BITOI staat voor Bass Is The Original Instrument, een naam die zowel intrigerend als raak is. In dit project van de Zweeds-Ethiopische muzikant Cassius Lambert staat de veelzijdige basgitaar namelijk centraal. Maar wat gebeurt er als dit relatief jong instrument in duet gaat met het oudste ter wereld, de stem? Op het debuutalbum Sirkulu maken we kennis met de originele droomwereld die de groep schept in de vorm van negen meeslepende composities.
In BITOI gaat de basgitaar in dialoog met de stemmen van drie zangeressen: Alexandra Shabo, Lise Kroner en Anja Tietze Lahrmann. De drie kristalheldere vrouwenstemmen zijn met elkaar vervlochten en dartelen samen met de basgitaar in de composities. Op een aantal sporadische en subtiele aanvullingen na, is het dat qua instrumentatie op Sirkulu. Het is dus een heel minimalistische plaat qua opzet, maar in uitvoering blijkt al snel dat deze ontzettend rijk en veelzijdig is. Ze halen alles uit hun concept.
Dat valt meteen te horen op “TI-RA-MA”, de opener van het album en tevens een hoogtepunt. De basgitaar maakt boeiende melodieuze en ritmische wendingen terwijl we met mondjesmaat kennismaken met de drie zangstemmen. Eenmaal besluipen de stemmen je, andermaal halen ze in grote kracht uit onder ritmisch handgeklap. Niet alleen de veelzijdigheid van deze stemmen vallen op, maar ook de woorden die ze zingen. Niet Engels of Zweeds, zoals je zou verwachten, maar een denkbeeldige taal, geïnspireerd op vogelzang. De zangeressen rijgen heel het album lang lettergrepen aan elkaar die taalkundig geen steek houden, maar op muzikaal vlak mooier klinken dan eender welke taal op de aardbol. Hierdoor krijgt de muziek van BITOI een universeel karakter.
Niet alleen de zang, maar ook de muziek en de composities hebben een kwaliteit die tijd en ruimte overschrijdt. Luister bijvoorbeeld naar “KE-TO-RO”, dat onder zachte omgevingsgeluiden rustig en organisch tot leven komt. We horen alle fysieke nuances in de snaren van de bas en de zangharmonieën klinken zalvend. De muziek die we te horen krijgen, klinkt ontzettend puur en menselijk, maar tegelijk ook dromerig en verbeeldingsrijk – al zijn dat ook intrinsieke menselijke kenmerken. Louter basgitaar en samenzang is geen alledaagse combinatie, maar voelt allerminst vervreemdend aan. Een gouden vondst.
Het weefsel van ritmische klanken en speelse zanglijnen is aanstekelijk, maar wordt niet doorheen de volledige plaat doorgetrokken. Soms gaat het op Sirkulu ook de donkere en zwaarwichtige kant op. Zo ontaardt de onheilspellende sfeer in “DE-RU-BIM” in een golf van brommende bastonen en galmende stemmen en ook “MI-RO-SE” barst uit in een episch begeesterend stuk. Op “SEKOMITSE” lijken die contrasten het beste uit de verf te komen. De opbouw is geduldig en dreunend, de stemmen doorleefd en de climax beheerst, maar effectief. Het is niet evident om zo’n sublieme muziek geslaagd tot leven te wekken, maar BITOI slaagt er goed in. Sinds het prille begin van hun project op het experimentele festival Intonal in 2023, hebben ze in heel korte tijd een uitstekende livereputatie opgebouwd en die lijken ze heel goed te vertalen op hun debuutplaat.
Op Sirkulu laat BITOI een uniek geluid horen. Met hun grote verbeeldingskracht en sterk concept toveren ze hun minimalistische aanpak om tot een rijk en vooral aangrijpend geluid. De dialoog tussen de basgitaar en de stemmen die in een imaginaire taal zingen, zorgt voor een luisterervaring die zowel intiem als groots aanvoelt. Zo is Sirkulu een album geworden dat zowel tijdloos als universeel klinkt.
BITOI speelt op Rewire in Den Haag (3-6 april, exacte datum te bevestigen).
Website / Facebook / Instagram
Ontdek “TI-RI-MA”, ons favoriete nummer van Sirkulu, in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
