Mitksi @ Koninklijk Circus (Cirque Royal): Theatrale stoelendans

Ondanks dat Mitski voor het grote publiek slechts een belletje doet rinkelen – een paar nummers opnoemen is al een opdracht – kan je haast niet anders dan de Japans-Amerikaanse een waar fenomeen noemen. Daar zit TikTok in zekere zin voor iets tussen, maar die hype is ze in de tussentijd toch ook alweer wat ontgroeid. Een springplank voor een artieste die al meer dan tien jaar in het vak zit dus, maar het leverde haar wel een ongezien toegewijde fanbase op die haar bijna op sekteachtige wijze aanbidt. Dat is althans wat we leerden uit haar meest recente doortocht op nationale bodem, toen in de tuin van de Botanique; een set waarin hysterie het kernwoord was. Dat streamingcijfers het ijzer heet hielden, was daarnaast klaarblijkelijk niet genoeg voor de zangeres. Redelijk uit het niets kwam ze met zevende langspeler The Land Is Inhospitable and So Are We op de proppen, met daarop “My Love Mine All Mine”; de soundtrack van eender welk melancholisch filmpje dat je de afgelopen maanden op sociale media zag verschijnen.

Ondertussen zijn we, alleen al voor dat nummer, bijna een miljard streams verder en is Mitski uitgegroeid tot een headliner van festivals als Primavera Sound. In België loopt het zo’n vaart vooralsnog niet, maar ze wist hier wel het Koninklijk Circus in een mum van tijd tot tweemaal toe overstag te laten gaan en dat is ook niet niks. En dus verzamelde de cult afgelopen avond in het Brusselse, met een ellenlange rij voor de zaal tot gevolg.

Bij binnenkomst werd duidelijk waarom het niet zo vlot ging: het werd een concertavond in volledig zittende opstelling. Dat gegeven maakte het halfuur dat voorprogramma Iceage kreeg nog wat vreemder. Om te beginnen sluit de muziek van de punkband niet per se aan bij die van Mitski, al was het vleugje country die tussen het gerammel kwam piepen soms wel een overeenkomst. Hoe dan ook voelde het niet juist om al zittend te kijken naar een frontman die stuiptrekkend over het podium huppelde terwijl zijn band riffs de zaal invuurde. Elias Bender Rønnenfelt vertoefde dus vooral op zijn eigen planeet, waarop de naam van de hoofdact uitspreken een van de moeilijkere zaken was. Dat leverde bijgevolg een ervaring op die gewoon fout aanvoelde. Alsof we in een rusthuisrefter naar de band van een van de bewoners zaten te kijken, terwijl de ene nog naar zijn plaats zocht en de ander wat verdwaasd in het rond keek. Het enige moment dat Iceage voor opwinding zorgde was toen de bassist, overigens gezegend met majestueuze lokken, een Palestijnse vlag op de achterkant van zijn gitaar toonde. Dat toont de mismatch misschien nog het best aan.

Aan Mitski om de aandacht op te eisen dus, en met de ervaring van vorige keer in ons achterhoofd, zag het ernaar uit dat dat wel zou lukken. Dat was uiteindelijk ook effectief zo, alleen op een totaal andere manier. We weten namelijk nog altijd niet zo goed wat er zich anderhalf uur lang voor onze ogen afspeelde, laat staan dat we er de stempel ‘goed’ of ‘slecht’ op kunnen drukken. Een belevenis, dat was het dan weer wel.

Nadat Mitski even een glimp van zich liet opvangen op opener “Everyone”, dook ze een grote rode koker in, om zo met licht en schaduw te spelen. Het begin van een erg theatrale show, waarin alles wat er zich op het podium afspeelde vaak de bovenhand nam op het muzikale. Van bovenop een cilindervormig verhoogje voelde “Buffalo Replaced” aan als een koortsdromerig Eefje de Visser-concert; want terwijl de Japans-Amerikaanse wat dromerige dansbewegingen uit haar voeten schudde, deed haar zevenkoppige band stoïcijns haar ding. De muziek fungeerde dus wat vanuit de schaduw, maar speelde tegelijkertijd ook een belangrijke rol in de totaalbeleving. Zo werden zowat alle oudere nummers in een countryjasje gestoken, zodat ze opgingen tussen die van The Land Is Inhospitale and So Are We. Dat de geluidstechnici weliswaar even de tijd nodig hadden om die vibe ook aan de zaal over te brengen, zullen we steken op de verkoudheid waar de zangeres mee kampte.

