Die Antwoord is er weer en laat in stijl het doek vallen. In 2017 al kondigde het Zuid-Afrikaanse rappersduo Ninja en ¥o-Landi Vi$$er hun laatste album The Book of Zef aan, en vandaag dropte eindelijk … een ander album? The Book of Zef veranderde halverwege 2017 naar 27 om uiteindelijk THE HOUSE OF ZEF te worden. Geen enkele van de eerder uitgebrachte singles (zoals “2•GOLDEN DAWN•7” en “Love Drug”) is er op terug te vinden, dus een voorsmaakje was niet beschikbaar. Gelukkig is de stijl van Die Antwoord niet enorm veranderd, waardoor het afscheid op HOUSE OF ZEF als stroop je oren inglijdt. Enkel en alleen als je natuurlijk openstaat voor het absurde, alternatieve en soms ronduit marginale geluid van Die Antwoord.
Marginaal, omdat Die Antwoord zichzelf al sinds de hoogdagen van “Enter The Ninja” uit 2010 opstelt als vertegenwoordiger van de ‘zef’-cultuur. Volgens Ninja verwijst ‘zef’ naar hoe je je niks aantrekt van wat anderen van je denken. In ‘zef’ representeer je jezelf in je muziek, je kledij en je uitspraak. Of in de woorden van ¥o-Landi: ‘Zef is, you’re poor but you’re fancy. You’re poor but you’re sexy, you’ve got style.’ En stijl heeft Die Antwoord zeker. Over de tijdspanne van zo’n tien jaar hebben ze hun artistieke stempel gezet op de Afrikaanse cultuur (onder andere met fotograaf Roger Ballen), maar ook op hiphop in het algemeen.
Voor de laatste keer dus kropen Ninja en ¥o-Landi met hun producer HITEK5000 (of DJ Hi-Tek, of simpelweg God) in de studio, vergezeld door tal van onbekende Afrikaanse artiesten. Dit vanuit de ‘zef’-ideologie om de Zuid-Afrikaanse marge een stem te geven en vandaar het eindproduct HOUSE OF ZEF. Het album is letterlijk een representatie van hoe ‘zef’ moet zijn. Dat je de artiesten niet kent, maakt niet uit. Je leert ze wel kennen. Dat veel van de tekst onverstaanbaar is omdat Engels om de haverklap afwisselt met Afrikaans, maakt niet uit. Maak er maar je eigen tekst van. Dat enkele van de nummers gewoonweg onverdraagzaam lawaaierig zijn, maakt ook niet uit. Want ‘fok jou.’ Ideale voorbeelden hiervan zijn de nummers “ZONKE BONKE”, “NAAI IS ‘N LEKKER DING” en “HO$H HO$H HO$H”. Op elk van deze Afrikaanse nummers werkt het duo samen met compleet onbekende artiesten (met misschien Moonchild Sannely als uitzondering) en jaagt het ongetwijfeld menig (onervaren) luisteraar de stuipen op het lijf. Denk maar niet dat Die Antwoord daar wakker van ligt.
Aangezien HOUSE OF ZEF een afscheid is, is het ook niet meer dan normaal dat Roger Ballen even aan het woord komt. Deze Amerikaanse fotograaf uit Johannesburg heeft met zijn nachtmerrielandschappen een unieke vibe gecreëerd en omwille van zijn succesvolle samenwerking met Die Antwoord voor de videoclip van “I Fink U Freeky” en de kortfilm Tommy Can’t Sleep, maakte de ballenesque-stijl al snel deel uit van het imago van Die Antwoord. In “WHEN THE SUN GOES OUT” is Ballen zelf aan het woord, over wat hij krankzinnigheid noemt. Het resultaat is een enorm verontrustend pleidooi over de vergankelijkheid van kunst, met als afsluiter ‘but ultimately I guess, they say everything will disappear, and I guess the planet might disappear when the sun goes out.’ Dit wordt dan opgevolgd door het melancholische “DON’T SLEEP” waarin Ninja contempleert over zijn flex, maar dat komt allesbehalve flex over vanwege de zwaarmoedige sound van het nummer. Gelukkig ramt ¥o-Landi daarna alle deuren uit hun hengsels met “BANG ON EM”. Een heerlijk nummer vol kabaal met het iconische eekhoorngeluid van de vrouw. Hoe haar stembanden dit tien jaar lang hebben volgehouden, blijft een raadsel, maar het is zeker leuk om dit voor een laatste keer op nieuwe muziek te horen.
Bij een afscheid hoort uiteraard een toost, en die is terug te vinden op “No 1”. Net zoals op hun vorige album Mount Ninji and da Nice Time Kid sluit Die Antwoord het album af met een meer muzikale klepper van formaat. “No 1” is nu de afsluiter, en normaal gezien ook het laatste nummer dat de groep ooit zal maken. Dat er nog projecten van ¥o-Landi en Ninja zullen komen, valt niet te betwijfelen. Enkel zal het geen muziek meer zijn van Die Antwoord. Daar gaat “No 1” dan ook over. ‘This is what it feels like to be no-one’. Het duo kijkt al uit naar hoe ze op de vruchten hun succes kunnen rentenieren aan het strand. En eerlijk, dat brengt toch wel enige traantjes met zich mee.
Van “In Your Face” uit 2010 tot “No 1” uit 2020 heeft Die Antwoord een reis afgelegd waar een paar miljoen fans deel aan mochten nemen. Uiteraard kende de band haar ups en downs. ¥o-Landi werd in 2012 beschuldigd van blackface, Die Antwoord onderhield ontelbaar veel beefs met evenveel artiesten. En dan natuurlijk nog de controverse rond Australische artieste Zheani in 2019, misschien wel de genadeklap voor hun reputatie. Maar langs de andere kant is Die Antwoord een wereldwijd succesverhaal, een geslaagd artistiek project van maatschappelijk belang. Hoewel dit geen pleidooi is om al hun mankementen goed te praten – oordeel daar maar zelf over – kan je niet om de immense voetafdruk die Die Antwoord heeft nagelaten. En dat heeft niet per se met muziek te maken, want bij Die Antwoord ging het altijd om veel meer dan muziek. Op de cover van het album is trouwens te zien hoe Ninja en ¥o-Landi samensmelten tot hun dochter Sixteen Jones. Misschien ligt daar de toekomst, dan?
Dat het laatste album van Die Antwoord is uitgebracht, wil natuurlijk niet zeggen dat de artiesten stilletjes uit de spotlight verdwijnen. Ze staan nu al op tal van affiches te pronken om voor een laatste keer festivalweides tot slagvelden om te toveren, maar het blijft reikhalzend uitkijken naar een show in België.
Facebook / Instagram / Website
Ontdek nog meer muziek op Spotify.
