© Tim van Veen
Het is gebeurd – en nee, de slimste mens viert nog even niet zege. Dat niet, maar wel de volgende (althans gedeeltelijke) lockdown in Nederland, die pas werd aangekondigd en wel vanaf gisteren. Spannend allemaal, vooral voor de vele organisatoren, medewerkers, muzikanten en toeschouwers van Le Guess Who?, dat zich spontaan in een nieuw jasje moest steken. Een strakke jas misschien, maar wel een reddende voor het festival. De nieuwe maatregels (zitconcerten, sluitingsuren en zo verder) gingen om 19u in. Het festival ging alsnog door: met heel wat gepuzzel en wilskracht herschikten de organisatoren de gehele timetable tot voor de klok lockdown sloeg. Zo zagen we slotacts nog voor het avondeten; een vreemde, maar ook wel unieke ervaring.
Galya Bisengalieva
© Maarten Mooijman
Onze eerste act van de (mid)dag bevond zich in de Ronda. Onder een muggennet-achtig valdoek aan touwtjes – die daar hingen voor de komende licht- en projectieshow – stond Galya Bisengalieva in een parelmoerwitte jurk. De Kazachstaans-Britse violiniste, die tegenwoordig onder andere straalt in de London Contemporary Orchestra, bracht afgelopen jaar namelijk haar allereerste langspeler Aralkum uit. In dat album vertaalde ze de smaad en pijn, maar ook hoop, die gepaard gaat met het verdwijnen van het Aralmeer. Wat ooit het vierde grootste meer van de wereld was, is door exploitatie nu nog slechts een peul van zijn oude glorie.
Het verdwijnen van dit meer heeft duidelijk een snaar geraakt bij deze dame; van begin tot eind kende de show een enorm drukkende sfeer, zonder tot een uitbarsting te komen. De klassieke noise-drone dreunde dreigend aan, met heel subtiel spel van elke muzikant op het podium. Niet enkel strijkers, maar ook een percussioniste en een blazer mochten Galya vandaag vergezellen. Het constante, steeds meer aanzwellende strijken ging gepaard met plotse hoogtepunten en accenten gelegd door Galya zelf en de blazer. Naar het hoogtepunt van de show zong ze ook mee, wat een extra dromerige en misschien ook verloren laag toevoegde aan de show. Er was hier, anders dan bij het album, geen hoop meer te bekennen. Zou dat iets met de recente klimaattop te maken hebben?
Sessa
Vervolgens klommen we helemaal naar boven, tot aan de hoogste balkonstoel in de Hertz. We konden er neerkijken op Sessa, een Braziliaanse folk-jazz/bossanova artiest, die er samen met zijn compagnie musiceerde. Vooral bijzonder was het zien van een percussionist vanuit dit vogelperspectief. We volgen met onze observerende ogen het strelen van zijn handen over zijn geliefde vellen. Zachtjes vonkte een ritme van hem af, en we zagen op deze manier de kleine nuanceverschillen die we hoorden ook heel duidelijk gevisualiseerd.
Dat dit soort Braziliaanse muziek zacht en dromerig is, weten we al langer. Sessa en diens band, bestaande uit zijn reeds genoemde percussionist en twee in lange, witte gewaden geklede zangeressen, was zo ook niet erg vernieuwend. Een solonummer, waarvoor zijn bandleden even verdwenen, viel wat in de vergetelheid. Toch wisten ze ons ook te verrassen. Wanneer hij manisch op zijn gitaar tekeer ging en zowel de percussionist als de twee met schelpjes ritselende zangeressen daarin volgden, mondde de chaos bijna uit in pure noise, voor zover dat hier mogelijk was. De extreme climaxen die ze zo teweeg konden brengen, zinderen nog lang na.
Gebroeders Dieleman van Eeckhout
© Maarten Mooijman
In het ons ondertussen bekende prachtige decor van de Janskerk stelden twee muzikanten, die hun regio en dialect omarmen (de ene West-Vlaams, de andere Zeeuws), voor het eerst live hun bijzondere samenwerking tentoon. Gebroeders Dieleman van Eeckhout is het samengaan van – inderdaad – de polderfolk van broeder Dieleman en de kerkelijke interesse van Church of Ra-bezieler Colin H. van Eeckhout. Het smeltpunt van hun twee muzikale werelden is enerzijds een wereldse verwondering en anderzijds een interesse in het spirituele. Samen verzilverden ze dit op een album.
In de Janskerk, als op het album, werden ze bijgestaan door pianist/orgelist Pim van de Werken en vocaal ensemble De Dulces onder leiding van Christian Blaha. Dit vijfkoppige koor zette het bijzondere concert in in de kooromgang. Vanaf dat moment sprak alles sfeer en stilte. Banjo, draailier en piano zetten een minimalistische toon op, die de gedichten en engelenzang over God, het leven en de dood ruimte boden. Wanneer Pim van zijn piano naar het pijporgel trippelde en over het balkon met een maar al te grote grijns goedkeurend knikte, vulde het totale geluid de ruimte ontzettend goed. We konden ons geen betere verstrengeling tussen muziek en ruimte voorstellen. Alles ademde kerk en de kerk ademde muziek.
Alabaster dePlume
© Ben Houdijk
Gedurende het hele weekend was Britse saxofonist Alabaster dePlume terug te vinden in zijn gezellige Confusion Desk, een hoekje in TivoliVredenburg waar hij mensen ontving om te praten, jammen, tekenen, huilen, dansen, lachen en inspireren. Aan de hand van die ontmoetingen bedacht hij drie verschillende shows die op de laatste dag van het festival zullen plaatsvinden. Maar in de Ronda was het tijd voor de ‘gewone’ show, voor hoeverre je een show van meneer dePlume gewoon kan noemen. Het publiek motiverend om te leven, te verwonderen en elkaar lief te hebben, predikte hij tussen de nummers nogal uitgebreid door op zijn geinige, charismatische manier.
Alabaster had het publiek rond zijn vinger. Ook al voelt het misschien formularisch en nogal cliché wat hij zegt, zijn energie ontegensprekelijk aanstekelijk. De nummers zelve, gaande van “I Was Gonna Fight Fascism” tot “What’s Missing” en “Visit Croatia” waren enorm meeslepend en becomplimenteerden nogmaals de eigenzinnige humor van de Brit. De begeleidingsband, bestaande uit een drumster, bassiste, zangeres en gitarist, waren stuk voor stuk geweldige muzikanten met een eigen energie. Wanneer “Is It Enough” werd ingezet, ging het publiek helemaal wild. Het interactieve antwoorden (‘NO!!!!’) maakte het één van de hoogtepunten van Le Guess Who? 2021.
Doch deze dag kort en vol onzekerheden was, mochten we alweer een fijne groep artiesten aanschouwen. Door de korte duur en afstand tussen zalen was het moeilijk hier en daar te gaan snoepen tussen het wachten door. Er vormden zich steeds langere wachtrijen voor de zalen waardoor het soms zelfs niet mogelijk was in de verschillende concertzalen binnen te geraken. Toch pikten we zo, op wandel, nog Jrpjej & Zaur Nagoy alsook Slumberland & Sainkho Namtchylak mee in de Jakobikerk. Echter kwamen we telkens net bij het laatste nummer en een oorverdovend applaus aan, wat het moeilijk maakte een indruk van de show te krijgen.
We kunnen nu enkel de organisatie, die vele moeilijkheden moest doorstaan en nu wederom een warboel moet ontwarren, bedanken voor de eindeloze moeite. Bedankt, dus, we kijken uit naar die laatste dag moois.
Geschreven door Anne-Leen Declercq en Pieter Wilms.
