fascinerend en hoewel je niet kan meedansen, blijf je toch rondkijken naar de steeds veranderende wezens.
Nu een vierde golf ons land langzaam maar zeker overspoelt, lijkt het steeds minder waarschijnlijk dat ook de cultuursector de dans zal ontspringen. Wanneer concertzalen en musea opnieuw de deuren zullen moeten sluiten (laat ons vooral hopen van niet), dan is de KID A MNESIA Exhibition een fijn alternatief om je toch nog eens onder te dompelen in kunst met een grote K. Radiohead brengt een visueel stimulerend en auditief pareltje dat je op zijn minst eens geproefd moet hebben. Het is wellicht niet iedereen zijn ding en zal voor sommigen misschien te mysterieus of arty zijn. Maar eerlijk gezegd, het is Radiohead. Wat had je anders verwacht?
De Radiohead KID A MNESIA Exhibition is gratis beschikbaar in de PlayStation Store (enkel voor PS5) en in de Epic Games Store voor pc en Mac.
