Intussen is Swans, de groep rond opperhoofd Michael Gira, toe aan een vijftiende studioalbum. De opvolger van het in 2016 uitgekomen The Glowing Man is ook nu weer een dubbelaar. Stilaan een traditie voor Gira & co.
Swans is meer dan ooit herboren, zo blijkt uit het gloednieuwe, in Berlijn opgenomen en in Ijsland verder afgewerkte leaving meaning. Toch zijn er enkele elementen die aandacht vragen: zo plaatst Gira onder de Swans noemer van nu af aan een immer wisselende cast van bijdragende muzikanten. Zo valt althans te lezen in het persbericht dat de release begeleidt: ‘Swans is now comprised of a revolving cast of musicians, selected for both their musical and personal character, chosen according to what I intuit best suits the atmosphere in which I’d like to see the songs I’ve written presented. In collaboration with me, the musicians, through their personality, skill and taste, contribute greatly to the arrangement of the material. They’re all people whose work I admire and whose company I personally enjoy.’.
Kortom: Gira zet meer dan ooit de krijtlijnen uit. Deze keer zijn dat bijvoorbeeld leden van Angels Of Light project, Anna en Maria Von Hausswolf, Ben Frost, The Necks, Baby Dee en A Hawk And A Hacksaw. Kortom: exact het soort lui die een echt unieke bijdrage kunnen leveren aan het reeds bij voorbaat uitzonderlijke Swansuniversum. De keuze om hen te rekruteren, geeft meteen ook een inkijkje in de unieke levenswereld van frontman Michael Gira.
Swans blijft ook nu weer een echt buitenbeentje in de muziek. Hun monolitische klanklandschappen, in totaal goed voor ruim anderhalf uur muziek, zijn niet zelden een vorm van exorcisme. Een dol muzikaal festijn waar seks, onschuld, dood, verlies, religie en schuld rond elkaar hengelen. Soms is er sprake van zachte zoetheid (zoals het zowaar akoestische leest geschoeide “Amnesia” dat zowaar een rustpunt vormt binnen het verder soms nogal doordreunende en monotone geheel), maar doorgaans beukt Swans met hamer en stormram alles murw. Verbouwingswerken: vragen naar Swans bvba, zoiets.
Als dubbelalbum is Leaving Meaning waarlijk zo compromisloos als de titel doet vermoeden. Net zoals het stilaan stevig aangedikte oeuvre van de band (ook het monumentale The Seer en To Be Kind waren dubbelaars) is het een vuige uithaal waarin al het vuil van de wereld herwerkt wordt tot nog lang nazinderende geluidstexturen en sobere, maar dodelijk efficiënte teksten. Voor de vaak opvallend dramatisch en theatraal zingende Michael Gira vormt Swans zeer duidelijk een manier om zichzelf artistiek en creatief te uiten. Meer zelfs: Swans brengt een geluidservaring die echt bijzonder is. Mijlenver weg van popstructuren zet de groep in op logge, lang uitgerekte klanklandschappen die voortkomen uit een liefde voor donkere ambient, industrial, en onheilspellende dronemuziek. Daarbij komt nog een stem die klinkt alsof ze al het onheil van de wereld op zich wil nemen en daarom ook uit is op de kille, koude en dodelijke aanvalstechniek.
Onze favoriet: het dik tien minuten aanhoudende “Sunfucker”, waarin de percussie en het dramatische geneuzel van Gira samen voor een surreële ervaring zorgen. Intens, bezwerend, het is allemaal van toepassing op het nieuwe Swans album. Goed dat er tussen de zwaardere stukken af en toe ook eens wat rustiger vaarwater bezeild wordt. Het filmische “Cathedrals Of Heaven” bijvoorbeeld voelt vreemd genoeg zelfs binnen het geheel als licht aan, als een net iets somberdere versie van wat een band als Tindersticks soms brengt. En een korte introductie als “Hums” dat netjes op de tweeminutengrens afklokt of het sobere, maar sfeervolle “Annaline” gelden als subtiele lokkertjes voor wat nog moet komen.
Elders is het gebeuk loodzwaar. Neem “Hanging Man” (vintage Swans) of “The Nub” maar, waarbij de inbreng van de Australiërs van The Necks meer dan wezenlijk blijkt. Respectievelijk tien en twaalf minuten durende pandoeringen die straks in de concertzalen ook alles en iedereen omver meppen. Of de vooruit geschoven single (haha) “It’s Coming, It’s Real” die op net geen acht minuten afklokt. Of neem de magnetiserende groove in “Some New Things”. Daar staat tegenover dat Gira oprecht is en blijft in zijn muzikale ambities. Net als pakweg Einstürzende Neubauten is Swans namelijk geen groep die uitverkoop houdt, maar wel een die – zoals duidelijk op leaving meaning. – maar al te graag teert op instinct en rauwe gut feeling.
Wat het allemaal betekent, laat de groep over aan u, de luisteraar. Zoals de titel al aangeeft, schuift Swans immers muziek naar voren die zichzelf los lijkt te willen koppelen van enige betekenis. Typevoorbeeld: het opgewekte “What Is This?” waar je het met uiterst cryptische, door elkaar gehusselde tekstfrases als ‘what is it now that is thinking this thing? where/are you? what can you do/ to prove you exist? What/ is this? / Who is this singing / that which no longer exists?’ moet doen. leaving meaning. dus, een uitstekende en lekker dwarse Swans plaat.
