Als de hiphopgoden die ze zijn hoorden Run The Jewels onze gebeden in deze moeilijke tijden, en schonken ze ons een nieuw album. Die goden heten trouwens El-P en Killer Mike, het duo dat de hiphopwereld de voorbije jaren wist te bestormen met hun intense bars en glitchy productiestijl. Run The Jewels 4 was normaal gezien gepland voor 5 juni, maar in de nasleep van de protesten na de moord op George Floyd in de Verenigde Staten werden de twee op andere gedachten gebracht. Een aantal dagen geleden bracht Killer Mike nog een emotionele speech in zijn thuisstad Atlanta, met meer inhoud en contextualisatie dan vele politici dat konden. Op hun sociale media verrasten El-P en Killer Mike iedereen door het album twee dagen vroeger al gratis beschikbaar te maken op hun site en streamingplatforms. Het duo raadt de fans wel aan ook een donatie te maken aan het National Lawyers Guild Mass Defense Fund.
De openingsnummers, waarmee ze met de deur in huis vallen, waren ons al bekend. Ze werden namelijk al als singles uitgebracht. De stoffige pianonoten en de aanmoedigende ‘hey!’-sample op de achtergrond op “ooh la la” zorgen voor een laidback en oldschool gevoel. Door de kinderlijk eenvoudige maar catchy slagzin “ooh la la” zal deze gegarandeerd een meezinger worden op komende RTJ-concerten. “yankee and the brave (ep. 4)” is met zijn ontembare flow en loeiharde beat dan weer een stuk intenser.
Op “holy calamafuck” gaat RTJ nog een versnelling hoger met een hoorn van een beat en halverwege een beatswitch die nu al legendarisch klinkt. “pulling the pin”, naar het einde van het album toe, wisselt af tussen razendsnelle hi-hats en een vocal line van soul queen Mavis Staples, waarover Killer Mike dan weer zijn bulldozende zelf kan zijn. Net zoals op RTJ 3 komt het langste nummer pas als laatste aan bod. Een haast cinematische opbouw breekt halverwege helemaal open op het apocalyptische “a few words for the firing squad (radition)”, compleet met saxofoonsolo. Een spoken word stuk boven wat vlottende synths eindigt het nummer. Dat stuk vertelt het verhaal van twee bandieten op de vlucht voor de politie, genoemd “yankee and the brave”. De cirkel is compleet.
Voorbeelden van uitstekende lyrics zijn bijna oneindig, maar op “walking in the snow” legt Killer Mike pas echt de vinger op de wonde. Met lijnen ‘And everyday on evening news they feed you fear for free / And you so numb you watch the cops choke out a man like me / And ’til my voice goes from a shriek to whisper, “I can’t breathe” / And you sit there in the house on couch and watch it on TV / The most you give’s a Twitter rant and call it a tragedy’ worden ook woke fakers met de grond gelijk gemaakt. Voor de duidelijkheid, “walking in the snow” werd niet nog snel even vorige week neergepend maar werd vorige november al opgenomen. RTJ drukt onze neus op de feiten, zij die het verleden negeren zijn gedoemd het te herhalen. Over het hele album is kritiek te horen op structureel racisme, op armoede en op de media. Ze laten geen spaander heel van deze eeuwige vijanden. De wanhoop nabij, schiet Run the Jewels met scherp.
Misschien klinkt RTJ4 echter hier en daar een beetje minder agressief, maar dat lijkt op het eerste gezicht te komen door een soort van radeloze woede die in de muziek van Run the Jewels gekropen is, in plaats van de “normale” woede die we gewoon zijn. Op “never look back” klinkt El-P alsof hij op de rand van een diepe zucht zit. Weinig is veranderd sinds de aankomst van Run the Jewels 1 zeven jaar terug, integendeel. Fascisme is op oorlogspad, maar dat is dan buiten Run the Jewels gerekend. ‘Over our dead bodies’, getekend El-P en Killer Mike.
Luisteraars worden beloond met een Killer Mike en El-P die stromend en vrij zijn. Run the Jewels is nu echt wel van de leiband, maar ze verkiezen toch de zaken meer berekend te behandelen. Ook zijn ze meer politiek geladen dan ooit. Op “goonies vs. E.T.” haalt Killer Mike zelfs een verwijzing naar revolutionaire jazzpoëet Gil Scott-Herons “The Revolution Will Not Be Televised” boven. Een geliefkoosde slogan dezer dagen, te bezichtigen op zo goed als alle burgerrechtenprotesten.
El-P neemt zoals gewoonlijk het grootste deel van de productietaken op zich. Deze keer is hij ook bijgestaan door Wilder Zoby en Little Shalimar. De productiestijl is glitchy maar toch wat experimenteler dan wat we van RTJ gewoon zijn. De beats van El-P zijn een stuk meer futuristisch en spacy, maar behouden toch de oldschool vibe om zo de gutpunch bars van Killer Mike’s donderende stem nog meer kracht te geven. Elk nummer draagt in zich een stukje van de puzzel, en bij het einde is het beeld compleet. Zach de la Rocha, RTJ’s favoriete rager van dienst, is traditiegetrouw ook weer op de tracklist te vinden. We kunnen Run the Jewels nu wel stilaan de spirituele opvolger van Rage Against the Machine noemen, het is gewoon nog wachten op een ‘f*ck you, I won’t do what you tell me!’ aan de kant van Killer Mike (misschien iets voor RTJ5?). Zoals te verwachten valt, vervolledigt de la Rocha het sociaal bewuste narratief van RTJ. Zijn geschreeuw over ‘look at all these slave masters posing on your dollar!’ laat dan ook niet veel aan de verbeelding over.
Run the Jewels is op hun vierde album onmogelijk los te koppelen van hun politiek. Run the Jewels is activisme en activisme is Run the Jewels. Als dat je oncomfortabel maakt, is dit niet het album voor jou. Missen zullen El-P en Killer Mike je alleszins niet doen. Dit is groter dan ons allen. RTJ4 is een van de meest memorabele hiphopalbums in lange tijd. Dit album is het tegengestelde van een tijdloos stuk muziek. De vierde van Run the Jewels is de perfecte reflectie van een specifiek moment in de geschiedenis: hier en nu.
Twitter / Instagram / Facebook
Ontdek nog meer muziek op onze Spotify.