Eenmaal stem en instrumenten – overigens best wel uitgebreid, met onder meer een contrabas, viool en pedal steel – goed in de mix zaten, was de performance ook veel innemender. Mitski had voor “The Frost” een stoel op haar verhoogje gehaald. Een nummer lang speelde ze mime met een gitaar, die ze na het nummer zorgvuldig weglegde, om dan op die stoelen te kruipen en haast bezeten te raken door de dans. À la Christine and the Queens liet ze zich zo begeleiden door de muziek, die tegen “The Deal” alsmaar heviger aanvoelde. “Valentine Texas” gaf de koortsdroom niet veel later een ruwer randje, maar toen Mitski eerste echte herkenningspunt “I Bet On Losing Dogs” als een hondje met tong uit de mond en kruipend op handen en knieën bracht, wisten we het toch even niet meer zo goed.

The Land Is Inhospitable and So Are We was an sich al niet het meest interessante album, waardoor de set puur muzikaal, zonder te willen afdoen aan het kunnen de van muzikanten, niet altijd even interessant bleef. Enter de zangeres, maar ook de lichttechnieker, die er dan toch telkens in slaagden een andere dimensie aan de nummers te geven. De eerste door er een vaag theatraal geheel van te maken, de ander door dat des te intenser te laten binnenkomen. “Heaven” was bijvoorbeeld zo’n nummer waarbij Mitski als het ware door bliksemschichten van haar stoel werd geknald, waarna ze aan het slowen ging met het licht van een spot. Je voelde echter wel dat het publiek honger had naar iets meer uptempo, want de Japans-Amerikaanse bleef over het algemeen toch iets te veel uit het voortkabbelende countryvaatje tappen, zonder, althans op muzikaal vlak, echt buiten de lijntjes te kleuren.

Met “Happy” deed ze dat gelukkig wel eens, mede door een accordeon en psychedelische pianosolo; uitstekende muzikale chaos, die dan uitdoofde in “My Love Mine All Mine” waarvoor stukjes spiegel vanuit het plafond neerdaalden om zo de zaal te laten schitteren. Geen hysterische meebrullers dit keer, wel gemoedelijk en voorzichtig gezang. Zo kan het dus ook. Het maakte het langs de andere kant ook des te opvallender dat iedereen na een dik uur nog altijd braaf op z’n plek zat, alsook dat er nooit meer dan een handvol smartphones boven de hoofden uittorenden. Het maakte de belevenis van het prachtige “Bug Like An Angel” des te mooier, de zaal brak in twee. Uiteindelijk zou die zaal nog een gezellige saloonversie van “Love Me More”, gedragen door vintage synths, krijgen en eindigde Mitski met “Fireworks”. Neen, geen cliché bruggetje naar ‘muzikaal vuurwerk’, wel kregen we een elegantere variant te zien.

Alsof de bisronde een volledig ander concert was, vloog iedereen plots uit zijn zitje en werd een groovy versie van “Nobody” luidkeels meegezongen door het Koninklijk Circus. Het daaropvolgende “Washing Machine Heart” leverde eenzelfde verhaal op, waardoor de hype na zo’n anderhalf uur concert dan toch eindelijk echt oplaaide; de vonk sloeg over. Mitski brak uiteindelijk toch even karakter om iedereen welgemeend te bedanken, maar voor we dat echt doorhadden, was ze alweer met de noorderzon verdwenen.

Hoe was Mitski in het Koninklijk Circus nu? Wel, dat is een goede vraag. Een belevenis is opnieuw de beste omschrijving, al moet wel gezegd dat het dit keer een iets specialere was dan in de Kruidtuin. We kregen gisterenavond namelijk een soort theaterstuk voorgeschoteld waarbij de muziek van de Japans-Amerikaanse de soundtrack was. Dat dat soms de aandacht van het muzikale haalde, was misschien niet eens zo slecht, daar het geheel vaak gewoon wat voortkabbelde. Er gebeurde met andere woorden te weinig en te veel tegelijkertijd, waardoor het allemaal wat vaag overkwam. Intens was het in elk geval zeker, en ook het woord ‘show’ is op z’n plaats. Dat de grote schare fans het geheel beter snapte dan wij, toont misschien ook gewoon aan waarom Mitski geen naam is die bij het grote, commerciële publiek tot de verbeelding spreekt.

Vanavond, woensdag 15 mei, staat Mitski voor een tweede keer in het Koninklijk Circus, al is ook die show helemaal uitverkocht.

Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!

Setlist:

Everyone
Buffalo Replaced
Working For The Knife
The Frost
The Deal
Valentine, Texas
I Bet On Losing Dogs
Thursday Girl
Geyser
I Love Me After You
First Love/Late Spring
Star
Heaven
I Don’t Like My Mind
Happy
My Love Mine All Mine
Last Words Of A Shooting Star
Pink In The Night
I’m Your Man
I Don’t Smoke
Bug Like An Angel
Love Me More
Fireworks