Aan het einde van de jaren tachtig stuitte het destijds razend populaire thrashmetalgenre op zijn natuurlijke limieten. Bands zoals Megadeth en Metallica, die een belangrijke rol speelden in de popularisering van dit genre, begonnen steeds meer progressieve elementen in hun muziek op te nemen. Dit resulteerde in langere, zeer technische en complexe liedstructuren zoals terug te vinden op hun albums …And Justice for All uit 1988 en Rust in Peace uit 1990. Botsend op deze muzikaal-technische muur, kozen deze bands ervoor om toegankelijkere muziek te maken door meer melodie te gebruiken, eenvoudigere songstructuren toe te passen en de intensiteit iets te temperen.
Tegenover het pad van commercialisering stonden thrashmetalbands die alsmaar verder de extremiteit opzochten. Geïnspireerd door baanbrekende thrashmetalklassiekers zoals Pleasure to Kill, Darkness Descends en Beneath the Remains kwamen sommige thrashmetalbands steeds meer in het vaarwater terecht van de toen opkomende deathmetalscene. Bands zoals Sadus, Devastation en Demolition Hammer omarmden deze ontwikkeling door meer tremolo riffs te gebruiken, vocals die neigen naar deathmetal grunts en intenser drumwerk met meer dubbele basdrumpartijen en blastbeats.
Een van deze bands was Morbid Saint, afkomstig uit Wisconsin en opgericht in 1984. Het duurde echter zes jaar voordat de band opviel met debuutalbum Spectrum of Death, dat doordrenkt is van deaththrash-invloeden. De razendsnelle riffs, hectische drumbeats en vooral de extreme vocalen van Pat Lind gaven deze schijf al snel een cultstatus binnen het genre. De neergang van thrashmetal in de jaren negentig trof echter ook Morbid Saint, die in 1994 uit elkaar gingen en in de vergetelheid belandde. De band kwam in 2010 weer bij elkaar en nog eens vijf jaar later markeerde het tweede album Destruction System, een heruitgave van een demo uit 1992, de definitieve terugkeer van Morbid Saint. Het duurde nog eens negen jaar voordat Morbid Saint de opnames van hun derde album afrondde en uiteindelijk, veertig jaar na hun oprichting, Swallowed by Hell uitbrengt.
De afschuwelijke, parodistische hoes doet echter weinig goeds vermoeden. Desondanks is deze het werk van Ed Repka, bekend van zijn iconische albumillustraties voor onder andere Megadeth en Death. De hoes geeft de band eerder de uitstraling van een goedkope pizza-thrashband uit 2008 dan van de occulte oldschoolband van weleer. Gelukkig maken naast zanger Lind ook originele gitaristen Jay Visser en Jim Fergades terug deel uit van de bezetting. Misschien slagen zij erin om de authentieke geest van de band nieuw leven in te blazen en alle verwachtingen te overtreffen?
Net als elke extreme metalband die na zo’n lange tijd weer op het toneel verschijnt, moet het openingsnummer er stevig invliegen om aan te tonen dat de band niets aan brutaliteit heeft ingeboet. Het toepasselijk getitelde “Rise from the Ashes” slaagt daar alvast in. Het aflopende gedeelte van de intro-riff knipoogt duidelijk naar hun klassieker “Assassin”. Wat meteen opvalt, is de zwakke zangprestatie van Lind, wiens zangpijpen de tand des tijds spijtig genoeg niet hebben doorstaan. Een cruciaal aspect van de charme van Spectrum of Death waren net zijn duistere en demonische stemgeluiden, terwijl de zang hier opvallend als generiek punkgeschreeuw klinkt.
Op instrumentaal gebied komt Morbid Saint ook zeer generisch over. De deathmetal-invloeden van hun debuutplaat zijn grotendeels verdwenen. In plaats daarvan worden we getrakteerd op de meest standaard thrashmetalriffs en -drumpatronen. Alleen de gitaarpartijen van “Bloody Floors” (vanaf 0:28) en “Pine Tuxedo” (vanaf 0:45) roepen nog enigszins het oldschool-geluid van de band op. Een ander cliché is het overmatige gebruik van gangshouts in de refreinen, te horen in nummers als “Fear Incarnate”, “Burn Pit”, “Fuck them All” en “Pine Tuxedo”, wat ze allemaal weinig memorabel maakt. Ook de gepolijste productie draagt niet bij tot het album. De riffs en vooral de vocalen zouden beter tot hun recht komen met een meer lo-fi productie. Bovendien domineert de basdrum soms te veel in de mix en overschaduwt het andere instrumenten, vooral in drumintensieve secties zoals de intro van “Fear Incarnate” en “Burn Pit”.
De nieuwe plaat vertoont ook opmerkelijk weinig dynamiek. Elk nummer dendert maar voort op hetzelfde (hoge) tempo. Wanneer er dan eens een breakdown aan te pas komt, zoals in “Fear Incarnate” (vanaf 1:41) of “Killer Instinct” (vanaf 1:13), worden weer de meest voorspelbare thrashmetalriffs gebruikt. Zo klinkt de breakdown van “Fuck Them All” als een regelrechte kopie van het bekende “The Four Horsemen”. Dit is een duidelijke stap terug van Destruction System, waar Morbid Saint erin slaagde om vloeiend tussen snelle en groovy passages te schakelen, wat getuigde van een meer volwassen songwriting. Ten slotte probeert de band ook iets nieuws door melodische leads (zoals in de intro van “Burn pit” en “Pine Tuxedo”) en neoclassicistische solo’s te gebruiken. Hoewel deze uitstapjes afwijken van de oldschool-stijl van de band, lijken ze soms effectief te zijn, zoals de pakkende solo’s in “Bleed Them Dry” en “Killer Instinct”. Helaas zijn deze lichtpuntjes niet voldoende om een over het algemeen vrij teleurstellend album te redden.
Met Swallowed by Hell voegt Morbid Saint zich bij de oldschool-thrashmetalbands die ondermaatse reünie-albums afleverden. Denk aan Exhorders Mourn the Southern Skies uit 2019, Heathens Empire of the Blind uit 2020, Razors Cycle of Contempt uit 2022 en Sadus’ The Shadow Inside uit 2023. De nieuwe plaat mist zowel de duistere charme van het debuut als de dynamische en volwassen songwriting van de heruitgebrachte demo. Hierdoor klinkt de band naar hedendaagse maatstaven zeer conventioneel, precies het tegenovergestelde van wat ze ooit waren. Voor liefhebbers die op zoek zijn naar meer vooruitstrevende thrashmetal – voor zover dat nog mogelijk is binnen dit genre – is het raadzaam om de Chileense scene te verkennen, met bands als Parkcrest, Demoniac en Ripper.
Facebook / Instagram / X / Website
Ontdek “Burn Pit”, ons favoriete nummer van Swallowed by Hell, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
