Fleet Foxes, het project rond muzikant Robin Pecknold, sloeg vorig decennium in als een bom. Hun charmante harmonieuze indiefolk werd al snel een hype dankzij de hit “Mykonos” en het bejubelde debuutalbum dat daarop volgde. Na het tweede album Helplessness Blues, werd de stekker er even uitgetrokken. Robin maakte de moedige keuze om zijn studies in de hedendaagse literatuur verder te zetten. Op Fleet Foxes’ derde album, Crack-Up, horen we dat hiervan de vruchten rijkelijk geplukt worden. Het is de band’s meest ambitieuze en verdiepte project tot nu toe.
In een interview werd het ontwikkelingsproces van dit album beschreven als “een loodraam dat aan diggelen is geslagen en zorgvuldig terug in elkaar wordt gezet”. Een zeer tastbare, maar ook correcte vergelijking, want bij Crack-Up worden we 55 minuten lang begeleid doorheen de meest uit elkaar liggende texturen. Op openingssalvo “I’m All That I Need/Arroyo Seco/Thumbprint Scar” krijgen we meteen voeling met de grootse contrasten die gespannen worden. Na een tedere intro floreren de euforische slaggitaren op een wijze die we gewoon zijn van hun vorige albums. Alleen blijft het daar niet bij. De instrumentatie wordt naar een torenhoog niveau opgetrokken en tot de puntjes uitgewerkt. De strijkers klinken helder, de gitaren creëren bijzondere harmonieën en de muziek wordt naar onvoorspelbare hoeken getrokken. Zo is er zelfs plaats voor een klarinet en Afrikaanse volkszang die drijft op het geluid van kabbelend water.
Op het pulserend ritme van “Cassius-” baden we weer in het verfijnde werk van gedetailleerde geluiden, maar hier stroomt ook een ijzersterke song door. Na een lichte opbouw vult de ruimte zich met de hemelse harmonieën in de samenzang en bas. Het valt op hoe Fleet Foxes met originele structuren elke vorm van clichématigheid uit de weg gaat. Toch is Crack-Up gevuld met aantrekkelijke melodieën en thema’s. Ze worden echter tijdig ontbonden om de veelzijdigheid van dit album in stand te houden. Bijgevolg mondt ook dit nummer uit in een dramatische climax van strijkers en piano voordat het abrupt overgaat in “-Naiads, Cassadies”.
Een gevoel dat heerst op Crack-Up is introspectie. Robin Pecknold reflecteert diep in zijn songs en dit is ook leesbaar in de teksten die hij zingt. Ze zijn complexer, cryptischer en gevuld met literaire verwijzingen. Het verbaast dus niet dat hij in 2016 met Joanna Newsom, die andere taalvirtuoos, toerde om dit materiaal uit te testen. Maar soms zegt de muziek minstens zoveel als de teksten en dat doet het vooral op momenten zoals “Kept Woman”. Het serene, maar gedreven pianospel klinkt duister, maar wordt op gegeven moment kort doorboord met een fijne lichtstraal. Er hangt een sfeer van melancholie in de lucht, gevangen in introversie. Ook het charismatische “If You Need to, Keep Time on Me” en “I Should See Memphis” blinken uit in hun hartelijkheid dankzij de kalmerende stem en warme melodieën.
“Third of May / Ōdaigahara”, de single waarmee Fleet Foxes’ hun triomfantelijke terugkeer aankondigde, lijkt de inhoud van deze plaat nog het best te omvatten. Robin rijgt allerlei impressies aan elkaar in wondermooie teksten. Heel vaak zijn deze indrukken natuurgericht, maar in de context van de muziek en de complexiteit van dit album voelt het als een bewondering voor de rijkdom van het leven en ons bestaan. De voortreffelijke gelaagde instrumentatie stralen het trotseren ervan uit en duwen Robin naar punten waar hij nog nooit zó overtuigend heeft geklonken; “Aren’t we made to be crowded together / like leaves?”. De zee die de groep trotseert is echter woest, net als de muziek. Maar zoals stormen ook slechts tijdelijk zijn, wordt er na een aantal snedige snare hits verlossing gebracht. “Ōdaigahara” is met zijn intrigerende galm en subtiele elektronica, één van de meest verrassende soundscapes op het album.
Crack-Up kent ook een reeks songs die meer op een bizarre vorm van speelsheid focussen. Zo is “Maercstapa” een feest van ritmische vernuftigheden. Een heel gamma aan melodieën wordt op wringende wijze in elkaar gepast tot een pulserend geheel. De band lijkt hier eventjes wat minder op gevoel te spelen, maar meer op ratio. Die emotie komt echter terug op “Another Ocean (January/June)”. Dit lied slokt ons helemaal op in zijn meeslepende gitaarriff.
De levendigheid barst wel helemaal los op de tweede single “Fool’s Errand”. Een stompend ritme wordt bespookt door de zang. Die gaat van aards naar hemels op het refrein van het lied. De luchtige strijkers breken alles open en maken ruimte voor Robin Pecknold die alles geeft. “It was a fool’s errand!” klinkt het smachtend totdat de harmonieuze samenzang zijn stem op wolkjes draagt.
Na het beluisteren van de pompende afsluiter “Crack-Up” zal je vast en zeker beseffen dat dit album best wel zwaar is. De complexe songstructuren, extatische instrumentatie en cryptische teksten maken van Crack-Up geen makkelijke plaat. Het zal dus een flink aantal luisterbeurten vereisen voordat het zich in al zijn glorie ontplooit. Wanneer dit gebeurt, toont de band dat het lange wachten geloond heeft. Fleet Foxes zette een immense stap vooruit die vriend, noch vijand zag aankomen en maakte met Crack-Up één van de rijkste albums van het moment.
Wie het album al wil beluisteren, kan dat hier doen. Op 17 en 18 november kan je de band in AB aan het werk zien in het kader van Autumn Falls.
