© Jelmer de Haas
Le Guess Who? 2021 werd wel heel hard geteisterd door het ons bekende COVID-19. Vrijdag leefde het festival in onzekerheid of het wel kon doorgaan. Als het zwaard van Damocles hing het al dan niet verderzetten van Le Guess Who? namelijk af van de nieuwe coronamaatregelen, die om 19u werden aangekondigd en 24u later zouden ingaan. Diezelfde avond werd het centrum van Utrecht overspoeld door mensen die nog een laatste keer wilden dansen. Zaterdag werd het hele blokkenschema gepropt voor het ingaan van die nieuwe maatregelen, en toen moest gisteren plots iedereen zitten. Het zorgde voor enkele complicaties, zoals verminderde zaalcapaciteiten en daarmee dus ook wachtrijen en niet meer de mogelijkheid om gewoon wat rond te snuisteren. Dit alles tekende het festival onherroepelijk, maar zorgde wederom voor een gigantisch hoogtepunt.
Don the Tiger
De eerste act van de dag zagen we in EKKO, een lieflijk klein zaaltje vlak voor een nog lieflijker, klein bruggetje. De zaal werd snel vol stoelen gezet, wat de capaciteit tot slechts 84 gelukkige zielen reduceerde. Mooi op tijd en met een vers broodje kebab wisten we ons zo’n stoel te bemachtigen, en dat beklaagden we ons niet. Don The Tiger, dat is de alias van Spaanse hermano Adrián de Alfonso. Samen met zijn tapdanseres, die verdacht veel leek op Sabrina The Teenage Witch, sierde hij zeer minimaal het podium. Al snel werden we volledig opgezogen in hun muziek, die als het ware een betovering over ons heen smeet.
Don zong, of mompelde, over zijn drone-achtige samples vol diepe bassen, heen. De danseres zat nog op haar stoel, leek rustig aan te ontwaken, en plots stond ze recht. Zoals de muziek opzwelde, deed ook haar dansen dat. Bijna bezeten doch gecontroleerd liet ze haar armen heen en weer schieten en deed ze pogingen het podium kapot te stompen. Het klikken en stampen van haar hielen vormden zo ook de percussie van dit optreden. Don zelf nam soms zijn gitaar, maar stamelde vooral onverstaanbaar Spaans met zijn diepe stem. Samen vormde het een bevreemdende, maar onvergetelijke opening van de dag.
Victor Herrero
We bleven gezellig (en een beetje noodgedwongen om nog binnen te geraken) zitten in EKKO voor een volgende bijzondere Spanjaard. Met een krulsnor, minstens even krullend haar, een stem en een gitaar bracht Victor Herrero ons één gigantische brok passie. Hij zette met twee volledig instrumentale nummers in. Tijdens dat tweede begon Herrero op zijn dooie gemak steeds sneller en complexer te spelen. Ondanks zijn technische capaciteiten ging het om het gevoel dat Victor in zijn spel stak. Als een ware meester over zijn instrument toonde hij hoe mooi een klassieke gitaar wel niet kan klinken.
Hoewel de Spanjaard gedurende die twee openingsnummers nog vrij schuchter leek, pronkte zijn charisma nadien. ‘Utrecht… Very nice!’, klonk het op een droge toon. ‘Fourteen November 2021… Very nice’, vervolgde hij. Hij herstemde rustig zijn gitaar en zette het prachtige (ook instrumentale) “Balasera” in, waarna hij zichzelf becomplimenteerde met ‘Music… Very nice!’ Het publiek barstte in lachen uit. Victor vervoegde zijn stem bij zijn vliegensvlugge vingers en zette “Hermana” in, een prachtig nummer over hoe hij nooit een zusje kreeg. Een crewlid stak even tien vingers op, waarop Victor reageerde dat hij nog tien nummers mocht spelen. Was het maar zo. Na tien minuten stond iedereen recht voor een welverdiende staande ovatie.
Angel Bat Dawid
Haast en spoed, we wilden heel graag Faust live zien. De legendarische krautgroep speelde namelijk integraal hun cultalbum Faust IV. Jammer genoeg was dat niet langer mogelijk: een hele tijd voordat het concert van start ging, stond een ijverige rij volgers te wachten voor een al volledig gevulde zaal. Dus begaven we ons maar elders heen.
Wachten deden we niet enkel in rijen; door technische problemen werd het optreden van klarinettiste Angel Bat Dawid een half uur later pas werkelijkheid. Het publiek werd zo gulzig dat bij elke opkomende geluidman een denderend applaus volgde. Die hadden weliswaar de dag van hun leven. Wanneer dan eindelijk Angel Bat Dawid zelf het podium sierde, waren we eigenlijk best verward. De show begon met het uitroepen van diep gewortelde pijnen omtrent racisme, begeleid door een powerpoint vol blackfaces. De Amerikaanse artieste met Keniaanse roots vertelde ons gaandeweg over de moeilijkheden die de geschiedenis en het heden voor zwarten meebracht. We reisden van hel naar hemel en beoefenden een exorcisme voor al het kwade racisme dat in ons zit; op het eind moesten we gaan rechtstaan en zongen (en brulden) zowel drie extra zangeressen als het hele publiek mee.
