Amper een jaar na zijn schijnbaar magnum opus Pure Comedy is Father John Misty (het alter ego van Josh Tillman) terug van nooit weggeweest met zijn vlugge vierde God’s Favorite Customer. Staar je echter niet blind op de korte tijdspanne tussen beide albums, deze nieuwe plaat is veel meer dan een achterkomertje. Meer zelfs, het is in quasi alle opzichten de tegenpool van Pure Comedy. Waar cynisme en zwartgalligheid daar zegevierden, schakelt Father John Misty nu terug op de romantische weemoed van I Love You, Honeybear.
In april 2017 verscheen Pure Comedy, en in juli vertelde Father John Misty het festivalpubliek in Australië al dat hij zijn opvolger ging mixen. Toch werd het album grotendeels geschreven in zes weken in 2016 wanneer FJM’s leven helemaal van de rails raakte. Al twee maanden gestrand in een hotel, vloeiden de woorden gewoon op het blad. Wat er nu precies de aanleiding was van zijn problemen, wil Tillman niet uit de doeken doen. Al voelen we meteen dat elk nummer van God’s Favorite Customer gedrenkt is in weemoed, paranoia en desillusie. Tillman’s kenmerkende cynisme maakt voor één keer plaats voor zelfspot.
Ook al klinken de nummers op God’s Favorite Customer eerder optimistisch en uptempo, toch zit er onderhuids heel wat spanning en bezorgdheid. Het album werd grotendeels geproducet door Jonathan Rado van Foxygen (die ook albums van Whitney, Alex Cameron en Beach Fossils producete) en schurkt muzikaal dichter bij de gebalde romantiek van I Love You, Honeybear en zijn debuut Fear Fun. Al durft FJM af en toe wel eens een orkestraal blik open te trekken dat dan weer recht uit Pure Comedy lijkt te komen. Fans die de maatschappijkritiek en politieke ondertonen beu waren, kunnen opgelucht adem halen. De inhoud is anders, maar de weelderige arrangementen en eloquente lyrics zijn gelukkig gebleven.
Toch begint Tillman zijn nieuwe plaat met ‘What’s your politics, what’s your religion?’, alsof het een echo is uit het politiek beladen Pure Comedy. Halverwege de plaat beseft hij zelf ‘I’m in over my head’ en besluit uiteindelijk dat we allemaal gewoon maar mensen zijn, en we daar niet echt veel aan kunnen doen. Nee, het is niet de zelfvoldane rockster die we te horen krijgen, maar een heel eerlijk en oprecht relaas van een moeilijke periode in Tillmans leven. En het zou Father John Misty niet zijn als hij dat doet in zijn kenmerkende semi-filosofische, analytische stijl. Hij zingt over zichzelf vanuit het perspectief van verschillende personages (een hotelbediende in “Mr. Tillman”, zijn echtgenote in “Please Don’t Die”) en schetst zo een beeld van zijn emotionele toestand.
Naast verwijzingen naar paranoia en divagedrag, zitten er ook enkele interessante toespelingen in zijn teksten die het mysterie kunnen ontrafelen. ‘Jason Isbell’s here as well, he seemed a little worried about you,’ zingt FJM, verwijzend naar country/americana zanger Jason Isbell and the 400 unit. Het lijkt willekeurig, maar is dat waarschijnlijk niet. In 2016 speelden zowel Tillman als Isbell op het infameuze XPoNential Music Festival in Philadelphia waar Tillman slechts twee nummers speelde en de rest van zijn set vulde met een politiek filosofische ‘rant’. Het zou dus kunnen dat beide heren in hetzelfde hotel sliepen, en gezien Isbell’s eigen verleden met alcoholverslaving lijkt het niet geheel vergezocht dat hij zich zorgen maakte over Tillman. Of hij ook zijn paspoort in de minibar en zijn matras op het balkon achter liet, hebben we verder het raden naar.
Was Pure Comedy de hersenspinsels van Tillman, dan lijkt God’s Favorite Customer de gevoelens en emoties te zijn van diezelfde periode. In de media wordt hij vaak afgeschilderd als een rockster die alles beter weet en ook in interviews durft hij al eens arrogant en cynisch uit de hoek te komen. Dat staat deze keer sterk in contrast met het kwetsbare dat Father John Misty hier neerzet op zijn nieuwe plaat. Op “Date Night” en “Just Dumb Enough To Try” doorprikt hij zijn eigen imago van ladiesman, waarna hij zich op “Please Don’t Die” in de schoenen van zijn vrouw plaatst en ze hem smeekt om er geen einde aan te maken.
Ook in “The Songwriter” probeert Father John Misty de rollen om te draaien. ‘What would it sound like, if you were the songwriter. Would you undress me repeatedly in public?’, vraagt hij zijn vrouw en fotografe Emma Tillman. In “Dissapointed Diamonds Are The Rarest Of Them All” gebruikt hij dan weer vreemde en surrealistische metaforen om hun liefde te beschrijven. Een nerveuze tick, een olielek of een rottend karkas in de hitte .. laat het aan FJM om er een beschrijving van liefde in te vinden. Terloops steekt hij haast onachtzaam de draak met het romantische ideaalbeeld van een eeuwigdurende liefde en hoe cliché en onrealistisch die is.
Met zijn 38 minuten duurt God’s Favorite Customer haast half zo lang als zijn voorganger Pure Comedy. Maar die gebaldheid doet het album net veel deugd. FJM verliest zich niet in grootse arrangementen of lange eindeloze nummers (“Leaving L.A.” of “Growing Old On Magic Mountain”). Nee, hij weet zich deze keer te beperken tot tien nummers die tot in de puntjes geperfectioneerd werden. In “We’re Only People (And There’s Not Much Anyone Can Do About That)” croont hij zich een laatste keer tot een conclusie:
‘I think the end of it all may look a lot like the beginning
But passed around from hand to hand
Screaming for no particular reason
The company gets pretty thin
So we start to shed all our distinctions
So why not me?
Why not you?
Why not now?’
Het lijkt alsof hij het personage Father John Misty te grave draagt. Maar God’s Favorite Customer is meer dan een doodsreutel en de geboorte van FJM 2.0. Het is vooral een enorm gevoelig en diepgaande duik in de overvolle hersenpan van Josh Tillman die je ook nog eens trakteert op fijne nummers en immer eloquente lyrics. Amper een jaar na het uitstekende Pure Comedy weet Father John Misty ons nog maar eens te verrassen. Volgend jaar nog eens?
God’s Favourite Customer verschijnt op 1 juni via Sub Pop. Volgende week kan je hem aan het werk zien op Best Kept Secret Festival. Op 1 november staat Father John Misty (met Bedouine) in de Roma in Antwerpen.
