Op uitnodiging van Film Fest Gent zakte Thurston Moore af naar de Vooruit, waar hij éénmalig een compositie presenteerde bij enkele kortfilms van Maya Deren. Hij tastte er de conventies af van wat muziek genoemd kan worden. Over de Oekraïens-Amerikaanse cineaste zei de Sonic Youth legende zelf dat haar werk overkwam als ‘exotische dromen waar niet over gepraat mag worden’. Deren wilde van haar avant-garde films totaalervaringen maken. Daarvoor maakte ze uitvoerig gebruik van filmbewerking, psychologie en de verbeelding. Toch is het geen fantasy of science fiction, want ze experimenteerde enkel met low budget opnames en simpele decors. Wat overblijft, zijn jump cuts, bewegende camera, rituele dans, en slow motion. Voor de jaren 40 was dit alvast ongebruikelijk. Ze verstevigde haar invloed met vele essays over haar surrealistische filmvisie. Moore behandelde naar eigen keuze de kortfilms “Witch’s Cradle”, “At Land”, “Ritual in Transfigured Time” en het beroemde “Meshes Of The Afternoon”.
Het concert ging door in de theaterzaal en dat leende zich aan de geluidskwaliteit. Het publiek kon rustig neerzitten en waar nodig bleef de zaal muisstil. Moore speelde zijn zoveelste improvisatie met zijn signature jazzmaster en slechts een handjevol pedalen, al was deze sessie duidelijk voorbereid. Enkele malen checkte hij de film om mee te zijn maar zijn timing was onberispelijk. De soundtrack bevatte geen noten en hij had al evenmin een partituur of band als ondersteuning. Ongeduldige lezers kunnen vergelijken met de recent verschenen Spinhead Sessions van Sonic Youth.
Moore maakte constant gebruik van drone elementen. Dat is het langdurig herhalen van enkele specifieke klankdelen. Ritme en tonaliteit vallen vaak achterwege, waardoor de artiest zich enkel kan toespitsen op klank en volume. Instrumenten produceren geluiden waarvan je niet wist dat ze bestonden, laat staan ze bijvoorbeeld uit een gitaar zouden komen. Het verbindt uiteenlopende artiesten als My Bloody Valentine met vroege Pink Floyd, en metalband Sunn 0))) met componist Philip Glass. Moore toonde zich altijd al een meester in het opstapelen van textuur, van oer Sonic Youth nummer “Inhuman”, over “Expressway to Yr Skull” tot “Exalted” uit zijn laatste soloplaat. In 1986 vond Neil Young trouwens “Expressway to Yr Skull” het beste gitaarnummer ooit geschreven.
Met zijn gitaar op de schoot verkreeg Moore geluid door te krabbelen en te hameren op de onderdelen. Zijn nagels schraapten over het fretbord, met zijn knokkels onder het gitaarblad liet hij klanken weergalmen. Diepte creëerde hij op meerdere manieren. Zo wriemelden zijn rechtervingers aan de snaren voorbij de brug, terwijl hij met zijn linkerhand een soort verzen veinsde. Een vorm van reverse delay liet geruis in golven achterstevoren herhalen. Dit alles sloot knap aan bij de eerste twee kortfilms. De films van Maya Deren waren oorspronkelijk stil, maar in combinatie vielen ze zelfs beter te volgen. Nooit speelde Moore tien seconden hetzelfde, de variaties kwamen bij momenten zelfs ambient over. Het personage van Deren bewandelt een droomweg en tuimelt van de ene wereld in de andere. Het is als het ware een proto ‘Alice in Wonderland’ die zichzelf moet overwinnen doorheen surreële taferelen.
Geluidseffecten werden slim ingezet om het beeld om over te zetten in de taal van het raadselachtige. Weergalmende flange en luide feedback, tremelo en vibrato, bijna alle technieken kwamen aan bod. Moore schoof zijn gitaarkop over de grond om een diepe grom over de zaal te strooien. Is dit zelfs een gitaar? Soms klonk het eerder als een golvende zee of luide kerkklokken. Tijden het magnum opus van Deren, “Meshes Of The Afternoon”, stak Moore een drumstok tussen zijn snaren als een derde brug en besloeg die met een schroevendraaier als een xylofoon. Toen drong door dat Deren ook een voorloper van de horrorfilm is. De totaalervaring daagde eerder uit dan dat ze amuseerde. Wie nog door het voorbije half uurtje noise kon slapen, werd nu zeker wakker. Naar het einde toe leek Moore zijn troeven opgebruikt te hebben, al sloot hij toch nog af met een laatste donderslag.
Een uur lang volgen, vergde concentratie, zeker voor wie niet vertrouwd is met het niche genre. Maar zelden was noise zo beluisterbaar als in de theaterzaal. Waar klank vaak het onderspit moet delven voor volume, kon je hier zonder oordoppen ‘genieten’. Een waardeoordeel zoals ‘goed’ of ‘slecht’ is echter niet van toepassing. Het optreden was fysiek statisch, maar toch een aanval op de zintuigen. Het was gewelddadig zoals een hoofd van Francis Bacon en zo rommelig als een Jackson Pollock. Des te groter was de catharsis toen die hemelse stilte weer over de zaal neerdaalde.
Thurston Moore woont sinds enkele jaren in London en komt zo regelmatig op bezoek in België, dat smaakt naar moore!
