Ayco Duyster en Eppo Janssen – © Leffingeleuren Karen Vandenberghe
Al drie jaar lang worden onze zondagavonden net dat tikkeltje anders ingekleurd. In juni 2015 werd er na vijftien jaar een punt gezet achter het iconisch radioprogramma duyster. op Studio Brussel. Maar liefst 616 uitzendingen lang was het programma van Ayco Duyster en Eppo Janssen een baken voor verstilde muziek van uiteenlopende artiesten en verschillende genres die vaak onterecht geen plaats vonden op de radio. Het leverde airplay op voor talentvolle muzikanten in muziekstromingen als slowcore, post-rock, indie folk en de subtielere vormen van elektronica.
Bijgevolg had het programma een nichepubliek, maar wel een schare heel trouwe liefhebbers die ontzettend veel muziek ontdekt hebben via duyster. Ze moesten vaarwel zeggen aan hun wekelijkse afspraak, maar het programma leefde voort. Zo is er de populaire playlist die alle nummers die ooit gespeeld zijn (en beschikbaar zijn op Spotify) verzamelt en inmiddels al meer dan 5300 volgers telt. Voor veel mensen een bron om vanuit dat punt nog dieper te graven.
Buiten het wereldwijde web is er sindsdien niet meer zoveel gebeurd met duyster., maar afgelopen weekend bracht daar verandering in. De organisatie van Leffingeleuren wist het concept naar zijn festival te brengen voor een uniek evenement. Naar het schijnt waren in het verleden wel meer verzoeken om duyster. naar festivals te brengen, maar Leffingeleuren had enkele troeven in handen waardoor dit wel iets heel moois zou kunnen worden: de kerk in het midden van het festival, een aantal zeer passende artiesten en ten slotte een open-minded publiek dat graag muziek ontdekt.
© Leffingeleuren Karen Vandenberghe
Wat viel er precies te beleven in de kerk? Wel, het concept bleef redelijk trouw aan het radioprogramma, maar werd meer in een totaalervaring gegoten. Een belangrijk en niet te onderschatten deel waren eenvoudig weg de plaatjes die gedraaid werden. Onze gedachten werden teruggebracht door de duysterklassiekers die werden gedraaid. Denk aan pareltjes van bijvoorbeeld Mùm, Songs: Ohia, Rachel’s en Tindersticks. Prachtige nummers waarvan we ons niet meer kunnen voorstellen dat we ze nu nog op Studio Brussel zouden kunnen horen, maar wel voor altijd in onze persoonlijke muziekbibliotheken een plaats zullen hebben. Daarom moet de tijd nog niet stil staan, want een recentere band als Loma kreeg even goed een plaats, net als gloednieuw werk van Thom Yorke, Low en Slowdive.
Het was niet alleen prachtig om deze muziek door de luidsprekers in de heldere en rustieke kerk te horen, maar ook om te zien hoe mensen – middenin, maar afgesloten van het bruisende Leffingeleuren – rust kwamen zoeken, zich op een stoel zetten en al dan niet met een boek, eenvoudigweg naar de muziek kwamen luisteren. De kerk vormde even een oord van kalmte en sereniteit op het festival. Misschien is een rustpunt een gegeven dat mensen steeds meer nodig hebben: op drukke plaatsen, maar ook in de routine van de week. Dat was waarschijnlijk ook voor velen een reden om vijftien jaar lang hun radio af te stemmen op duyster.
The Bony King of Nowhere – © Leffingeleuren Karen Vandenberghe
Uiteraard kwamen de bezoekers niet alleen om plaatjes te luisteren, maar ook om te genieten van enkele livesessies. De uitgenodigde artiesten waren zeer passend én actueel. The Bony King of Nowhere kwam uitgeklede versies van een aantal nummers uit zijn aankomende plaat voorstellen, Bert Dockx speelde een aantal nummers uit Transit, zijn gloednieuwe plaat met unieke covers van iconische nummers en ten slotte was er ook Hilary Woods, de Ierse muzikante die een aantal songs speelde uit Colt, haar recente album dat doordrenkt is met verfijnde ambient piano en gitaar.
De korte interviews die hieraan vooraf gingen, droegen bij aan de sfeer. Ze waren net lang genoeg om een nuttige introductie te geven aan de artiest, maar leidden nooit de aandacht af van de muziek. Iets wat in deze gesprekjes veel terug kwam was de invloed die duyster. had op de muzikanten die er speelden. Bram Vanparys (The Bony King of Nowhere) vertelde er bijvoorbeeld hoe hij wekelijks naar het programma luisterde en welke invloed het had op zijn muziek. Will Samson, die later optrad, nam in het midden van het concert dan weer de tijd om Ayco en Eppo uitgebreid te bedanken. Hij vertelde hoe duyster. het eerste radioprogramma in Europa was dat zijn muziek speelde.
Na de drie sessies kwam het moment dat Will Samson een volledig optreden gaf in de kerk, en laat dat nu net het hoogtepunt zijn van de duysteravond. De Britse artiest zat samen met violiste Beatrijs De Klerck (ook vaak te horen bij Illuminine) op het podium en leverde een prachtig en melancholisch concert met teder gitaarspel, wondermooie en warme zang en subtiele elektronica. Naarmate het buiten donkerder werd, werd ons besef helderder dat dit een gedroomde programmatie was. De avond is nog steeds het ideale moment voor duyster. Het zonlicht straalde niet meer door de loodramen en de gewelven werden verlicht met warm rood-paars licht en een zacht blauw. Kleuren die net als de karakteristieke omgeving en de wondermooie muziek van Will Samson de gave had om een warme en gevoelige sfeer te brengen. Iedereen in het gebouw maakte even deel van een prachtig moment, een gevoel van samenhorigheid ook al kende je de namen van de mensen naast je niet.
Het duyster. live evenement was een bijzondere en unieke ervaring. Zowel voor Leffingeleuren die de kerk voor het eerst inschakelde op het festival en dat fantastisch deed, als voor iedereen die jarenlang (en nu nog) genoten heeft van duyster. en de gevoelige muziek die er onlosmakelijk mee verbonden blijft. Alle elementen die van deze gebeurtenis een beklijvend moment maakten, pasten als puzzelstukjes ineen. Wat er hierna nog gebeurt met duyster. of de invulling van de kerk op Leffingeleuren, is voor ons een groot vraagteken, maar ondertussen is dit weekend er een waar nog veel aan teruggedacht zal worden.