Naast de bewegende climax bleef het concert vooral wat hangen in chaos en geluidproblemen – die waren na dat half uur namelijk nog niet helemaal opgelost. Structuurloos nam Angel Bat Dawid soms haar piano, dan weer haar klarinet, maar even snel stopte ze weer in het midden van wat een nummer leek te worden om tien minuten te praten. Dit was zonder twijfel de meest verwarrende ervaring die we op deze vierdaagse beleefden, maar dat zeggen we wel met een ondertoon van respect voor de emotie die de artieste ons wist de brengen. Hoewel de muziek ons niet kon overtuigen, kon de overweldigende frustratie en pijn die de artieste koesterde dat wel.
Lucinda Chua
© Lisanne Lentink
Om de wachtrijen voor te zijn – want die stapelden zich voor elke zaal alweer op – nestelden we ons lekker snel en vredig klaar in de Hertz. Daar vertoefden we graag voor de show van Lucinda Chua. De Londense zangeres en instrumentaliste (cello, piano) bracht ons minimalistische, donkere songs. Nog snel, na het uitlopen van de performance van Bat Dawid, werd het geluid op punt gezet, allemaal terwijl wij op het puntje van onze stoel gingen zitten.
En zo zette zij ook het puntje van haar cello op het podium. À la Ed Sheeran, met herhalende loops op haar pedaaltje opbouwend, speelde ze een gaandeweg avancerend klankentapijt samen. Zo zorgvuldig gewoven dat het wel eventjes duurde voor ze op al die laagjes en franjes haar zachte, bijna gefluisterde zanglijnen balanceerde. We genoten ongelooflijk van haar fragiele dieptes; zo ook ons medepubliek. De jongedame bloosde toen ze een verdiende staande ovatie mocht ontvangen.
Aksak Maboul
Kort en vluchtig piepten we nog even bij de Pandora binnen om de euforie van Aksak Maboul waar te nemen. De band was namelijk dankbaar alsook gelukkig dat ze na deze twijfelachtige tijden alsnog het podium op mochten stappen. De zangeres deelde een rol als illustratrice en zette snel abstracte tableaus neer die live achter de band werden geprojecteerd. Blij lieten we hen verder genieten van deze laatste avond.
Sons of Kemet
© Jelmer de Haas
Ruim op tijd nestelden we ons op een balkon in de grote zaal voor wat een onvergetelijke slotact van deze bewogen vierdaagse zou worden. Met nieuwe plaat Black to the Future, geschreven en opgenomen net na de dood van George Floyd, als strijdwapen kwam Sons of Kemet hun plaats als slot- maar ook vervangact sterk verdedigen. De dansbare, maar o zo geëngageerde jazz van het Britse kwartet is nu niet bepaald de muziek om op stil te blijven zitten. Toch gaven de vier muzikanten, drummers Eddie Hick en Tom Skinner, tubaspeler Theon Cross en Londens jazzicoon en tenorsaxofonist Shabaka Hutchings, zich volledig over. Bovendien hadden ze, zoals aangekondigd, twee speciale guests bij, namelijk Joshua Idehen en Angel Bat Dawid, die beiden vocale bijdragen leverden op Black to the Future. Het viertal voerde de dynamiek op, waarna Idehen ging van praatzang tot schreeuwen in “Field Negus”.
En toen stond plots iedereen recht. In een mum van een seconde liet het gehele publiek hun stoelen voor wat ze waren. Het feest barstte los, dansen werd het nieuwe zitten. Wat een energie! Wat een euforie! Het was de ontlading van een festival vol onzekerheden, beperkingen en frustraties. Uiteraard waren alle bezoekers ontzettend blij dat de tweede helft van Le Guess Who? kon doorgaan, maar een hele hoop dingen missen omdat je niet meer binnengeraakte in de zalen door die verdomde zitplaatsen zorgde voor een totaal veranderde festivalervaring. De nietszeggende maatregelen, zoals het zitten op dansbare concerten, ondanks dat iedereen wel op het festival rondloopt en het per saldo dus niet echt iets verandert, werden vanzelfsprekend gebroken. Er was niemand die er ook maar iets aan kon of wilde doen.
Na elke best wel indrukwekkende saxofoon- of tubasolo raasde een oorverdovend geklap, gejuich en geroep de zaal door. Hevige tuba-baslijnen, saxofoonriffs en de twee drummers waren ontzettend hard aan elkaar gewaagd. Wanneer Angel Bat Dawid en Joshua Idehen mee kwamen zingen, roepen of simpelweg dansen, voerde de band alles op tot ongekende climaxen. Eindigen deed de band in een uitdovende saxofoonsolo van de nu al legendarische Hutchings tot een stiltepunt werd bereikt. De energie van Sons of Kemet, maar vooral ook de context zorgden voor een belachelijk machtig moment dat sterk geworteld is in deze rare coronatijden.
Wat een mooie shows mochten we gisteren alweer aanschouwen! Een mooie, doch door corona en zo ook Disneyland-esque wachttijden geteisterde slotdag voor een evenzeer schoon festival. We willen alle muzikanten, artiesten, medewerkers en de hele stad Utrecht bedanken voor de inzet en kijken uit naar elke volgende editie – hopelijk in minder claustrofobische tijden. En hopelijk mogen we dan wel gewoon rechtstaan.
Geschreven door Anne-Leen Declercq en Pieter Wilms.
